روند و دامنه معاملاتی چیست؟

هر آنچه که باید درباره معاملات محدوده نوسان ارزهای دیجیتال بدانید

اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که در بازار ارزهای دیجیتال، سرمایه گذاری کرده‌اند حتما شاهد نوسانات بازار بوده‌اید. معاملات در بازارهای مالی جهانی، ۸۰% مواقع در محدوده مشخصی انجام می‌شوند و اگر بخواهید فقط ۲۰% از سال را به کسب سود از ترندهای جدید بازار اختصاص دهید فرصت زیادی را برای کسب درآمد از دست خواهید داد. این اتفاق در رابطه با بازار ارزهای دجیتال و کریپتو کارنسی‌ها نیز صدق می‌کند.

اگر به دنبال کسب سود از بازار ارزهای دیجیتال هستید باید به دنبال راهی باشید تا از مواقعی که معاملات بازار در محدوده مشخصی، نوسان می‌کند نهایت استفاده را ببرید. در این مقاله ما معاملات محدوده نوسان (Range Trading) را به شما معرفی خواهیم کرد و نحوه انجام معاملات رنج را به شما آموزش خواهیم داد.

رنج تریدینگ (Range Trading) یا معامله محدوده نوسان چیست؟

زمانی که می‌خواهید به واسطه یک صرافی ارز دیجیتال اقدام به تبدیل ارز و خرید و فروش بکنید باید در نظر داشته باشید که شناخت شرایط بازار و نحوه درست انجام معاملات در میزان سود عایدی شما بیشترین تاثیر را خواهد داشت. در روند و دامنه معاملاتی چیست؟ معاملات رنج تریدینگ، برخلاف معاملات روند که تنها در یک جهت حرکت می‌کنند، بازار برای مدت زمان مشخصی در یک بازه مشخص، شروع به نوسان و بالا و پایین شدن می‌کند.

این بازه زمانی می‌تواند بین چند دقیقه یا چند ماه، متغییر باشد. بیشترین قیمتی که در این بازه مشخص قرار دارد مقاومت قیمت (Resistance) و کم‌ترین قیمت این بازه، حمایت از قیمت (Support) نام دارد.

در معاملات محدوده نوسان، تریدرها می‌توانند با خرید و فروش کریپتو کارنسی‌ها در محدوده نوسان، سود زیادی کسب کنند. بنابر این اگر جز افرادی هستید که در بازار داغ، رمز ارزها سرمایه‌گذاری کرده‌اید باید قیمت لحظه‌ای ارز دیجیتال و محدوده نوسان بازار را دائما بررسی کنید تا با خرید و فروش در زمان مناسب، بیشترین سود را کسب کنید.

شناخت انواع دامنه برای تشخیص زمان مناسب برای معامله رنج تریدینگ

برای انجام معاملات نوسان باید با نحوه تشخیص بازار رنج آشنا شوید. تشخیص بازار رنج با شناسایی دامنه‌ها و زمان مناسب برای معامله شروع می‌شود. برای این کار، دامنه و مناطق ریسک را با پیدا کردن قیمت مقاومت و قیمت ساپورت، تعیین کنید. مناطق ریسک، قسمت‌هایی هستند که خارج از دامنه رنج قرار می‌گیرند. پس از تشخیص نوع دامنه می‌توانید محاسبات معاملاتی خود را با ماشین حساب ارز دیجیتال انجام دهید و اقدام به خرید و فروش ارزهای پایه کنید. انواع مختلفی از دامنه برای معاملات رنج تریدینگ وجود دارد که در این بخش، آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.

دامنه مربعی (Squared Range)،؛ رایج‌ترین دامنه برای انجام معاملات رنج تریدینگ

دامنه مربعی در نمودارهای روند بازار بسیار دیده می‌شود. در این نوع از دامنه، نمودار به شکل یک جعبه در می‌آید و قیمت در محدوده آن، بالا و پایین می‌شود. در این نوع از دامنه، حداقل دوبار، قیمت به محدوده مقاومت و محدوده حمایت می‌رسد. معمولا قبل و بعد دامنه مربعی، نمودار به صورت جهت‌دار، رشد یا سقوط می‌کند. در تصویر زیر دامنه نوسان مربعی BTC / USD را برای یک بازه ۴ ساعته مشاهده می‌کنید.

دامنه شیب‌دار (Sloping Range)؛ دامنه‌ای جهت‌دار برای معاملات محدوده نوسان

شکل ظاهری دامنه شیب‌دار ممکن است با نمودار بازار روند اشتباه گرفته شود. در دامنه شیب‌دار، شیب نمودار در یک جهت، به سمت بالا یا پایین در حرکت است اما قیمت در محدوده مشخصی نوسان می‌کند. در چنین شرایطی می‌توانید با خرید بیت کوین و سایر رمز ارزها در پایین دامنه و فروش آن‌‌ها در قسمت بالایی، سود زیادی کسب کنید. البته بهتر است معاملات بر خلاف جهت نیز صورت بگیرند. به این معنا که قسمتی از فروش در محدوده پایینی نمودار انجام شود تا تریدرها بتوانند خرید بیشتری در در این نوع دامنه انجام دهند.

دامنه باریک شونده (Narrowing Range)؛ روند و دامنه معاملاتی چیست؟ خطرناک‌ترین زمان برای انجام معاملات

در هنگام مواجهه با دامنه باریک شونده باید با احتیاط زیادی عمل کنید. معامله در دامنه باریک شونده، چالش‌های زیای دارد و ممکن است با یک شکست بسیار بزرگ مواجه شود. در دامنه باریک شونده، قیمت مقاومت به تدریج کم‌تر و قیمت حمایت بیشتر می‌شود. کم شدن تدریجی فاصله بین قیمت مقاومت و حمایت، باعث کاهش معاملات در بازار خواهد شد وشکست‌های سنگینی را برای افراد رقم خواهد زد. در بازار ارزهای دیجیتال، این دامنه معمولا با کاهش ناگهانی قیمت دوج کوین، بیت کوین وسایر رمز ارزهایجاد می‌شود. در تصویر زیر، دامنه باریک شونده جفت ارزهای BTC / USD را در بازه ۳ هفته‌ای مشاهده می‌کنید.

استفاده از اندیکاتورها برای تشخیص دامنه معامله در بازار رنج

اندیکاتورها ابزاری هستند که بر اساس فرمول‌های ریاضی، قیمت سهام یا شاخص‌‌های بازار را به کمک ابزارهای خاص، به صورت گرافیکی، ترسیم می‌کند. بعضی از اندیکاتورها مثل اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) و شاخص کانال کالا(CCI) برای تشخیص قیمت مقاومت و قیمت ساپورت برای تعیین دامنه رنج، بسیار کاربردی خواهند بود. نمودار زیر استفاده موفق از اندیکاتور شاخص کانال کالا را برای یک معامله رنج نشان می‌دهد.

نحوه انجام معاملات محدوده نوسان، اصولی که باید بلد باشید

پس از مشخص کردن نوع دامنه برای معاملات نوسان به دو طریق می‌توانید اقدام به انجام معاملات رنج بکنید. اقدام اول، خرید در نقطه حمایت دامنه و فروش در نقاط مقاومت آن است. روش دوم برای انجام معاملات محدوده نوسان، خرید و فروش محدود در هر دو نقطه حمایت و مقاومت است. این عمل، باعث می‌شود که در صورت ورود به بازار خرسی یا گاوی، تغییر جهت نمودار با تغییر ناگهانی قیمت رمز ارزها و خروج از دامنه با شکست سنگینی رو به رو نشوید. اگر نمی‌دانید که بازار گاوی و خرسی چیست با کلیک بر روی لینک مقاله می‌توانید آن را مطالعه کنید.

همراه با نوبیتکس به تریدرهایی حرفه‌ای در بازار ارز دیجیتال، تبدیل شوید

در این مقاله با معاملات رنج تریدینگ و ویژگی‌های آن، آشنا شدیم. رنج تریدینگ یکی از مهارت‌هایی است که در بازار‌های غیر ترند ارزهای دیجیتال می‌تواند برای شما سوددهی مناسبی داشته باشد.

نوبیتکس، یکی از بزرگترین و امن‌ترین صرافی‌های ارز دیجیتال در ایران است که با تکیه بر اعتماد مشتریان خود خدمات مختلفی را برای ترید ارزهای دیجیتال، ارائه می‌دهد. برای استفاده از خدمات نوبیتکس، کافی است وارد صفحه اصلی سایت شوید و ثبت نام خود را انجام دهید. هدف ما جلب رضایت شما و ارائه خدمات به هم‌وطنان عزیز و گرانقدرمان است.

بررسی تاثیرات تغییر دامنه نوسان

طی جلسه شورای عالی بورس در 18 بهمن ماه، چهار تصمیم جدید اتخاذ شد. مهم‌ترین آنها تغییر دامنه نوسان روزانه است. قانون تغییر دامنه نوسان که از شنبه 25 بهمن ماه اعمال می‌شود، تاثیراتی به همراه خواهد داشت. پیش از بررسی تأثیرات آن به این موضوع که دامنه نوسان چیست و چه کاربردی دارد، می‌پردازیم.

دامنه نوسان چیست؟

بورس ، یک بازار رقابتی است که قیمتها در آن، بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شوند. نهادهای ناظر بر بازار به منظور کنترل نوسانات بازار، ابزارها و قوانینی را به کار می‌گیرند. دامنه نوسان یکی از این ابزارها به شمار می‌رود. دامنه نوسان به حداکثر و حداقل تغییر قیمت سهام در یک روز گفته می‌شود. برای مثال: فرض کنیم دامنه نوسان سهمی 5% باشد. سقف روند و دامنه معاملاتی چیست؟ رشد قیمت آن در یک روز مثبت 5% و حد کف کاهش قیمت آن در یک روز منفی 5% خواهد بود.

وجود دامنه نوسان در بازار از آشفتگی‌هایی که به دلیل خرید و فروش‌های هیجانی ایجاد می‌شوند، جلوگیری می‌کند. از طرفی می‌تواند تا حدودی مانع از بروز دستکاری‌های قیمتی و اینگونه تخلفات شود. تا پیش از این، دامنه نوسان در بازارها به شرح زیر بود:

بازار بورس	مثبت و منفی 5%
حق تقدم	مثبت و منفی 10%
فرابورس _ زرد	مثبت و منفی 3% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 5%
فرابورس _ نارنجی	مثبت و منفی 2% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 4%
فرابورس _ قرمز	مثبت و منفی 1% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 3%

تاثیر تغییرات جدید دامنه نوسان چیست؟

این روز‌‌ها شاهد روند نزولی شاخص بورس بوده‌ایم و همه نگران آینده دارایی خود در بورس هستیم. خبر‌هایی مانند تغییر دامنه نوسان قطعاً برای ما با اهمیت تلقی می‌شوند. برای پی بردن به تاثیراتی که این تغییر در روند بازار ایجاد می‌کند به بررسی نظر تعدادی از کارشناسان بازار سرمایه می‌پردازیم.

آیا تغییر دامنه نوسان موجب کاهش صف‌ های فروش می‌شود؟

اکبر زرگانی نژاد، کارگزار بورس اوراق بهادار درباره اثر تغییر دامنه نوسان بر کاهش صف‌های فروش توضیح داد: «اين امر بعيد به نظر می‌رسد، زيرا اين كاهش تنها بر جريان و روند و دامنه معاملاتی چیست؟ رواني معاملات اثر می‌گذارد. در نتيجه، اين امكان وجود دارد كه صف فروش كاهش نيابد. مگر اينكه نرخ‌ها در سهام مختلف در یک حدی قرار بگيرد كه ارزش فروش براي سهم وجود نداشته باشد. در حال حاضر، قيمت اغلب سهام خيلی پايين است؛ در نتيجه صاحبان سهام ترجيح می‌دهند كه سهامشان را نفروشند، اما در كل به اين دليل كه جلوي روان شدن معاملات گرفته می‌شود، مقداری بر عرضه و تقاضا اثر خواهد گذاشت.»

اثر منفی تغییر دامنه نوسان از دید اقتصاددانان

علی سعدوندی اقتصاددان می‌گوید: «بازی با دامنه نوسان و حجم مبنا راهکار درستی نیست؛ زیرا اگر فقط چهار هفته شاخص کف منفی دو درصدی را بزند به 800 هزار می‌رسد؛ و اگر حجم مبنا کاهش یابد، نقد شوندگی بازار به محاق می‌رود.»

بطور کلی، اقتصاددانان این دستکاری‌ها را صحیح نمی‌دانند. به عقیده آنان بهتر است بازار را به حال خود گذاشت، زیرا بازار طبعاً آمیخته با هیجان و منطق حرکت می‌کند. اقتصاددانان معتقدند اگر بازار دستکاری نشود، سریع‌تر به تعادل خواهد رسید و اینگونه تصمیمات فقط بازگشت به تعادل را کند می‌نماید.

دامنه نوسان غیر متقارن

به تعبیر برخی کارشناسان و اقتصاددانان این دامنه نوسان غیر متقارن است. سیاست‌گذار با این روش قصد دارد نرخ دامنه نوسان را به صورت دستوری افزایش دهد. به نظر آنها سیاست‌گذار با این تصمیم اعتبار خود را از دست می‌دهد و موجب بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران می‌شود. برخی نیز معتقدند با اعمال این تغییر، در نهایت معامله‌گران سربه‌سر می‌شوند؛ زیرا یک صف خرید معادل با سه روز متوالی روند و دامنه معاملاتی چیست؟ صف فروش خواهد بود.

اصلاح‌های زمانبر و رشد سریع سهم

به نظر بعضی از تحلیلگران بازار سرمایه، تغییر دامنه نوسان فقط دوره ریزش و اصلاح بازار را طولانی‌تر می‌کند. به اینصورت که برای 20% منفی با نوسان 5% فقط 4 روز سهم منفی بود اما اکنون به 10 روز منفی افزایش می‌یابد و این اتفاق ناخوشایندی است. همین امر می‌تواند سرمایه‌گذار را به لحاظ روانی تحت فشار قرار داده و موجب خروج بیشتر نقدینگی از بازار شود.

اگر قرار بود سهام یک شرکت طی 30 روز رشد کند، با نوسان 6% طی 20 روز رشد خواهد کرد. شاید در نظر اول، اتفاقی خوشایند تلقی شود. در حقیقت فقط موجب می‌شود در طول سال بازار مثبت‌های کمتری نسبت به منفی‌ها تجربه کند. در چنین شرایطی، شاهد صف‌های فروش بیشتری نسبت به صف‌های خرید خواهیم بود.

جمع‌بندی

در شرایط فعلی بازار، که هیجانات منفی در آن گسترش یافته، شاید بد نباشد از چنین طرح‌هایی حمایت کرد. در مجموع از هر منظری به این تغییر نگاه می‌کنیم، تعدیل بازار را کُند می‌کند. بهتر است سیاست‌گذار در این راهکار یک سری اصلاحات ساختاری تعریف نماید تا کارایی بهتری داشته باشد.

تغییر دامنه نوسان بدون در نظر گرفتن عوامل دیگر، نمی‌تواند موجب رشد بازار شود. سایر عوامل اساسی مثل: وضعیت بودجه، نرخ دلار، مذاکرات ایران و آمریکا، انتخابات ریاست جمهوری و بطور کلی اوضاع سیاسی و اقتصادی همگی بر رشد بازار اثر خواهند داشت. مواردی که ذکر شد، همه در هاله‌ای از ابهام قرار دارند و بازار سرمایه به این ابهامات منفی، واکنش منفی نشان می‌دهد.
این تغییر فقط در کوتاه مدت برای نوسان گیران مناسب خواهد بود و اگر نیت سیاست‌گذاران و سازمان بورس و اوراق بهادار رشد بازار باشد، فقط با بازگشت پول‌هایی که از آن خارج شد میسر خواهد بود.

شما هم نظر خود را درباره این موضوع،در قسمت دیدگاه ها، با ما به اشتراک بگذارید.

گره معاملاتی چیست و چگونه آن را رفع کنیم؟

یکی از گام‌های اولیه برای شروع فعالیت در هر بازار مالی، کسب مهارت و آشنایی با مفاهیم رایج در آن بازار است. بازار بورس یکی از بهترین بسترهای سرمایه‌گذاری در کشور است و تقریبا تمام افراد جامعه می‌توانند به راحتی در آن فعالیت داشته باشند.

به گزارش ایسنا، بنابر اعلام کارگزاری آگاه، اصطلاحات و مفاهیم زیادی در این بازار سرمایه‌گذاری وجود دارد که یکی از این مفاهیم، «گره معاملاتی» است. در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به گره معاملاتی بپردازیم و در ادامه، به نحوه رفع گره معاملاتی در روند معاملات بازار هم اشاره کنیم. با ما همراه باشید.

گره معاملاتی چیست؟

سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس، دارای یک دامنه نوسان مشخص هستند. سهام این شرکت‌ها بر اساس میزان عرضه و تقاضا ممکن است درگیر حالت صف خرید یا صف فروش شوند. در میان نمادهای بورسی، برخی از سهم‌ها نقدینگی پایین‌تری دارند که به دلیلی عرضه و تقاضای پایین در روند معاملات‌شان، قیمت پایانی سهم نسبت به روز قبل تغییری نمی‌کند. اگر این روند ادامه داشته باشد ممکن است سهام روند و دامنه معاملاتی چیست؟ چند روز متوالی در حالت صف خرید یا صف فروش قرار بگیرد، به این حالت خاص در روند معاملات سهام، «گره معاملاتی» گفته می‌شود.

گره معاملاتی در سهم‌های بازار بورس به وجود می‌آید و نمادهای فرابورس به دلیل «1» بودن حجم مبنا، از این مورد استثنا هستند. سهم‌های بازار بورس تحت شرایط خاص درگیر گره‌ معاملاتی می‌شوند که در ادامه به بعضی از این موارد اشاره خواهیم کرد.

نماد بورسی تحت چه شرایطی شامل گره معاملاتی می‌شود؟

نمادهای بازار بورس بر اساس بعضی از شرایط، ممکن است شامل گره معاملاتی شوند. این شرایط عبارت‌اند از:

زمانی که یک سهم تحت شرایط زیر در پایان جلسه معاملاتی در حالت صف خرید و فروش باشد:

1-حداقل معادل یک برابر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با ۳ میلیارد سهم یا بیشتر و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها

2-عدم تقارن قیمت‌های درخواست خرید و فروش یا متوسط معاملات روزانه آن در این دوره (به استثنای معاملات در بازار معاملات عمده)، کمتر از ۵ درصد حجم مبنا است.

زمانی که یک نماد بورسی در 5 جلسه معاملاتی به صورت متوالی، در سقف قیمتی دامنه نوسان روزانه معامله شود.

هنگامی که یک نماد بورسی در 5 جلسه معاملاتی به صورت متوالی، در کف قیمتی دامنه نوسان روزانه معامله شود.

موارد بالا جزو دلایل اصلی ایجاد گره معاملاتی در بعضی از سهم‌های بازار بورس است، هنگامی که سهام یک شرکت شامل گره معاملاتی شود، لازم است طبق قوانین و چارچوب‌های تعریف شده، سهام شرکت مشمول رفع گره معاملاتی شود. در روند و دامنه معاملاتی چیست؟ ادامه به نحوه رفع گره معاملاتی در روند معاملات بازار اشاره می‌کنیم.

شرکت‌هایی که مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی می‌شوند

فهرست تمام شرکت‌هایی که شامل دستورالعمل رفع گره معاملاتی هستند در سایت مدیریت فناوری بورس تهران به نشانی TSETMC.com قابل مشاهده و بررسی است. برای دسترسی به این فهرست، باید بعد از ورود به سایت TSE، گزینه «پیام ناظر» را انتخاب کنید. تمام اطلاعات مربوط به شرکت‌هایی که مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی هستند، حداکثر تا قبل از شروع روز معاملاتی در اختیار معامله‌گران قرار می‌گیرد. دقت داشته باشید که در بعضی شرایط خاص ممکن است که قوانین مربوط به دستورالعمل رفع گره معاملاتی بنا به صلاح دید مدیر عامل بورس، در برخی از سهم‌ها اعمال نشود. دلیل این فرآیند، مطابق با تبصره قانونی سازمان بورس، با جزئیات زیر است:

در صورت قرار گرفتن شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۱۵۰ (یک‌صد و پنجاه) میلیارد ریال در گره معاملاتی، رفع گره و عدم اعمال حجم مبنا با پیشنهاد مدیریت بازار بورس تهران همراه با ذکر دلایل مربوطه و تأیید مدیرعامل شرکت بورس صورت می‌پذیرد.

دامنه نوسان چه نقشی در ایجاد گره معاملاتی دارد؟

همان‌طور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، اگر سهام یک شرکت بورسی شامل گره معاملاتی شود، لازم است طبق قوانین و تبصره‌های سازمان بورس، نماد مورد نظر مشمول دستور رفع گره معاملاتی شود. در این فرایند سهام مورد نظر در روز معاملاتی بعد با دو برابر دامنه نوسان مجاز بازگشایی شده و بعد از کشف قیمت، معاملات آن به صورت عادی در بازار بورس ادامه پیدا می‌کند. به مثال زیر توجه کنید:

مثال: اگر معاملات یک نماد بورسی به اندازه 10 جلسه معاملات متوالی در سقف قیمتی دامنه نوسان مجاز روز (10 روز مداوم صف خرید) انجام شود، این نماد بورسی مشول قوانین دستورالعمل رفع گره معاملاتی خواهد شد. بعد از این مرحله سهم مورد نظر در روز معاملاتی بعد با دامنه نوسان دو برابری یعنی 10 درصد، بازگشایی می‌شود، بعد از کشف قیمت، معاملات این سهم به صورت عادی ادامه پیدا می‌کند.

کلام آخر

بازار بورس یکی از بهترین بسترهای سرمایه‌گذاری در کشور است. یکی از ارکان مهم برای فعالیت در این بازار، کسب مهارت و یادگیری مفاهیم بورسی است. در این مقاله سعی کردیم به «گره معاملاتی» بپردازیم. بعضی از سهم‌های بازار بورس، ممکن است بر اساس میزان عرضه و تقاضا درگیر صف خرید و فروش شوند. اگر این این روند در چند روز متوالی ادامه داشته باشد، سهم شامل گره معاملاتی می‌شود. در ادامه مقاله به نحوه رفع گره معاملاتی در بازار بورس هم اشاره شد.

دامنه نوسان قیمت در بازار بورس

بازار بورس اوراق بهادار ایران از نظر تعداد روزهای معاملاتی و همچنین میزان گردش مالی، یک بازار نسبتاً جوان روند و دامنه معاملاتی چیست؟ و با عمق کم است. در چنین بازاری شایعات، اخبار و بی‌تجربگی اکثریت سرمایه‌گذاران باعث ناپایداری قیمتی در بازار می‌شود. به این دلیل قیمت سهام یک شرکت در بازار بورس اوراق بهادار در یک روز کاری دارای محدودیت هایی می‌باشد و برای هر سهم هر روز حداقل قیمت مجاز و حداکثر قیمت مجاز تعیین می‌گردد که به آن دامنه نوسان مجاز قیمت گفته می‌شود یا به عبارت دیگر به معنی قیمت مجاز برای معاملات سهام در طول روز است.

کلمات کلیدی:

دامنه نوسان قیمت سهام، قیمت پایانی، بازار بورس اوراق بهادار، بازار فرابورس ایران، بازار پایه.

:Keywords

Daily Trading Limit, Limit Up-Limit Down (LULD), Price Limits, Closing Price, TSE, IFB, UTP (Unlisted Trading Privileges).

دامنه نوسان قیمت

دامنه نوسان در بازار بورس ایران به دلیل کمبود آگاهی های مالی، آشفتگی‌های قیمت و حساسیت بازار به شایعات و هیجانات ایجاد شده تا از ضرر و زیان سهام داران خرد و افراد مبتدی و کم تجربه و همچنین ناپایداری در بازار جلوگیری شود. در حال حاضر محدودیت نوسان قیمت در بورس و فرابورس ایران حداکثر مثبت 5% و حداقل منفی 5% می‌باشد، برای سهام حق تقدم این دامنه 2 برابر است و از مثبت 10% تا منفی 10% نوسان می‌کند. این درصدها در بازار پایه فرابورس بسته به تابلو به مثبت و منفی 3% در بازار پایه زرد، مثبت و منفی 2% در بازار پایه نارنجی و مثبت و منفی 1% در بازار پایه قرمز تغییر می‌کنند.

این محدودیت مجاز قیمت (دامنه نوسان) باعث کاهش ریسک و جلوگیری از نوسان هیجانی قیمت در بازار می‌‌شود و برای سرمایه گذاران مبتدی و تازه کار در بورس مفید خواهد بود که در صورت کاهش قیمت دچار زیان های سنگینی نشوند.

البته استفاده از این سیستم یک مبادله دو طرفه است و در ازای افزایش امنیت مالی سرمایه‌گذار، اعمال محدودیت نوسان قیمت منجر به کاهش نقدینگی، تشکیل صف‌های خرید و فروش و حتی گره معاملاتی می‌شود و همچنین برای تحلیل‌گر تکنیکال، وجود گره‌های معاملاتی در نمودار قیمت باعث پیچیدگی و سختی تحلیل می‌شود. از طرفی، جذابیت بازار بدون دامنه نوسان و یا با دامنه نوسان بزرگتر بسیار بیشتر از بازاری با دامنه باریکی از نوسان قیمت است.

در تصویر فوق مربوط به سهام شرکت “فولاد مبارکه اصفهان” با نماد “فولاد”، در کادر قرمز رنگ قیمت مجاز، دامنه نوسان قیمت این سهم در یک روز را مشخص می‌کند که با توجه به قیمت پایانی روز قبل که در کادر آبی رنگ مشخص می‌باشد برای هر روز تعیین می‌گردد. حال برای روز بعد با توجه به کادر زرد رنگ، که قیمت پایانی سهام امروز است، مشخص می‌شود در روز کاری بعد، دامنه نوسان مجاز قیمت روی قیمت 3869 ریال به اندازه روند و دامنه معاملاتی چیست؟ مثبت و منفی 5 درصد نوسان خواهد کرد.

در زمان چه رویدادهایی دامنه نوسان قیمت برداشته می‌شود؟

زمانی که برای شرکت یک رویداد حائز اهمیت اتفاق می‌افتد، مانند مجامع شرکت ها، تقسیم سود، افزایش سرمایه، افشای اطلاعات با اهمیت و…، که باعث می‌شود نماد شرکت در تابلوی بورس متوقف شود و در این حالت خرید و فروش صورت نگیرد، ناظر بازار با توجه به اهمیت اطلاعات که نماد شرکت به خاطـر آن متوقف ‌شده است که ممکن است تأثیری بیش از دامنه نوسان تعیین‌شده بر قیمت سهم داشته باشد، در روز بازگشایی محدودیت نوسان قیمت را برمی‌دارد. طبیعی است که بر اساس ساز و کار حراج، باید اجازه داده شود تا اطلاعات، تأثیر واقعی خود را بر میزان عرضه و تقاضا و درنتیجه قیمت سهام بگذارد، هرچند این تأثیـر بیشتـر از دامنه مجـاز نوسـان روزانه باشد.

انواع محدودیت دامنه نوسان قیمت

به طور کلی در سیستم‌های مالی بین‌المللی، سه روش برای اعمال محدودیت بر دامنه نوسان قیمت سهام در بورس‌های کشورها وجود دارد:

۱- محدودیت درصدی نوسان قیمت:

این محدودیت همانند بورس تهران به صورت درصدی حول قیمتی مشخص تعیین می‌شود و در طول روز اجازه ثبت سفارشی فراتر از این محدوده را به کاربران نمی‌دهد.

۲- محدودیت قیمتی نوسان قیمت:

در بورس کشورهایی نظیر ژاپن، میزان نوسان مجاز قیمت در روز معاملاتی به صورت مقادیر ثابت قیمتی برحسب سطح قیمتی فعلی سهام مدنظر مشخص می‌شود که در جدول زیر این سطوح مشخص شده است. برای مثال در قیمت‌های زیر ۱۰۰ ین، نوسان قیمت به اندازه مثبت و منفی ۳۰ ین می‌باشد یا در قیمت‌های زیر ۲۰۰۰ ین، اندازه نوسان به میزان ۴۰۰ ین می‌باشد.

جدول بالا از مقاله L. Gan و D. Li در سال ۲۰۰۱ استخراج شده است که در ستون اول، نام کشور، در ستون دوم، نام بورس مد نظر در آن کشور و در ستون سوم، نوع و میزان محدودیت را نشان داده است. شایان ذکر است که در برخی کشورها نظیر آلمان و یونان، هیچ سیستم محدودیت نوسان قیمتی وجود ندارد. همچنین میزان محدودیت نوساناتی که به صورت یک بازه ثبت شده‌اند، مرتبط به حالت دوم محدودیت قیمت به فرم مقادیر ثابت می‌باشد (برای مثال در ژاپن، ۱۰ الی ۶۰ درصد).

رابطه دامنه نوسان قیمت و فساد مالی کشورها

جدول دوم، برگرفته از مقاله K. Kim و J. Park در سال ۲۰۱۰ می‌باشد که علاوه بر بررسی میزان دامنه نوسان قیمت در هر کشور، به میزان فساد، اجرای عمومی قانون و همچنین عدم تقارن اطلاعات به دست آمده نیز پرداخته است. در این مقاله Circuit Breaker ها در نظر گرفته نشده‌اند ولی سایر موارد با جدول قبل مشابه است. سطوح در نظر گرفته شده برای فساد که در دامنه ۱ برای کمترین روند و دامنه معاملاتی چیست؟ میزان فساد و ۱۰ برای بیشترین میزان فساد قرار داده شده است بر پایه سطوح گزارش شده در مقاله‌ای از LLSV در سال ۱۹۹۸ می‌باشد.

ستون اجرای قانون به کیفیت اعمال قانون در بورس کشورها برحسب ۱۰۰ اشاره می‌کند که هرچقدر بیشتر باشد، بهتر است و از مقاله‌ای برگرفته از LLS در سال ۲۰۰۴ می‌باشد. عدم تقارن اطلاعاتی نیز از کیفیت افشای اطلاعات حسابداری هر کشور برحسب ۱۰۰ خبر می‌دهد که هرچقدر کمتر باشد کیفیت بالاتری دارد و این اطلاعات نیز در مقاله ۲۰۰۴ منتشر شده است.

برای مثال، در کشور کانادا که با توجه به جدول اول می‌دانیم که از مکانیزم Circuit Breaker استفاده می‌کند، محدودیت قیمتی وضع نشده است. میزان فساد در کمترین حد خود و ۱ قرار دارد، میزان اجرا و اعمال قانون امتیاز ۸۰ را دارد که بسیار خوب است و عدم تقارن اطلاعات می‌باشد که نشان‌دهنده سطح بالای شفافیت مالی در سیستم این کشور می‌باشد.

در مثالی دیگر، در کشور کلمبیا مکانیزم محدود کننده قیمت وجود ندارد، ولی با توجه به سطح فساد ۶ وضعیت خوبی را برای کاکرد درست این کشور نمی‌توان متصور شد و با امتیاز ۵۸ برای اعمال قانون و عدم تقارن اطلاعات، می‌توان شک بیشتری به سیستم مالی این کشور داشت.

کارآمدی بازار و محدودیت قیمت

در انتها این مقاله به این نتیجه می‌رسد که میزان کارآمدی هر بازار با میزان محدودیت قیمت رابطه عکس دارد؛ به این معنی که با افزایش محدودیت، بازدهی پایین می‌آید. همچنین این مقاله اذعان می‌کند که به طور کل در کشور‌هایی با سطح فساد بالا و کیفیت پایین اعمال قوانین، محدودیت‌های قیمتی سنگین‌تری وضع شده است که این قضیه به علت ایجاد ترس از دستکاری انجام می‌شود، ولی در نهایت، با وجود هزینه‌های اضافی اجتماعی و اقتصادی برای محدودیت‌ها، به نفع فرد خاطی تمام می‌شود. عدم تقارن اطلاعات به طور مستقیم تأثیری بر وضع محدودیت قیمتی نداشته است.

نتیجه‌گیری

اگرچه اعمال حد مشخصی از نوسانات روزانه قیمت به منظور پشتیبانی، حمایت و ایجاد امنیت از سرمایه افراد به نظر ضروری می‌رسد، ولی زیاده‌روی در اعمال این محدودیت منجر به کاهش رونق بازار، کاهش عمق بازار و همچنین کاهش نقدشوندگی می‌شود. به همین منظور تشخیص و اعمال محدوده نوسان قیمت مناسب و مختص به هر بازار، نیازمند تحقیق و بررسی کارشناسان خبره در این زمینه است.

منابع:

K. Kim and J. Park, “Why Do Price Limits Exist in Stock Markets? A Manipulation-Based Explanation“, European روند و دامنه معاملاتی چیست؟ Financial Management, vol. 16, no. 2, pp. 296-318, 2010.

“Trading Rules of Domestic Stocks | Japan Exchange Group”, Japan Exchange Group, 2021.

دامنه نوسان چیست و چه اثراتی بر بازار بورس دارد؟

یکی از مهمترین وظایف نهاد ناظر بر بازار سرمایه، نظارت و کنترل نوسان‌‌ها است. همانطور که می‌دانید این نوسان قیمت‌ها توسط افراد فعال بازار و البته بر مبنای میزان عرضه و تقاضا مشخص می‌‌شود.

در بازارهای مالی به‌ منظور ممانعت از تقابل عرضه و تقاضا، قوانین و مقرراتی وجود دارد؛ از جمله دامنه مجاز نوسان. دامنه مجاز نوسان به ‌عنوان یکی از قوانین مهم ناظر بر بازار برای کنترل نوسان قیمت سهم، کاهش تلاطم بازار و جلوگیری از تصمیمات هیجانی سهام ‌داران مقرر شده است.

به طورکلی دامنه نوسان به حدود سقف و کف قیمتی می‌گویند که هر سهم در هر روز معاملاتی می‌‌تواند دارا باشد. با توجه به اهمیت این قانون نظارتی در این مقاله از کافیکس سعی داریم تا مفصل در مورد دامنه نوسان و اثرات آن صحبت کنیم؛ با ما همراه باشید.

چرا دامنه نوسان در بازار سرمایه به کار گرفته می‌شود؟

در بازارهای مالی به دلیل وجود پیچیدگی‌‌ها و ریسک ‌پذیر بودن، باید نهاد نظارتی یکسری محدودیت‌ها را برای کنترل آنها در نظر بگیرند. یکی ازاین موارد قیمت سهم است.

توجه داشته باشید که دامنه نوسان و اثرات آن در بازارهای جهانی مثل فارکس وجود ندارد. بورس در هر کشور نماد یک بازار رقابتی کامل می‌باشد؛ چون تعداد خریداران و فروشندگان در آن زیاد بوده و اطلاعات به صورت کامل در دسترس همه قرار می‌گیرد؛ به علاوه قیمت از سوی افراد فعال بازار و مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین‌ می‌شود؛ از این جهت مانند فارکس قیمت‌‌ها از جایی خارج از بازار تعیین نمی‌شود.

یکی از وظایف اصلی نهادهای ناظر بازار، کنترل نوسان ‌ها و موج‌های پر تلاطم آن است. این کنترل با کمک از ابزارها و قوانین مختلف صورت می‌گیرد؛ یکی از مهمترین این ابزارها که در بورس اوراق بهادار تهران استفاده می‌شود، دامنه نوسان است.

اثرات دامنه نوسان

دامنه نوسان ریسک و نوسانات هیجانی قیمت در بازار را کاهش داده و برای افراد مبتدی در بورس بسیار مفید است و سطح اعتماد به نفس آنها افزایش می‌دهد. این دامنه نوسان موجب می‌شود تا قیمت تنها در یک بازه معین تغییر کند و درصورتی که فردی با کاهش قیمت سهام مواجه شود زیان‌های سنگینی نبیند. اعمال دامنه مجاز نوسان روزانه در بازار سرمایه فوایدی دارد که به شرح زیر هستند:

• دامنه نوسان از سرمایه‌گذاران محافظت کرده و از بروز بحرا‌ن‌های مالی جلوگیری می‌کند.
• دامنه نوسان اجازه دست ‌کاری قیمت‌‌ها در بازار بورس، در هر زمان و به‌ صورت دلخواه را به سهامداران بزرگ نمی‌دهد.
• دامنه نوسان به کشف قیمت واقعی سهام کمک می‌کند. به عبارتی زمانی که قیمت سهام به این محدوده نزدیک شود، نهاد نظارتی معاملات را متوقف می‌کند تا سهامداران فرصت پیدا کنند قیمت سهم مدنظر و ارزش واقعی آن را بررسی کنند تا سهم در آینده نزدیک، دچار هیجانات قیمتی نشود.
• دامنه نوسان تلاطم‌های موجود در بازار بورس را کاهش می‌دهد. این دامنه تغییرات قیمتی سهام را محدود و از به وجود آمدن تغییرات ناگهانی جلوگیری می‌کند.

از مضرات دامنه نوسان هم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• به علت توقف قیمت یک سهم در روز معمولاً این امکان وجود دارد که تلاطم اضافی به‌روزهای آتی انتقال یابد. از این رو با توجه به این که دامنه نوسان از آزاد شدن قیمت سهم جلوگیری می‌کند، قیمت به محدوده‌های خاصی تمایل خواهد داشت.
• بر اساس تجربیات و تحقیقات، دامنه نوسان سهم در بازار بورس، کشف قیمت سهم را به تأخیر می اندازد. با وجود این عامل، قیمت ‌ها در همان روز نسبت به اطلاعات منتشر شده نمی‌توانند واکنش مناسب نشان دهند و از این جهت ممکن است قیمت روز سهم، قیمت واقعی آن نباشد.
• عکس‌العمل بیش از حد، دخالت در معاملات، کاهش نوسان ‌ها و اثرات ربایشی از دیگر آثار منفی دامنه نوسان در بازار سرمایه به شمار می‌رود.

کاهش دامنه نوسان

گاهی طبق شرایط حاکم بر بازار، برای بهتر شدن روند معاملات و کاهش دامنه نوسان هیجانات، از سوی نهادهای قانون ‌گذار قوانین خاصی وضع می‌شود؛ مانند کاهش دامنه نوسان از 5 به 2 درصد.

عواملی که موجب اتخاذ چنین تصمیمی از سوی نهادهای ناظر می‌شود، رشد پرشتاب و هیجانی شاخص بورس و حرکت قیمت سهام به سمت خرید و فروش‌های بدون تحلیل و هیجانی، می‌باشند. این موارد بازار را از منطق دور می‌کند و از طرف دیگر بازدهی‌های چشمگیر در کوتاه مدت را به دنبال دارد.

برخی کارشناسان معتقدند کاهش دامنه نوسان و اثرات آن موجب جلوگیری از نوسانات شدید و رشد بدون پشتوانه سهام شرکت‌های کوچک شده و به تقویت معامله سهام شرکت‌های بنیادی و بزرگ کمک می‍کند. درواقع این تصمیم به منزله کشیدن ترمز دستی بازار است.