حسابداری دانشی است که با بکارگیری آن، اطلاعات مربوط به معاملات و عملیات مالی و رویدادهای دارای اثر مالی بر یک موسسه ، جمع آوری ،تجزیه و تحلیل ، اندازه گیری ، ثبت ، طبقه بندی ، تجمیع ، تلخیص و گزارش می شود.
اصلاح حساب ها در پایان دوره مالی
اصلاح حساب ها در پایان دوره مالی و بستن آنها یکی از امور حسابداری میباشد که معمولا در پایان سال مالی و قبل از تهیه صورت های مالی انجام میگردد که شیوه آن به شرح زیر میباشد:
آنچه در ادامه مقاله خواهید خواند
در صورت حساب سود و زیان:
- درآمدها : اصل تحقق درآمد: به محض ارائه خدمات درآمدها باید شناسایی و ثبت شود. هر چند که پول نقد دریافت شده باشد یا نشده باشد.
- هزینه ها: اصل تطابق : هزینه های هر دوره باید از درآمد های همان دوره کسر شود. هزینه هر چند که پول نقد دریافت شده باشد یا نشده باشد.
اصلاح حساب ها در پایان دوره شامل موارد زیر می باشد:
- اصلاح حساب پیش پرداخت هزینه ها
- اصلاح حساب پیش دریافت درآمد
- اصلاح حساب موجودی ملزومات
- اصلاح حساب هزینه های معوقه ( اتفاق افتاده ولی ثبت نشده است )
- اصلاح حساب درآمد های معوقه (اتفاق افتاده ولی ثبت نشده است )
- اصلاح حساب موجودی کالا که فقط در شرکتهای بازرگانی استفاده میشود.
- اصلاح حساب استهلاک که فقط در مورد دارایی های ثابت استفاده میشود.
- اصلاح حساب اصلاح حساب مطالبات سوخت شده که فقط در مورد بدهکاران است.
1 – اصلاح حساب پیش پرداخت هزینه ها در پایان دوره مالی ( بیمه و اجاره ):
هرگاه شرکتی هزینه ای را انجام دهد و منافع آن بیشتر از یک سال مالی نصیبش گردد به آن پیش پرداخت هزینه می گویند. که یک نوع دارایی جاری است مانند پیش پرداخت بیمه و اجاره.
- سند حسابداری زمانی که حساب پیش پرداخت هزینه ها را ایجاد میکنیم:
بدهکار پیش پرداخت هزینه **
بستانکار صندوق / بانک **
- سند حسابداری زمان اصلاح حساب پیش پرداخت هزینه ها در پایان سال مالی:
بدهکار هزینه مربوطه ( گاز )**
بستانکار پیش پرداخت هزینه **
- محاسبه پیش پرداخت هزینه:
مبلغ پیش پرداخت * ( تعداد ماه مصرف شده / تعداد ماه قرارداد )
مبلغ پیش پرداخت ضربدر ( تعداد ماه مصرف شده تقسیم بر تعداد ماه قرار داد )
2 – اصلاح حساب پیش دریافت درآمد در پایان دوره مالی:
هر گاه موسسه ای مبلغی را از مشتریان خود دریافت نماید تا بعدا کاری را انجام دهد مبلغ دریافت شده را پیش دریافت درآمد می گویند که یک نوع بدهی محسوب میشود.
هر گاه موسسه به تعهد خود عمل کرد و خدمات را انجام نمود آن گاه درآمد تحقق می پذیرد.
- زمان ایجاد حساب پیش دریافت درآمد:
بدهکار صندوق / بانک **
بستانکار پیش دریافت درآمد **
- زمان اصلاح حساب پیش دریافت درآمد:
بدهکار پیش دریافت درآمد **
- محاسبه پیش دریافت درآمد:
مبلغ پیش دریافت درآمد * ( تعداد ماه مصرف شده / تعداد ماه قرارداد )
مبلغ پیش دریافت درآمد ضربدر ( تعداد ماه مصرف شده تقسیم بر تعداد ماه قرارداد )
3 – اصلاح حساب موجودی ملزومات:
قسمتی از دارایی های جاری است که به طور روزانه در جریان کار روزمره موسسه استفاده میشود و از بین میرود.
- زمان ایجاد حساب حساب موجودی ملزومات:
بدهکار موجودی ملزومات **
بستانکار صندوق / بانک **
- زمان اصلاح حساب موجودی ملزومات در پایان دوره:
بدهکار هزینه ملزومات **
بستانکار موجودی ملزومات **
- روش محاسبه هزینه ملزومات مصرف شده:
هزینه ملزومات مصرف شده = خرید ملزومات اول دوره + موجودی ملزومات طی دوره _ موجودی ملزومات پایان دوره
4 – اصلاح حساب هزینه های معوقه:
هزینه هایی هستند که تا پایان سال مالی تحقق یافته اند اما در دفاتر ثبت نشده اند.
اگر پرداخت حقوق ماهانه کارکنان در تاریخ 15 هر ماه انجام گیرد در پایان اسفند ماه معادل 15 روز از حقوق ماهیانه کارکنان تحقق یافته که جز هزینه های مالی است و باید در دفاتر ثبت گردد.
نکته : حقوق پرداختنی یک بدهی جاری است که در ترازنامه نشان داده میشود.
5 – اصلاح حساب درآمد های معوقه:
درآمد هایی که طی دوره مالی تحقق یافته اند ولی دریافت ثبت نشده است.
اگر یک موسسه قرارداد ارائه خدماتی را بسته باشد اما دریافت وجه نقد منوط به اتمام کار باشد درآمد حاصل از ارائه آن قسمت از کار یا خدمات که مربوط به دوره مالی جاری است تحقق می یابد در حالی که در حساب ها ثبتی صورت نگرفته است.
در نتیجه در پایان دوره مالی ثبت حسابداری زیر انجام می گردد.
بدهکار حساب های دریافتنی **
6 – اصلاح حساب موجودی کالا:
این موضوع مربوط به شرکت های بازرگانی میباشد.
7 – اصلاح حساب استهلاک دارایی های ثابت:
مربوط به دارایی های ثابت است که یکی از روش های استهلاک روش خط مستقیم است.
بدهکار هزینه استهلاک
بستانکار استهلاک انباشته **
روش خط مستقیم = (بهای تمام شده دارایی _ ارزش اقساط ) / عمر مفید
- حساب های موقت
- حساب های دائمی
حساب های موقت:
حساب هایی هستند که در صورت سود و زیان می آیند و مانده آن ها در پایان سال مالی باید صفر شود مانند: درآمد ها و هزینه ها
اصلاح وتعدیل حسابها
حسابهای دفتر کل را می توان به دو دسته کلی زیر نتظیم کرد :
الف) حسابهای دائمی :
شامل حسابهای دارایی ، بدهی و سرمایه که مانده آنها به دوره مالی بعد نقل می شود. این حسابها را حسابهای ترازنامه ای نیز می گویند.
ب) حسابهای موقت :
شامل حسابهای درآمد و هزینه وبرداشت که در پایان دوره مالی بسته می شوند. این حسابها را به استثنای برداشت، حسابهای سود و زیانی نیز می گویند. حساب پیش دریافت قبل از اینکه آن را اصلاح کنیم یک حساب مختلط است یعنی قسمتی از آن یک بدهی است که جزء حسابهای دائمی است و قسمت دیگر آن درآمد است که جز حسابهای موقتی است.
اصلاح و تعدیل حسابهای دفتر کل در پایان دوره مالی و به منظور اصلاح، تعدیل و به هنگام کردن (به روز رساندن) مدارک حسابداری ، انجام می شود. بعد از این که کلیه معاملات دوره مالی یا سال مالی چیست؟ و رویداد های مالی در دفاتر موسسه ثبت شد ، بعضی از حسابهای دفتر کل مانده های صحیص را برای تهیه صورتهای مالی ارائه نمی دهند. حتی اگر تمام معاملات و عملیات مالی به درستی در دفاتر ثبت شده باشند، حسابداری تعهدی ایجاب می کند که برای تطبیق حسابهای ترازنامه و صورت سود و زیان با فرض دوره مالی و اصل تطابق ، مانده برخی از حسابهای دفتر کل در پایان دوره مالی اصلاح گردد.
ثبتهای اصلاحی معمولا در پایان دوره مالی ثبت می شوند و شامل موارد زیر هستند :
- اصلاح پیش دریافتهای درآمد
- اصلاح پیش پرداختهای هزینه
- ثبت درآمد های تحقق یافته ثبت نشده تا پایان دوره مالی
- ثبت هزینه های تحمیل شده و ثبت نشده تا پایان دوره مالی
- ثبت هزینه استهلاک دارایی های استهلاک پذیر
- اصلاح حساب موجودی ملزومات
1-اصلاح پیش دریافتهای درآمد
فرض کنید شرکت رایان کار در تاریخ95/09/01 مبلغ 48.000.000 ریال بابت تعمیر و نگهداری کامپیوتر های شرکت ب که قرار است از تاریخ مذکور به مدت یکسال صورت پذیرد از آن شرکت دریافت کرده باشد. در پایان سال 95 برای تهیه و تنظیم صورت سود و زیان و ترازنامه شرکت ، باید حساب پیش دریافت و همچنین حساب درآمد اصلاح شوند.
در تاریخ 95/09/01 یعنی در زمان دریافت وجه نقد، حساب صندوق شرکت بدهکار و حساب پیش دریافت بستانکار شده است. بنابراین مانده حساب پیش دریافت در تاریخ 95/12/29 قبل از اصلاحات به صورت زیر است :
پیش دریافت حق الزحمه تعمیرات ونگهداری
شرکت رایان کار تا پایان سال 95 معادل 4 ماه ( از تاریخ 95/09/01 تا 95/12/29 ) به شرکت ب خدمات ارائه نموده است که باید درآمد آن شناسایی و دردفاتر ثبت شود. اکنون باید محاسبه کنیم چقدر از مبلغ پیش دریافت مربوط به 4 ماه سپری شده تا پایان سال می باشد. اگر کل مبلغ دریافت شده را برکل دوره قرارداد تقسیم کنیم ، حق الزحمه خدمات مربوط به یک ماه 4.000.000 ریال می شود. لذا درآمد تحقق یافته مربوط به 4 ماه معادل 16.000.000 ریال (4*4.000.000) می شود که باید به همین میزان درآمد افزایش و پیش دریافت کاهش داده شود. بدین منظور حساب پیش دریافت حق الزحمه تعمیرات و نگهداری باید با ثبت زیر در پایان اسفند ماه اصلاح شود:
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 پیش دریافت 16.000.000
. بابت اصلاح حساب پیش دریافت
پس از انتقال ثبت فوق مانده حسابهای پیش دریافت و درامد به صورت زیر خواهد بود.
پیش دریافت درآمد
. 16.000.000 48.000.000 16.000.000
مثال دیگر: شرکت آلفا یک باب ساختمان خود را در تاریخ 95/11/01 برای یک دوره 6 ماهه به شرکت نیکان اجاره داده است. کل اجاره 6 ماهه که 18.000.000 ریال است، در تاریخ 95/11/01 از شرکت نیکان دریافت شده است. ثبت اصلاحی لازم در 95/12/29 در دفتر روزنامه شرکت آلفا و نشان دادن حساب پیش دریافت در دفتر کل شرکت به شکل T قبل و بعد از اصلاحات .
حساب پیش دریافت در تاریخ 95/12/29 قبل از اصلاحات :
پیش دریافت اجاره
ثبت اصلاحی در دفتر روزنامه در پایان سال 95 برای تحقق درآمد اجاره به مدت 2 ماه :
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 پیش دریافت اجاره 6.000.000
. درآمد اجاره 6.000.000
. بابت اصلاح حساب پیش دریافت اجاره
حساب درآمد اجاره و پیش دریافت اجاره در تاریخ 95/12/29 پس از اصلاحات :
. پیش دریافت درآمد
6.000.000 18.000.000 6.000.000
2- اصلاح پیش پرداختهای هزینه
از آنجا که ممکن است بخشی از مبالغی که تحت عنوان پیش پرداخت ثبت شده اند تا پایان سال مالی به هزینه تبدیل شوند، در پایان هر دوره مالی باید بابت این قسمت از پیش پرداختها که به هزینه تبدیل شده اند، اصلاحات لازم در حسابها به عمل آید بدین منظور باید حساب هزینه مربوطه را بدهکار و حساب پیش پرداخت را بستانکار نماییم.
مثال: شرکت الف در تاریخ 95/09/01 مبلغ 12 میلیون ریال بابت حق بیمه یکسال آینده (از تاریخ 95/9/1 تا تاریخ 96/08/30) پرداخت نمود. ثبت مربوط به پرداخت وجه فوق وهمچنین ثبت اصلاحی لازم را در پایان سال 81 انجام دهید.
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/09/01 پیش دریافت 12.000.000
. پرداخت بابت پیش پرداخت بیمه یکسال آینده
چون از تاریخ95/09/01 تا پایان سال 4 ماه سپری شده ، بنابراین معادل 4 ماه از حق بیمه منقضی شده است. در پایان سال ثبت زیر در دفتر روزنامه شرکت انجام می گیرد :
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 هزینه بیمه 4.000.000
. پیش پرداخت بیمه 4.000.000
. اصلاح حساب پیش پرداخت بیمه درپایان سال
مبلغ 4.000.000 ریال به صورت زیر محاسبه شده است :
حق بیمه یک ماه 1.000.000= (12.000.000/12)
حق بیمه 4 ماه 4.000.000 = 4* 1.000.000
مبلغ 4.000.000 ریال حق بیمه منقضی شده و باقیمانده مبلغ حق بیمه ، یعنی 8.000.000 ریال، حق بیمه منقضی نشده می باشد.
اکنون وضعیت حساب پیش پرداخت بیمه و هزینه بیمه در شرکت الف به صورت زیر است:
. پیش دریافت هزینه بیمه
12.000.000 4.000.000 ← 40.000.000
بعضی از حسابداران هنگام پیش پرداخت وجه بابت هزینه ها، حساب هزینه مربوطه را بدهکار می کنند و در پایان دوره مالی در صورت لزوم این حساب هزینه را اصلاح نموده و مبالغ هزینه نشده را تحت عنوان پیش پرداخت ثبت می کنند. در صورت استفاده از این روش ، در تاریخ 95/9/1 ثبت زیر باید در دفتر روزنامه انجام گیرد:
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 هزینه بیمه 12.000.000
. اصلاح حساب پیش پرداخت بیمه یکسال آینده
در این صورت در پایان سال 1395 چون مبلغ حق بیمه منقضی نشده 8.000.000 ریال است، این مبلغ به عنوان پیش پرداخت بیمه ثبت می شود. لذا در پایان سال مذکور بابت اصلاح هزینه ثبت زیر در دفتر روزنامه شرکت انجام می گیرد:
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 پیش پرداخت بیمه 8.000.000
. هزینه بیمه 8.000.000
. اصلاح حساب هزینه بیمه درپایان سال
اکنون وضعیت حساب پیش پرداخت بیمه و هزینه بیمه در شرکت الف به صورت زیر است:
. پیش پرداخت بیمه هزینه بیمه
8.000.000 12.000.000 8.000.000
8.000.000 مانده 4.000.000 مانده
همانطوری که ملاحظه می شود، در این حالت نیز مانده حسابهای هزینه بیمه و پیش پرداخت بیمه با روش قبل یکسان است. یعنی در پایان سال 95 در هر دو روش مانده حساب پیش پرداخت بیمه 8.000.000 ریال و مانده حساب هزینه بیمه 4.000.000 ریال است.
3- ثبت درآمد های تحقق یافته ثبت نشده تا پایان دوره مالی
در پایان دوره مالی ممکن است درآمد های تحقق یافته باشند ولی ثبتی از بابت آنها در دفاتر به عمل نیامده باشد. لذا باید ثبتهای اصلاحی لازم در مورد آنها در دفاتر به عمل آید.
مثال : شرکت الف بابت خدماتی که در اسفند ماه 1395 به شرکت خوبان ارائه داده است صورت حسابی به مبلغ 42.000.000 ریال صادر نموده ولی تا این تاریخ ثبتی از این بابت در حسابها بعمل نیاورده است. ثبت اصلاحی لازم در پایان سال 95 به صورت زیر می باشد:
مثالی دیگر : شرکت آلفا در اسفند ماه 1395 ماشین آلات شرکت چناران را تعمیر نمود. ارزش این خدمات معادل 42.000.000 ریال می باشد که تا این تاریخ ثبتی بابت آن در حسابها به عمل نیامده است. ثبت اصلاحی لازم در پایان سال 95 به صورت زیر می باشد :
4- ثبت هزینه های تحمیل شده ثبت نشده تا پایان دوره مالی
معمولا در پایان دوره مالی هزینه هایی وجود دارند که ثبت دفاتر نشده اند . از جمله این هزینه ها می توان به هزینه های تلفن، آب و برق مصرفی روزهای پایانی سال و همچنین هزینه حقوق و دستمزد ایام پایان سال اشاره نمود. اینگونه هزینه ها را هزینه های معوق نیز می گویند. به منظور به کارگیری صحیح اصل تطابق در پایان سال باید اینگونه هزینه ها را در دفاتر ثبت نمود.
مثال : هزینه های تلفن شرکت الف در بهمن و اسفند 1395 مبلغ 5 میلیون ریال می باشد. صورت حساب تلفن در 95/12/29 تحویل شرکت شد اما تا پایان سال وجه آن پرداخت نشده است. ثبت اصلاحی مربوط به این رویداد در پایان سال 1395 به صورت زیر می باشد:
. حسابهای پرداختنی/ هزینه تلفن پرداختنی
مثال: هزینه آب و برق شرکت الف در 40 روزه پایان سال 1395 مبلغ 24 میلیون ریال می باشد. صورت حساب هزینه مذکور در روزهای پایانی سال تحویل شرکت شد اما تا پایان سال وجه آن پرداخت نشده است. ثبت اصلاحی مربوط به این رویداد در پایان سال 1395 به صورت زیر می باشد :
. حسابهای پرداختنی/هزینه آب و برق پرداختنی
مثال : حقوق و دستمزد تعدادی از کارکنان شرکت الف در اسفند سال 1395 که تا پایان سال ثبت و پرداخت نشده است مبلغ 95 میلیون ریال می باشد. ثبت اصلاحی مربوط به این رویداد در پایان سال 1395 به صورت زیر می باشد :
هزینه حقوق و دستمزد
. حسابهای پرداختنی/حقوق و دستمزد پرداختنی
5- ثبت هزینه استهلاک دارایی های استهلاک پذیر
دارایی هایی که عمر مفید آنها بیشتر از یک سال باشد ، به عنوان دارایی بلند مدت یا ثابت در دفاتر ثبت می شود . به غیر از زمین تمامی دارایی های بلند مدت دیگر دارای عمر مفید محدود می باشند. بنابراین بهای تمام شده این دارایی ها باید طی دوران عمر مفیدشان به هزینه منظور شود. بدین منظور در پایان سال مالی سهم مناسبی از بهای تمام شده اینگونه دارایی ها به عنوان دوره مالی یا سال مالی چیست؟ هزینه استهلاک در دفاتر ثبت می شود.
مثال : شرکت الف در ابتدای سال 1395 یک دستگاه خودرو به مبلغ 150 میلیون ریال خریداری کرد. عمر مفید خودرو 10 سال و ارزش اسقاط آن یعنی مبلغی که از اتمام عمر مفید می توان خودرو را به آن قیمت فروخت، 10 میلیون ریال می باشد. ثبت هزینه استهلاک خودرو در پایان سال 1395 به صورت زیر است:
هزینه استهلاک وسایل نقلیه
. استهلاک انباشته وسایل نقلیه
بابت هزینه استهلاک خودرو
مبلغ 14 میلیون ریال به صورت زیر محاسبه شده است :
عمر مفید / (ارزش اسقاط – بهای تمام شده) = هزینه استهلاک
14.000.000 = 10 / (10.000.000-150.0000.000) = هزینه استهلاک
حساب استهلاک انباشته وسایل نقلیه ، یک حساب دارایی است که در ترازنامه بعد از حساب وسایل نقلیه درج می گردد تا از بهای تمام شده وسایل نقلیه کسر شود و ارزش دفتری وسایل نقلیه بدست آید. حساب استهلاک انباشته یک حساب دائمی است بنابراین در پایان سال مالی بسته نمی شود تا پایان عمر مفید دارایی هر ساله هزینه استهلاک محاسبه و به آن افزوده می شود.
6- اصلاح حساب موجودی ملزومات
برای حسابداری ملزومات دو روش وجود دارد :
روش اول : در این روش هنگام خرید ملزومات ، حساب موجودی ملزومات ، بدهکار و حساب صندوق یا حسابهای پرداختنی بستانکار می شود. در پایان سال به میزان ملزومات مصرف شده، حساب هزینه ملزومات را بدهکار و حساب موجودی ملزومات را بستانکار می نماییم.
مثال : شرکت الف در تاریخ 1395/03/02 مبلغ 8 میلیون ریال ملزومات اداری به طور نقد خریداری کرد. نحوه ثبت این رویداد به صورت زیر است :
فرض کنید در پایان سال پس از انبارگردانی مشخص می شود که معادل 3.800.000 ریال ملزومات در انبار موجود است. ثبت اصلاحی لازم در پایان سال به صورت زیر است :
بابت اصلاح حساب ملزومات اداری
چون از 8.000.000 ریال ملزومات خریداری شده ، فقط 3.800.000 ریال آن در پایان سال موجود است، پس بقیه آن ، یعنی 4.200.000 ریال (4.200.000 = 8.000.000-3.800.000 ) طی سال مصرف شده است.
روش دوم : در این روش هنگام خرید ملزومات حساب هزینه ملزومات، بدهکار و حساب صندوق یا حسابهای پرداختنی، بستانکار می شود. در پایان سال به میزان ملزومات مصرف شده ، حساب موجودی ملزومات را بدهکار و هزینه ملزومات را بستانکار می نماییم. ضمنا در این روش باید در ابتدای سال بعد به میزان موجودی ملزومات پایان دوره ، حساب هزینه ملزومات را بدهکار و حساب موجودی ملزومات را بستانکار نمود. ثبتهای مربوط به مثال قبل را با روش دوم انجام می دهیم.
موقع خرید ملزومات در این روش ثبت زیر در دفاتر انجام می گیرد :
بابت خرید ملزومات اداری
اگر فرض کنید در پایان سال پس از انبارگردانی مشخص می شود که معادل 3.800.000 ریال ملزومات در انبار موجود است. ثبت اصلاحی لازم در پایان سال به صورت زیر است :
بابت اصلاح حساب هزینه ملزومات اداری
اگر به حسابهای دفتر کل موجودی ملزومات و هزینه ملزومات دقت کنید، می بینید که در هر دو روش، حسابهای مذکور در پایان سال دارای مانده یکسانی است.
روش اول :
هزینه ملزومات موجودی ملزومات
4.200.000 4.200.000 8.000.000
4.200.000 مانده 3.800.000 مانده
روش دوم :
هزینه ملزومات موجودی ملزومات
8.000.000 3.800.000 3.800.000
4.200.000 مانده 3.800.000 مانده
همانطوری که ملاحظه می شود، مانده حساب موجودی ملزومات در هر دو روش 3.800.000 ریال و مانده حساب هزینه ملزومات در هر دو روش 4.200.000 ریال است.
در صورت استفاده از روش دوم ، باید در ابتدای سال بعد، به میزان موجودی ملزومات پایان دوره، حساب هزینه ملزومات را بدهکار و حساب موجودی ملزومات را بستانکار نمود. بنابراین در ابتدای سال 1396 باید ثبت زیر در دفتر روزنامه شرکت الف انجام گیرد :
بابت خرید ملزومات اداری
تهیه تراز آزمایشی اصلاح شده
پس از انجام تمامی ثبتهای اصلاحی و انتقال آنها از دفتر روزنامه به دفتر کل ، مانده حسابهای دفتر کل تعیین و تراز آزمایشی دیگری تهیه می شود. این تراز آزمایشی را که پس از انجام ثبتهای اصلاحی تهیه می کنند ، تراز آزمایشی اصلاح شده می گویند. تراز آزمایشی اصلاح شده مبنای تهیه صورت سود و زیان و ترازنامه قرار می گیرد.
آشنایی با صورت های مالی در بورس
در مطلب قبلی گفتیم که در تحلیل بنیادی اطلاعات نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند و در همین خصوص منابع اطلاعاتی ما باید مورد اعتماد و در دسترس باشند. همچنین گفتیم که یکی از منابع مهم برای دسترسی به اطلاعات درون شرکتی صورت های مالی شرکت می باشد. در همین راستا سازمان بورس تمامی شرکت های فعال در بازار بورس را موظف به انتشار گزارش ها و صورت های مالی خود مطابق با استاندارد های سازمان بورس در سامانه جامع ناشران یا کدال کرده است. با وجود سامانه کدال تمامی گزارش ها و صورت های مالی با بیشترین سرعت و تحت نظارت خود سازمان بورس به دست تمامی سرمایه گذاران و فعالان بازار سهام و سهام داران شرکت می رسد.
یکی از قوانین بازار بورس بر این مضمون است که اطلاعات باید بطور مساوی و در زمان مشخص در اختیار تمامی افراد قرار بگیرند تا از سو استفاده از رانت اطلاعاتی جلو گیری شود.
برای مطالعه کامل درباره سامانه جامع مشتریان یا کدال به این مطلب مراجعه کنید: کدال چیست؟!
آشنایی مقدماتی با حسابداری
قبل از اینکه به صورت های مالی بپردازیم ابتدا آشنایی مقدماتی با حسابداری خواهیم داشت زیرا صورت های مالی زیر مجموعه مباحث حسابداری می باشند و توسط حسابداران و بر اساس فرمول های حسابداری تهیه می شوند.
در کتاب های درسی رشته حسابداری، حسابداری بصورت زیر تعریف شده است:
حسابداری دانشی است که با بکارگیری آن، اطلاعات مربوط به معاملات و عملیات مالی و رویدادهای دارای اثر مالی بر یک موسسه ، جمع آوری ،تجزیه و تحلیل ، اندازه گیری ، ثبت ، طبقه بندی ، تجمیع ، تلخیص و گزارش می شود.
حسابداری یک فرمول کلی و اساسی دارد که می گوید دارایی های یک شرکت از سرمایه سهام داران و بدهی های آنها تشکیل شده است. بسیاری از مباحث مهم در حسابداری مانند ترازنامه بر پایه همین فرمول طراحی شده اند.
دوره های مالی:
در کل هدف یک موسسه انتفاعی رسیدن به سود می باشد. برای حساب رخداد های مالی و اینکه آیا شرکت سود کرده یا ضرر باید در اخر فعالیت شرکت به صورت حساب ها رسیدگی کرد اما سهام داران یک شرکت نمی توانند تا انتهای عمر یک شرکت صبر کنند تا متوجه شوند که آیا تا به حال سود کرده اند یا ضرر همچنین سرمایه گذاران جدیدی که می خواهند در آن شرکت سرمایه گذاری کنند نیاز به اطلاعات و نتایج فعالیت شرکت دارند ، بنابراین برای رسیدگی به صورت حساب ها و وضعیت شرکت دوره های زمانی را مشخص می کنند و سود و زیان شرکت و تمام رخداد های مالی در آن بازه را به صورت های مختلف گزارش می کنند. به این دوره های زمانی در حسابداری دوره مالی گفته می شود.
دوره های مالی برای شرکت ها می توانند بصورت دلخواه باشند مثلا ۲ هفته یکبار یا ۲ ماه یکبار، معمولا دوره های مالی بصورت یک ماه ، ۳ ماه ، ۶ ماه و سالیانه می باشند. در شرکت های فعال در بورس گزارش های مالی هر ماه ، ۳ ماه ، ۶ ماه و یک سال ارائه می شوند که به دوره های ماهیانه اطلاعات میان دوره ای گفته می شود و دوره یک ساله هم دوره مالی اصلی شرکت ها می باشد.
در ایران معمولا دوره مالی شرکت ها یک ساله می باشد و تاریخ این دوره نیز معمولا مطابلق با سال شمسی یا پایان فصل ها است. البته شرکت ها بطور دلخواه می توانند تاریخ سال مالی خود را انتخاب کنند که این بستگی به شرایط فعالیت هر شرکت دارد.
نکته: در حسابداری فرض بر این است که یک شرکت هیچگاه منحل نمی شود و به فعالیت خود ادامه می دهد.
صورت های مالی در بورس
صورت های مالی گزارش های استانداردی از وضعیت مالی شرکت از ابتدای تامین منابع مالی تا انتهای ایجاد سود یا زیان می باشند. همه ی شرکت های بورسی موظف به ارائه گزارش کامل و دقیق تمام رخدادهای مالی خود با استاندارد های حسابداری و سازمان بورس در زمان تعیین شده می باشند.
از صورت های مالی برای بررسی وضعیت مالی یک شرکت به منظور بررسی سود آوری آنها و تصمیم گیری برای انتخاب سهام استفاده می کنیم در واقع هدف از صورت های مالی بازنمایی اطلاعات خلاصه شده و طبقه‌بندی‌شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری می باشد. به عبارت دیگر می توان گفت صورت های مالی نشان دهنده ی اطلاعات مالی و ساختار دارایی ها بدهی ها و سرمایه می باشند.
صورت های مالی اساسی که در سامانه کدال از طرف شرکت ها منتشر می شوند عبارتند از:
معمولا در کنار این صورت های مالی ، شرکت ها یادداشت های همراهی نیز در کنار این صورت های مالی منتشر می کنند که در آنها به توضیح و تفسیر برخی از جزییات در صورت ها می پردازند.
مبحث آموزش و تجزیه تحلیل این صورت های مالی گسترده می باشد و در مطالبی جدا گانه به آموزش کلیات و نحوه تجزیه و تحلیل آنها می پردازیم.
استفاده کنندگان صورت های مالی
بطور کلی استفاده کنندگان صورت های مالی به دو گروه درونی و بیرونی شرکت تقسیم می شوند. استفاده کنندگان درونی برای مثال مدیران هستند که محدودیتی برای گزارش های مالی برای آنها وجود ندارد و هرگونه که مدنظرشان باشد این گزارش ها را از حسابداران خود دریافت می کنند. اما استفاده کنندگان بیرونی شرکت مانند سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل طبق استاندارد های حسابداری و سازمان بورس گزارش های مالی را دریافت می کنند و طبق آنها برای سرمایه گذاری های خود تصمیمی می گیرند.
اگر به قسمت اطلاعیه های سایت کدال و صورت های مالی مراجعه کرده باشید احتمالا با اصطلاحات حسابرسی شده و حسابرسی نشده برخورد کرده اید.
منظور از صورت های مالی حسابرسی نشده این است که این گزارش ها توسط حسابداران خود شرکت تهیه و گزارش شده اند و منظور از گزارش های حسابرسی شده گزارش هایی است که توسط یک موسسه حسابرسی به عنوان ناظر که خارج از شرکت فعالیت می کند نیز بررسی و تایید شده است. شرکت های بورسی موظفند که گزارش های میان دوره ای ۶ ماه و پایان سال مالی خود را حتما بصورت حسابرسی شده ارائه دهند.
دوره مالی یا سال مالی چیست؟
دوره مالی در حسابداری ، برای تعیین میزان موفقیت یک سازمان باید میزان سود واحد تجاری را دانست. برای این منظور لازم است دارایی های آن سازمان را از بدهی های آن کسر کرد.
در نهایت باید این مبلغ به دست آمده را با آورده های شرکت مقایسه کرد. برای همین لازم است در دوره های زمانی معین گزارشات مالی را ارائه داد.
سال مالی
یک دوره مالی یک ساله است که در پایان آن حسابداران و موسسات باید صورت های مالی و اظهارنامه های مالیاتی را تحویل دهند. در ایران بیشتر سازمان ها سال مالی خود را با تقویم خورشیدی از ابتدای فرودین تا انتهای اسفند قرار می دهند. بعضی از شرکت ها بر اساس نوع فعالیت مانند واحدهای فعال در محصولات کشاورزی، تاریخ های دیگری را برای سال مالی انتخاب می کنند.
نکات سال مالی و دوره مالی
گاهی اوقات برای اینکه اطلاعات مالی را سریع دریافت کنیم و از سود و زیان شرکت آگاهی داشته باشیم، از دوره های مالی کوتاهتری استفاده می شود. این دوره های کوتاه ممکن است سه ماهه و یا شش ماهه باشند. تمامی شرکت های سهامی عام باید گزارشات میان دوره ای خود را در سه ماه تهیه نمایند. اما معمول ترین دوره مالی یک ساله می باشد. پایین ترین سطح فعالیت واحد تجاری به عنوان پایان دوره مالی در نظر گرفته می شود. بر اساس کاربرد گزارشات می توان گزارشات مالی را در بازه های زمانی کمتری مثلا یک ماهه تهیه نمود. برای بستن سال مالی باید از درست بودن اسناد مربوطه اطمینان کامل پیدا کرد، سپس حساب های موقتی که مانده بستانکار دارند باید به اندازه مبلغ مانده حساب، بدهکار کرد و مانده آنها صفر شود. سپس تمامی حساب هایی موقت که مانده بدهکار دارند را برابر با همان حساب، بستانکار کنیم. برای اینکه این حساب بالانس شود از حساب سود و زیان جاری باید استفاده کنیم، به همین دلیل است حساب های موقت را حساب سود و زیانی نیز می گویند.
دوره های مالی عموما یک ساله هستند که در برخی از شرکت ها به سه ماهه و شش ماهه و حتی یک ماهه تقسیم بندی می شوند در پایان دوره های مالی باید صورت های مالی تمام و کمال به مدیران مربوطه ارائه شوند.
اصلاح وتعدیل حسابها
حسابهای دفتر کل را می توان به دو دسته کلی زیر نتظیم کرد :
الف) حسابهای دائمی :
شامل حسابهای دارایی ، بدهی و سرمایه که مانده آنها به دوره مالی بعد نقل می شود. این حسابها را حسابهای ترازنامه ای نیز می گویند.
ب) حسابهای موقت :
شامل حسابهای درآمد و هزینه وبرداشت که در پایان دوره مالی بسته می شوند. این حسابها را به استثنای برداشت، حسابهای سود و زیانی نیز می گویند. حساب پیش دریافت قبل از اینکه آن را اصلاح کنیم یک حساب مختلط است یعنی قسمتی از آن یک بدهی است که جزء حسابهای دائمی است و قسمت دیگر آن درآمد است که جز حسابهای موقتی است.
اصلاح و تعدیل حسابهای دفتر کل در پایان دوره مالی و به منظور اصلاح، تعدیل و به هنگام کردن (به روز رساندن) مدارک حسابداری ، انجام می شود. بعد از این که کلیه معاملات و رویداد های مالی در دفاتر موسسه ثبت شد ، بعضی از حسابهای دفتر کل مانده های صحیص را برای تهیه صورتهای مالی ارائه نمی دهند. حتی اگر تمام معاملات و عملیات مالی به درستی در دفاتر ثبت شده باشند، حسابداری تعهدی ایجاب می کند که برای تطبیق حسابهای ترازنامه و صورت سود و زیان با فرض دوره مالی و اصل تطابق ، مانده برخی از حسابهای دفتر کل در پایان دوره مالی اصلاح گردد.
ثبتهای اصلاحی معمولا در پایان دوره مالی ثبت می شوند و شامل موارد زیر هستند :
- اصلاح پیش دریافتهای درآمد
- اصلاح پیش پرداختهای هزینه
- ثبت درآمد های تحقق یافته ثبت نشده تا پایان دوره مالی
- ثبت هزینه های تحمیل شده و ثبت نشده تا پایان دوره مالی
- ثبت هزینه استهلاک دارایی های استهلاک پذیر
- اصلاح حساب موجودی ملزومات
1-اصلاح پیش دریافتهای درآمد
فرض کنید شرکت رایان کار در تاریخ95/09/01 مبلغ 48.000.000 ریال بابت تعمیر و نگهداری کامپیوتر های شرکت ب که قرار است از تاریخ مذکور به مدت یکسال صورت پذیرد از آن شرکت دریافت کرده باشد. در پایان سال 95 برای تهیه و تنظیم صورت سود و زیان و ترازنامه شرکت ، باید حساب پیش دریافت و همچنین حساب درآمد اصلاح شوند.
در تاریخ 95/09/01 یعنی در زمان دریافت وجه نقد، حساب صندوق شرکت بدهکار و حساب پیش دریافت بستانکار شده است. بنابراین مانده حساب پیش دریافت در تاریخ 95/12/29 قبل از اصلاحات به صورت زیر است :
پیش دریافت حق الزحمه تعمیرات ونگهداری
شرکت رایان کار تا پایان سال 95 معادل 4 ماه ( از تاریخ 95/09/01 تا 95/12/29 ) به شرکت ب خدمات ارائه نموده است که باید درآمد آن شناسایی و دردفاتر ثبت شود. اکنون باید محاسبه کنیم چقدر از مبلغ پیش دریافت مربوط به 4 ماه سپری شده تا پایان سال می باشد. اگر کل مبلغ دریافت شده را برکل دوره قرارداد تقسیم کنیم ، حق الزحمه خدمات مربوط به یک ماه 4.000.000 ریال می شود. لذا درآمد تحقق یافته مربوط به 4 ماه معادل 16.000.000 ریال (4*4.000.000) می شود که باید به همین میزان درآمد افزایش و پیش دریافت کاهش داده شود. بدین منظور حساب پیش دریافت حق الزحمه تعمیرات و نگهداری باید با ثبت زیر در پایان اسفند ماه اصلاح شود:
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 پیش دریافت 16.000.000
. بابت اصلاح حساب پیش دریافت
پس از انتقال ثبت فوق مانده حسابهای پیش دریافت و درامد به صورت زیر خواهد بود.
پیش دریافت درآمد
. 16.000.000 48.000.000 16.000.000
مثال دیگر: شرکت آلفا یک باب ساختمان خود را در تاریخ 95/11/01 برای یک دوره 6 ماهه به شرکت نیکان اجاره داده است. کل اجاره 6 ماهه که 18.000.000 ریال است، در تاریخ 95/11/01 از شرکت نیکان دریافت شده است. ثبت اصلاحی لازم در 95/12/29 در دفتر روزنامه شرکت آلفا و نشان دادن حساب پیش دریافت در دفتر کل شرکت به شکل T قبل و بعد از اصلاحات .
حساب پیش دریافت در تاریخ 95/12/29 دوره مالی یا سال مالی چیست؟ قبل از اصلاحات :
پیش دریافت اجاره
ثبت اصلاحی در دفتر روزنامه در پایان سال 95 برای تحقق درآمد اجاره به مدت 2 ماه :
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 پیش دریافت اجاره 6.000.000
. درآمد اجاره 6.000.000
. بابت اصلاح حساب پیش دریافت اجاره
حساب درآمد اجاره و پیش دریافت اجاره در تاریخ 95/12/29 پس از اصلاحات :
. پیش دریافت درآمد
6.000.000 18.000.000 6.000.000
2- اصلاح دوره مالی یا سال مالی چیست؟ پیش پرداختهای هزینه
از آنجا که ممکن است بخشی از مبالغی که تحت عنوان پیش پرداخت ثبت شده اند تا پایان سال مالی به هزینه تبدیل شوند، در پایان هر دوره مالی باید بابت این قسمت از پیش پرداختها که به هزینه تبدیل شده اند، اصلاحات لازم در حسابها به عمل آید بدین منظور باید حساب هزینه مربوطه را بدهکار و حساب پیش پرداخت را بستانکار نماییم.
مثال: شرکت الف در تاریخ 95/09/01 مبلغ 12 میلیون ریال بابت حق بیمه یکسال آینده (از تاریخ 95/9/1 تا تاریخ 96/08/30) پرداخت نمود. ثبت مربوط به پرداخت وجه فوق وهمچنین ثبت اصلاحی لازم را در پایان سال 81 انجام دهید.
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/09/01 پیش دریافت 12.000.000
. پرداخت بابت پیش پرداخت بیمه یکسال آینده
چون از تاریخ95/09/01 تا پایان سال 4 ماه سپری شده ، بنابراین معادل 4 ماه از حق بیمه منقضی شده است. در پایان سال ثبت زیر در دفتر روزنامه شرکت انجام می گیرد :
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 هزینه بیمه 4.000.000
. پیش پرداخت بیمه 4.000.000
. اصلاح حساب پیش پرداخت بیمه درپایان سال
مبلغ 4.000.000 ریال به صورت زیر محاسبه شده است :
حق بیمه یک ماه 1.000.000= (12.000.000/12)
حق بیمه 4 ماه 4.000.000 = 4* 1.000.000
مبلغ 4.000.000 ریال حق بیمه منقضی شده و باقیمانده مبلغ حق بیمه ، یعنی 8.000.000 ریال، حق بیمه منقضی نشده می باشد.
اکنون وضعیت حساب پیش پرداخت بیمه و هزینه بیمه در شرکت الف به صورت زیر است:
. پیش دریافت هزینه بیمه
12.000.000 4.000.000 ← 40.000.000
بعضی از حسابداران هنگام پیش پرداخت وجه بابت هزینه ها، حساب هزینه مربوطه را بدهکار می کنند و در پایان دوره مالی در صورت لزوم این حساب هزینه را اصلاح نموده و مبالغ هزینه نشده را تحت عنوان پیش پرداخت ثبت می کنند. در صورت استفاده از این روش ، در تاریخ 95/9/1 ثبت زیر باید در دفتر روزنامه انجام گیرد:
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 هزینه بیمه 12.000.000
. اصلاح حساب پیش پرداخت بیمه یکسال آینده
در این صورت در پایان سال 1395 چون مبلغ حق بیمه منقضی نشده 8.000.000 ریال است، این مبلغ به عنوان پیش پرداخت بیمه ثبت می شود. لذا در پایان سال مذکور بابت اصلاح هزینه ثبت زیر در دفتر روزنامه شرکت انجام می گیرد:
تاریخ شرح عطف بدهکار بستانکار
95/12/29 پیش پرداخت بیمه 8.000.000
. هزینه بیمه 8.000.000
. اصلاح حساب هزینه بیمه درپایان سال
اکنون وضعیت حساب پیش پرداخت بیمه و هزینه بیمه در شرکت الف به صورت زیر است:
. پیش پرداخت بیمه هزینه بیمه
8.000.000 12.000.000 8.000.000
8.000.000 مانده 4.000.000 مانده
همانطوری که ملاحظه می شود، در این حالت نیز مانده حسابهای هزینه بیمه و پیش پرداخت بیمه با روش قبل یکسان است. یعنی در پایان سال 95 در هر دو روش مانده حساب پیش پرداخت بیمه 8.000.000 ریال و مانده حساب هزینه بیمه 4.000.000 ریال است.
3- ثبت درآمد های تحقق یافته ثبت نشده تا پایان دوره مالی
در پایان دوره مالی ممکن است درآمد های تحقق یافته باشند ولی ثبتی از بابت آنها در دفاتر به عمل نیامده باشد. لذا باید ثبتهای اصلاحی لازم در مورد آنها در دفاتر به عمل آید.
مثال : شرکت الف بابت خدماتی که در اسفند ماه 1395 به شرکت خوبان ارائه داده است صورت حسابی به مبلغ 42.000.000 ریال صادر نموده ولی تا این تاریخ ثبتی از این بابت در حسابها بعمل نیاورده است. ثبت اصلاحی لازم در پایان سال 95 به صورت زیر می باشد:
مثالی دیگر : شرکت آلفا در اسفند ماه 1395 ماشین آلات شرکت چناران را تعمیر نمود. ارزش این خدمات معادل 42.000.000 ریال می باشد که تا این تاریخ ثبتی بابت آن در حسابها به عمل نیامده است. ثبت اصلاحی لازم در پایان سال 95 به صورت زیر می باشد :
4- ثبت هزینه های تحمیل شده ثبت نشده تا پایان دوره مالی
معمولا در پایان دوره مالی هزینه هایی وجود دارند که ثبت دفاتر نشده اند . از جمله این هزینه ها می توان به هزینه های تلفن، آب و برق مصرفی روزهای پایانی سال و همچنین هزینه حقوق و دستمزد ایام پایان سال اشاره نمود. اینگونه هزینه ها را هزینه های معوق نیز می گویند. به منظور به کارگیری صحیح اصل تطابق در پایان سال باید اینگونه هزینه ها را در دفاتر ثبت نمود.
مثال : هزینه های تلفن شرکت الف در بهمن و اسفند 1395 مبلغ 5 میلیون ریال می باشد. صورت حساب تلفن در 95/12/29 تحویل شرکت شد اما تا پایان سال وجه آن پرداخت نشده است. ثبت اصلاحی مربوط به این رویداد در پایان سال 1395 به صورت زیر می باشد:
. حسابهای پرداختنی/ هزینه تلفن پرداختنی
مثال: هزینه آب و برق شرکت الف در 40 روزه پایان سال 1395 مبلغ 24 میلیون ریال می باشد. صورت حساب هزینه مذکور در روزهای پایانی سال تحویل شرکت شد اما تا پایان سال وجه آن پرداخت نشده است. ثبت اصلاحی مربوط به این رویداد در پایان سال 1395 به صورت زیر می باشد :
. حسابهای پرداختنی/هزینه آب و برق پرداختنی
مثال : حقوق و دستمزد تعدادی از کارکنان شرکت الف در اسفند سال 1395 که تا پایان سال ثبت و پرداخت نشده است مبلغ 95 میلیون ریال می باشد. ثبت اصلاحی مربوط به این رویداد در پایان سال 1395 به صورت زیر می باشد :
هزینه حقوق و دستمزد
. حسابهای پرداختنی/حقوق و دستمزد پرداختنی
5- ثبت هزینه استهلاک دارایی های استهلاک پذیر
دارایی هایی که عمر مفید آنها بیشتر از یک سال باشد ، به عنوان دارایی بلند مدت یا ثابت در دفاتر ثبت می شود . به غیر از زمین تمامی دارایی های بلند مدت دیگر دارای عمر مفید محدود می باشند. بنابراین بهای تمام شده این دارایی ها باید طی دوران عمر مفیدشان به هزینه منظور شود. بدین منظور در پایان سال مالی سهم مناسبی از بهای تمام شده اینگونه دارایی ها دوره مالی یا سال مالی چیست؟ به عنوان هزینه استهلاک در دفاتر ثبت می شود.
مثال : شرکت الف در ابتدای سال 1395 یک دستگاه خودرو به مبلغ 150 میلیون ریال خریداری کرد. عمر مفید خودرو 10 سال و ارزش اسقاط آن یعنی مبلغی که از اتمام عمر مفید می توان خودرو را به آن قیمت فروخت، 10 میلیون ریال می باشد. ثبت هزینه استهلاک خودرو در پایان سال 1395 به صورت زیر است:
هزینه استهلاک وسایل نقلیه
. استهلاک انباشته وسایل نقلیه
بابت هزینه استهلاک خودرو
مبلغ 14 میلیون ریال به صورت زیر محاسبه شده است :
عمر مفید / (ارزش اسقاط – بهای تمام شده) = هزینه استهلاک
14.000.000 = 10 / (10.000.000-150.0000.000) = هزینه استهلاک
حساب استهلاک انباشته وسایل نقلیه ، یک حساب دارایی است که در ترازنامه بعد از حساب وسایل نقلیه درج می گردد تا از بهای تمام شده وسایل نقلیه کسر شود و ارزش دفتری وسایل نقلیه بدست آید. حساب استهلاک انباشته یک حساب دائمی است بنابراین در پایان سال مالی بسته نمی شود تا پایان عمر مفید دارایی هر ساله هزینه استهلاک محاسبه و به آن افزوده می شود.
6- اصلاح حساب موجودی ملزومات
برای حسابداری ملزومات دو روش وجود دارد :
روش اول : در این روش هنگام خرید ملزومات ، حساب موجودی ملزومات ، بدهکار و حساب صندوق یا حسابهای پرداختنی بستانکار می شود. در پایان سال به میزان ملزومات مصرف شده، حساب هزینه ملزومات را بدهکار و حساب موجودی ملزومات را بستانکار می نماییم.
مثال : شرکت الف در تاریخ 1395/03/02 مبلغ 8 میلیون ریال ملزومات اداری به طور نقد خریداری کرد. نحوه ثبت این رویداد به صورت زیر است :
فرض کنید در پایان سال پس از انبارگردانی مشخص می شود که معادل 3.800.000 ریال ملزومات در انبار موجود است. ثبت اصلاحی لازم در پایان سال به صورت زیر است :
بابت اصلاح حساب ملزومات اداری
چون از 8.000.000 ریال ملزومات خریداری شده ، فقط 3.800.000 ریال آن در پایان سال موجود است، پس بقیه آن ، یعنی 4.200.000 ریال (4.200.000 = 8.000.000-3.800.000 ) طی سال مصرف شده است.
روش دوم : در این روش هنگام خرید ملزومات حساب هزینه ملزومات، بدهکار و حساب صندوق یا حسابهای پرداختنی، بستانکار می شود. در پایان سال به میزان ملزومات مصرف شده ، حساب موجودی ملزومات را بدهکار و هزینه ملزومات را بستانکار می نماییم. ضمنا در این روش باید در ابتدای سال بعد به میزان موجودی ملزومات پایان دوره ، حساب هزینه ملزومات را بدهکار و حساب موجودی ملزومات را بستانکار نمود. ثبتهای مربوط به مثال قبل را با روش دوم انجام می دهیم.
موقع خرید ملزومات در این روش ثبت زیر در دفاتر انجام می گیرد :
بابت خرید ملزومات اداری
اگر فرض کنید در پایان سال پس از انبارگردانی مشخص می شود که معادل 3.800.000 ریال ملزومات در انبار موجود است. ثبت اصلاحی لازم در پایان سال به صورت زیر است :
بابت اصلاح حساب هزینه ملزومات اداری
اگر به حسابهای دفتر کل موجودی ملزومات و هزینه ملزومات دقت کنید، می بینید که در هر دو روش، حسابهای مذکور در پایان سال دارای مانده یکسانی است.
روش اول :
هزینه ملزومات موجودی ملزومات
4.200.000 4.200.000 8.000.000
4.200.000 مانده 3.800.000 مانده
روش دوم :
هزینه ملزومات موجودی ملزومات
8.000.000 3.800.000 3.800.000
4.200.000 مانده 3.800.000 مانده
همانطوری که ملاحظه می شود، مانده حساب موجودی ملزومات در هر دو روش 3.800.000 ریال و مانده حساب هزینه ملزومات در هر دو روش 4.200.000 ریال است.
در صورت استفاده از روش دوم ، باید در ابتدای سال بعد، به میزان موجودی ملزومات پایان دوره، حساب هزینه ملزومات را بدهکار و حساب موجودی ملزومات را بستانکار نمود. بنابراین در ابتدای سال 1396 باید ثبت زیر در دفتر روزنامه شرکت الف انجام گیرد :
بابت خرید ملزومات اداری
تهیه تراز آزمایشی اصلاح شده
پس از انجام تمامی ثبتهای اصلاحی و انتقال آنها از دفتر روزنامه به دفتر کل ، مانده حسابهای دفتر کل تعیین و تراز آزمایشی دیگری تهیه می شود. این تراز آزمایشی را که پس از انجام ثبتهای اصلاحی تهیه می کنند ، تراز آزمایشی اصلاح شده می گویند. تراز آزمایشی اصلاح شده مبنای تهیه صورت سود و زیان و ترازنامه قرار می گیرد.
دیدگاه شما