حق تقدم خرید سهام چه معایبی دارد؟

علاوه‌بر این دو سایت، در گواهینامه حق تقدم خرید سهام نیز اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه، مهلت استفاده از حق تقدم و…ذکر می‌شود.

حق تقدم سهام چیست

حق تقدم سهام به سهامداران شرکت های سرمایه گذاری و پس از تصویب افزایش سرمایه آن ها در مجمع افزایش سرمایه به منظور حفظ میزان قدرت تصمیم گیری آن ها در امور شرکت ارائه می گردد. برای این منظور پس از تصویب این افزایش سرمایه از سوی شرکت سرمایه گذار گواهی حق تقدم برای سهامداران ارسال می گردد که با پر کردن این فرم ها می توانند مقدار مشخصی از سهام افزوده شده را به قیمت اسمی آن خریداری کنند یا همان حق تقدم سهام را به سهم در بورس تبدیل کنند.

برای مشاوره حق تقدم سهام در بورس

برای مشاوره حق تقدم سهام در بورس

عناوین اصلی این مقاله

شرکت های سرمایه گذار فعال در بازار بورس با اهداف مختلفی مانند تامین مالی پروژه ها، پرداخت بدهی ها، افزایش میزان دارایی، بالا بردن تقاضای سهام خود در بورس و . اقدام به افزایش سرمایه در این بازار می کنند، اما این افزایش سرمایه به معنی کاهش سهم سهامداران آن شرکت و در نتیجه کم شدن میزان قدرت و حق تقدم خرید سهام چه معایبی دارد؟ نفوذ آن ها در تصمیم گیری های شرکت شده که منصفانه نیست.

از این رو شرکت های سرمایه گذار به منظور احترام به حقوق سهامداران و راضی نگه داشتن آن ها اقدام به فروش سهام جدید به آن ها پیش از ارائه آن به بازار بورس و سرمایه گذاران این بازار به نام حق تقدم سهام می نمایند. نکته قابل توجه در این نوع سهام ها این است که قیمت آن ها برای ارائه به سهامداران معادل قیمت اسمی می باشد که کمتر از قیمت بازار بوده و به نفع سرمایه گذاران می باشد.

مهلت خرید حق تقدم سهام برای سهامداران محدود بوده و فقط در بازه زمانی مشخص شده امکان خرید و فروش و یا تبدیل آن ها به سهم در بورس وجود دارد. در ادامه به تعریف حق تقدم، ویژگی های آن، گواهی حق تقدم، انواع آن و اینکه چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم پرداخته شده است.

حق تقدم سهام چیست ؟

تمامی شرکت های فعال در بورس به منظور تامین منابع مالی، بازپرداخت بدهی ها، افزایش ظرفیت استقراض، بالا بردن میزان تقاضای سهام شرکت و دلایلی از این دست اقدام به افزایش سرمایه شرکت از محل آورده های نقدی می کنند که در نتیجه آن به همان میزان سهام آن شرکت در بازار بورس نیز افزایش می یابد. در پی این اقدام به دلیل افزایش سرمایه شرکت میزان ارزش منابع سهامداران در آن کاهش یافته که این به معنای پایین آمدن میزان تاثیر گذاری آن ها در اداره شرکت می باشد.

از این رو شرکت ها برای حفظ حقوق و راضی نگه داشتن سهامداران خود اقدام به ارائه سهامی با عنوان حق تقدم سهام پیش از عرضه اولیه آن به صورت عمومی می کنند. میزان این سهام به اندازه درصد افزایش سرمایه در سهم آن ها می باشد، برای نمونه فرض کنید که شرکتی 20 درصد افزایش سرمایه داشته است در این صورت مقدار حق تقدم سهام برای هر سهامدار به میزان 20 درصد از سهم آن ها در شرکت در نظر گرفته خواهد شد.

پس از برگزاری مجمع تصمیم گیری برای افزایش سرمایه حق تقدم سهام به تمامی افرادی که سهام شرکت را پیش از برگزاری این مجمع خریداری کرده اند تعلق گرفته و به صورت گواهی حق تقدم به آن ها ارائه می گردد.

لازم به ذکر است که برای تعلق گرفتن این سهام به افراد لزومی به شرکت در مجمع افزایش سرمایه نمی باشد و تنها خرید سهام شرکت قبل از برگزاری این مجمع برای تعلق گرفتن حق تقدم سهام به افراد کافی می باشد.

ویژگی های حق تقدم سهام

حق تقدم سهام در بورس دارای ویژگی هایی می باشد که سبب جذاب شدن آن هم برای سهامداران و هم برای شرکت های سرمایه گذار شده است، اما با وجود مزایای زیاد این نوع سهام باز هم نمی توان از معایب آن چشم پوشی نمود، در این راستای اینکه که می دانیم سهام چیست ، در ادامه به بررسی ویژگی های این سهام بپردازیم :

این سهام سبب حفظ تاثیر گذاری سهامداران در اداره شرکت ها با حفظ ارزش سهام آن ها می شود. نماد این نوع سهم ها در بازار با قرار گرفتن حرف « ح » در انتهای نام نماد بورسی شرکت مشخص می شود.

افزایش تعداد سهام جدید شرکت با قیمت پایین سبب افت قیمت بازار آن می شود در این حالت اگر سرمایه گذاران از حق خرید سهامی که شرکت برای آن ها با عنوان حق تقدم سهام در نظر گرفته است استفاده کنند از تحمیل زیان به آن ها جلوگیری می شود .

حق تقدم سهام سبب افزایش ظرفیت استقراض شرکت ها می شود.

شرکت ها با فروش حق تقدم سهام اقدام به تامین مالی با هزینه بسیار کمتر نسبت به تامین مالی از طریق فروش سهام عادی می کنند. همچنین به دلیل قیمت پایین این سهام ها مورد استقبال سهامداران و در نتیجه افزایش میزان سرمایه می شود.

انتشار حق تقدم سهام سبب کاهش قیمت سهام شرکت و در نتیجه افزایش میزان تقاضا برای آن می شود.

تمامی اطلاعیه های مربوط به افزایش سرمایه شرکت ها و حق تقدم سهام شرکت در سایت کدال و یا روزنامه های مخصوص اخبار آن شرکت قرار داده می شوند.

دامنه نوسان برای حق تقدم سهام دو برابر سهام عادی می باشد.

مهلت استفاده از حق تقدم محدود و به مدت 60 روز می باشد، سهامداران فقط در مدت زمان مشخص شده توانایی پذیره نویسی و یا فروش آن را دارند.

ارزش حق تقدم سهام معادل ارزش اسمی سهام ( به ازای هر سهم 100 تومان ) است و از ارزش بازار آن کمتر می باشد که این به نفع سهامداران شرکت می باشد.

از آنجایی که زمان پذیره نویسی حق تقدم سهام 2 ماه به طول می انجامد در نتیجه ممکن است جهت قیمت در این مدت تغییر کرده و از حالت صعودی به حالت نزولی تبدیل شود و سهامداران متحمل زیان شوند.

ممکن است سهامداران در زمان پذیره نویسی حق تقدم سهام از این موضوع بی اطلاع باشند و یا توان مالی برای خریداری کردن آن را نداشته باشند که در این صورت متحمل زیان می شوند.

عرضه حق تقدم سبب کاهش سود نقدی شرکت نسبت به عرضه سهام عمومی نقدی می شود.

گواهی حق تقدم چیست ؟

پس از تصویب افزایش سرمایه شرکت در مجمع افزایش سرمایه فرم هایی برای سهامداران ارسال می شود تا در صورت تمایل به استفاده از حق تقدم خود این فرم را پر کنند و برای شرکت ارسال کنند که به این فرم اصطلاحا گواهی حق تقدم سهام گفته می شود، مهلت تکمیل و ارسال این فرم محدود و به مدت 60 روز می باشد.

پس از تکمیل این فرم و ارسال آن در موعد مقرر برای شرکت توسط سهامداران و همچنین واریز مبلغ اسمی سهام به حساب شرکت، سهام جدید به نام آن ها صادر می شود. همچنین ممکن است سهامداران به دلیل عدم اطلاع از افزایش سرمایه شرکت و یا هر دلیل دیگری فرم مذکور را پر نکنند که در این صورت شرکت اقدام به فروش سهام به قیمت بازار می کند و پس از کسر قیمت اسمی آن مابه التفاوت را به حساب سهامدار واریز می کند.

حالت سومی که وجود دارد این است که سهامدار شخصا اقدام به فروش حق تقدم سهام در بورس به قیمت روز بازار کند. لازم به ذکر است که در هر کدام از این سه حالت مزایای ناشی از حق تقدم سهام متعلق به سهامدار می باشد.

گاهی اوقات شرکت افزایش سرمایه داشته ولی سهام حق تقدم در پرتفوی سهامدار ظاهر نمی شود که در این حالت سهامدار برای رفع مشکل باید کارگزار ناظر خود را تغییر دهد.

بیشتر بخوانید: فرم استفاده از حق تقدم

انواع حق تقدم سهام

در کل سه نوع سهام حق تقدم برای سهام شرکت های سرمایه گذار وجود دارد که همه آن ها با هدف حفظ کردن قدرت کنترل و مدیریت سهامداران در اداره امور شرکت و حفظ حقوق آن ها به وجود آمده اند. این حق تقدم ها عبارتند از :

۱ حق تقدم خرید سهام عادی :

این حق تقدم برای خرید سهام عادی جدید منتشر شده استفاده می شود و رایج ترین نوع حق تقدم می باشد.

۲ حق تقدم خرید اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام :

این حق تقدم به خرید اوراق قرضه و یا هر اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام عادی ارائه می گردد.

۳ حق تقدم خرید انواع دیگر اوراق بهادار :

این حق تقدم به خرید انواع اوراق قرضه، سهام ممتاز و سهام سایر شرکت ها اختصاص داده می شود.

نحوه تبدیل حق تقدم سهام به سهم عادی

با توجه به مطالبی که ذکر شد برای خیلی از افراد این سوال پیش خواهد آمد که نحوه تبدیل حق تقدم سهام به سهم عادی به چه صورت می باشد؟ بعد از اینکه سهامداران فرم های مربوط به حق تقدم را تکمیل کرده و برای شرکت ارسال می کنند به مدت 60 روز به آن ها فرصت داده می شود تا ارزش اسمی تعداد سهم خریداری شده توسط آن ها که برای هر واحد سهم 100 تومان می باشد را به شرکت پرداخت کنند. پس از پرداخت این مبلغ، حق تقدم سهام آن ها در پایان دوره زمانی و ثبت افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس خود به خود تبدیل به سهام عادی بورس می شود.

در ادامه بخوانید : پرداخت سود سهام از طریق سجام

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حق تقدم سهام در کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید، همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حق تقدم سهام در پرفکت مانی پاسخ دهند.

سوالات متداول

1- ✔️ حق تقدم سهام چیست ؟

✔️ به سهامی که در هنگام افزایش سرمایه به سهامداران شرکت فروخته می شود حق تقدم سهام گفته می شود که در متن مقاله به تعریف دقیق و ویژگی های آن پرداخته شده است.

2- ✔️ حق تقدم سهام به چند نوع تقسیم می شود ؟

✔️ این سهام به سه نوع تقسیم می شود که در متن مقاله به آن ها اشاره شده است.

3- ✔️ چگونه حق تقدم را به سهم عادی تبدیل کنیم ؟

✔️ برای تبدیل آن به سهم عادی باید ارزش اسمی آن را پرداخت کنیم که در متن مقاله به طور کامل توضیح داده شده است.

حق‌تقدم خرید سهام و نحوه استفاده ازآن

در افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی، به نسبت درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام آن شرکت هم افزایش می‌یابد.

زمانی که یک شرکت بعد از افزایش سرمایه از محل آورده­نقدی و مطالبات، سهام جدیدی برای فروش عرضه می‌کند، طبق قانون تجارت، برای حفظ منافع سهامداران خود، به سهامداران فعلی نسبت به سهامداران جدید در خرید این سهام اولویت می‌دهد که به این اولویت در خرید سهام، «حق‌تقدم خرید سهام» گفته می‌شود. قابل ذکر است که سهامدار در زمان برگزاری مجمع فوق‌العاده، باید سهام آن شرکت را داشته باشد در این صورت بعد از برگزاری مجمع، تعدادی حق‌تقدم به سبد دارایی آن سهامدار افزوده می‌شود.

بعنوان مثال فرض کنید شرکتی 100 درصد افزایش سرمایه می‌دهد، همانطور که گفته شد به همین نسبت تعداد سهام شرکت افزایش پیدا می‌کند. فرض کنید شما قبل از افزایش سرمایه 1000 سهم از شرکت را داشته‌اید درحالتی که شرکت افزایش سرمایه بدهد تعداد سهام شما تغییری نمی‌کند ولی میزان مالکیت شما نسبت به حالت قبل از افزایش سرمایه کاهش پیدا می‌کند. شرکت برای حفظ مالکیتتان به شما حق می‌دهد به نسبت درصد افزایش سرمایه، حق‌تقدم در حق تقدم خرید سهام چه معایبی دارد؟ خرید سهام جدید منتشر شده داشته باشید. بنابراین شما به اندازه 100 درصد از سهام خود، حق‌تقدم در خرید خواهید داشت و 1000 حق‌تقدم خرید سهام به شما تعلق و به سبد داراییتان افزوده خواهد شد.

نحوه استفاده از حق‌تقدم سها م:

· بعد از افزایش سرمایه و تقسیم سهام حق‌تقدم بین سهامداران، سهامدار برای گرفتن مالکیت حق‌تقدم خرید، موظف است فرم استفاده از حق‌تقدم را در مهلت تعیین شده دو ماهه تکمیل و مبلغ مورد نظر را به حساب شرکت واریز نماید. (البته قابل ذکر است که مهلت تعیین شده قابل تمدید می‌باشد.)

· امکان فروش حق‌تقدم خرید سهام در بازار بورس برای سهامدارانی که تمایل به شرکت در افزایش سرمایه ندارند، وجود دارد.

· درصورت عدم آگاهی سهامداران فعلی شرکت به افزایش سرمایه و پایان مهلت مقرر برای تبدیل حق‌تقدم به سهام، شرکت سهام را به قیمت روز فروخته و ما به تفاوت قیمت بازار و ارزش اسمی سهم را به حساب سهامدار واریز می‌کند.

· خرید و فروش نماد حق‌تقدم یک شرکت فقط در یک بازه زمانی مشخص امکان‌‌پذیر است که طبق قوانین بورس، این بازه زمانی نباید کمتر از 60 روز باشد.

· امکان خرید حق‌تقدم برای افرادی که در مجمع سهامدار نبودند، وجود دارد. بسیاری افراد حق‌تقدم‌های خرید را همانند سهام عادی خرید و فروش می‌کنند و از نوسانات آن سود می‌برند.

حق تقدم در بازار بورس چیست؟

اگر در بازار بورس فعالیت داشته باشید، احتمالا شنیده اید که در مورد حق تقدم سهم های مختلف صحبت می کنند ولی شما شاید ندانید که دقیقا حق تقدم در بازار بورس چیست و به چه سهام حق تقدم خرید سهام چه معایبی دارد؟ هایی گفته میشود. به زبان ساده وقتی که شرکتی از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده اقدام به افزایش سرمایه می کند، در فرآیند افزایش سرمایه به این شکل، سهام هایی از جنس سهامی که داشتید به سهامداران قبلی شرکت داده می شود که تحت عنوان حق تقدم در بازار بورس قابلیت معامله و حتی تبدیل به سهام اصلی شرکت را خواهند داشت. اما در این توضیح شاید کمی نامفهوم باشد، پس اگر می خواهید یاد بگیرید حق تقدم در بازار بورس چیست و چطور باید با آن رفتار کرد، این مطلب به شما راهنمایی های لازم را خواهد کرد.

حق تقدم در بازار بورس

پیش از این که حق تقدم را توضیح دهیم، بایستی در گام نخست با افزایش سرمایه آشنا شوید. البته باید گفت که در اینجا قصد توضیح افزایش سرمایه را ندارم، لذا تنها تا اندازه ای که به این مطلب و موضوع آن مربوط است، توضیح خواهیم داد تا بتوانیم منظور از حق تقدم را راحت تر یاد بگیرید. افزایش سرمایه وقتی رخ می دهد که در حالت خوشبینانه یک شرکت بورسی قصد توسعه کسب کار خود را دارد و در حالت بد بینانه این که یک شرکت در آستانه ورشکستگی است و به منظور تامین مالی برای افزایش سرمایه اقدام می نماید.

افزایش سرمایه انواع گوناگونی دارد که در این مطلب ما با “افزایش سرمایه از محل آورده نقدی” کار داریم، جایی که یکسری اوراق سهام جدید انتشار داده می شود و به سرمایه گذاران اعلام می کند که برای مثلا توسعه کسب و کار به سرمایه احتیاج دارند، به همین خاطر از سرمایه گذاران می خواهد که با آورده نقدی در این افزایش سرمایه شرکت کنند، که افزایش سرمایه در این روش موجبات ایجاد گواهی حق تقدم سهام را فراهم می کند.

گواهی حق تقدم چیست؟

به عنوان مثال این طور فرض کنید یک شرکت افزایش سرمایه 100 درصدی می دهد و این بدین معنی است که چنانچه سهام این شرکت 100 میلیون برگه اوراق سهام است، می خواهد با افزایش سرمایه 100 درصدی تعداد برگه اوراق سهام خود را به 200 میلیون برگه برساند. برای خیلی از سهامداران بزرگ، خریدن ارزان سهام یک شرکت و فروش گران آن اصلا مطرح نیست. آن ها قصد سهام داری آن شرکت را دارند و قصد دارند اعمال نظر مدیریتی در مجامع آن ها داشته باشند.

لذا این گونه سهامداران میزان سهامداری برایشان بسیار حائز اهمیت است، به خاطر این که وقتی که یک شرکت افزایش سرمایه می دهد، تعداد سهام سهامداران دو برابر می شود و قیمت آن نصف خواهد شد تا مالکیت سهامداران از دارایی های شرکت یکسان باقی بماند، لذا در افزایش سرمایه میزان دارایی شما تغییر نخواهد کرد، اما تعداد سهام شما در آن شرکت تغییراتی خواهد کرد.

به عنوان مثال یک سهامدار بزرگ 20 درصد سهام یک شرکت را در اختیار خود دارد و با افزایش سرمایه 100 درصدی شرکت، درصد سهام این سهامدار به 10 درصد یعنی نصف می رسد! لذا برای حل این مشکل از یک گواهی به اسم گواهی حق تقدم کمک می گیرند. گواهی حق تقدم یعنی این که بین سهامدار فعلی و سهامدار جدید تفاوت قائل می شوند و سهامدار فعلی برای افزایش سرمایه شرکت در اولویت قرار دارد. لذا در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی گواهی حق تقدم نیز انتشار داده می شود تا کسانی که سهامدار فعلی شرکت هستند، بتوانند درصد سهامدارای خود را از شرکت مورد نظر حفظ نمایند.

نحوه تبدیل حق تقدم به سهم عادی

پس از افزایش سرمایه و منتشر شدن گواهی حق تقدم، شما 2 ماه فرصت در اختیار خواهید داشت تا تصمیم گیری کنید که در این افزایش سرمایه شرکت می کنید یا خیر. در زمان انتشار گواهی حق تقدم در سبد سهام بورسی شما، نماد شرکتی که در آن سهم دارید درج خواهد شد به همراه حرف “ح” مثلا نماد فولاد مبارکه اصفهان “فولاد” است و گواهی حق تقدم آن با نماد “فولادح” در پرتفوی بورسی شما به نمایش در خواهد آمد. در این مرحله شما چنانچه قصد شرکت در این افزایش سرمایه را داشته باشید، با واریز مبلغ اسمی به حساب شرکت که هر برگه آن 100 تومان می باشد، گواهی حق تقدم سهام شما به سهم آن شرکت تبدیل خواهد شد.

ولی چنانچه نمی خواهید در افزایش سرمایه شرکت نمایید، می توانید حق تقدم آن را مثل یک سهام عادی در بازار بورس به فروش برسانید. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که چنانچه افزایش سرمایه رخ دهد، ممکن است که هم نماد اصلی هم گواهی حق تقدم با روند نزولی روبرو شود. لذا چنانچه پس از افزایش سرمایه، روند سهم و گواهی حق تقدم نزولی باشد، شما ضرر به مراتب بیشتری نسبت به حالت عادی خواهید کرد، چرا که آستانه نوسان گواهی حق تقدم 2 برابر سهام است یعنی می تواند در یک روز 10 درصد منفی شود، از همین روی می گوییم اگر با گواهی حق تقدم آشنا نباشید، با ضرر سنگینی مواجه خواهید شد.

روش‌ های پرداخت مبلغ اسمی حق تقدم سهام

به منظور پرداخت مجموع مبلغ اسمی تعداد حق تقدم سهام تعلق گرفته، سهامدار می تواند به دو روش زیر برای پرداخت اقدام نماید:

• 1) به سایت codal.ir مراجعه نمایید و بعد از جستجوی آگهی مربوط به افزایش سرمایه در این سایت، شماره‌ حساب شرکت را به منظور واریز مبلغ اسمی دریافت کنید و بعد از پرداخت، فیش واریزی را برای امور سهام شرکت موردنظر فکس نمایید.
• 2) در روش دیگر سهامدار با امور سهام شرکت تماس می‌ گیرد و شماره حساب را دریافت و فیش را برای آن‌ ها فکس می نماید.

نکته : در خصوص پرداخت مبلغ اسمی باید در نظر داشته باشید که نحوه پرداخت بستگی به سیاست‌ های شرکت امکان دارد نحوه پرداخت مبلغ اسمی متفاوت باشد. بعضی شرکت‌ ها مبلغ اسمی را از سودسالانه سهامداران کسر می کنند، لذا باید در نظر داشت که ملاک نحوه پرداخت اطلاعیه‌ های سایت کدال در مورد آگهی‌ های استفاده از حق تقدم خواهد بود.

نحوه فروش سهام حق تقدم در بورس

پس از تصویب افزایش سرمایه، نماد حق تقدم سهام شرکت مورد نظر، به صورت “نماد بورسی+ح” در سبد سهامی سهامدار قابل مشاهده خواهد بود، حال چنانچه سهامداری قصد نداشته باشد آن را به سهام عادی شرکت تبدیل کند، می تواند حق تقدم را همان طور که گفتیم، مثل سهام عادی از طریق کارگزاری خود یا سیستم معاملاتی آنلاینی که دارد، بفروشد و باید در نظر داشته باشد که مهلت فروش حق تقدم سهم یک بازه 60 روزه در نظر گرفته شده است.

چه بر سر حق تقدم استفاده نشده می آید؟

زمانی که گواهی حق تقدم در سبد سهامی شما قابل مشاهده شود، شما دو ماه زمان در اختیار خواهید داشت تا در مورد آن تصمیم پیری های لازم را انجام دهید؛ یا در افزایش سرمایه شرکت می کنید و مبلغ را به حساب شرکت میریزید تا گواهی تبدیل به سهم شود، یا این که گواهی حق تقدم را در بورس بفروشید. ولی چنانچه در طول این دو ماه هیچ گونه اقدامی انجام ندهید، حق تقدم سهام شما از طرف شرکت به عنوان گواهی حق تقدم استفاده نشده در بازار به حراج گذاشته خواهد شد تا با هر مبلغی که شده است، آن گواهی فروخته شود و شرکت به پول مورد نظر خود دست پیدا کند.

نکته ای که شما به عنوان سهامدار آن شرکت باید در نظر داشته باشید این است که هنگامی که حق تقدم های استفاده نشده به حراج گذاشته می شود، مطمئنا با قیمتی پایین به فروش خواهد رسید که باز هم ضرر شما را به عنوان سهامدار شرکت به همراه خواهد داشت، از همین روی بیشتر کارشناسان و حرفه ای های بورس می گویند بدون آگاهی از اصول بازار سرمایه نباید وارد این بازار پر ریسک شوید. این گواهی حق تقدم تنها یکی از ریسک ها برای افراد ناآگاه به حساب می آید و سهامداران باید جوانب احتیاط را در مورد تصمیم گیری در خصوص آن رعایت نمایند.

مزایای حق تقدم برای سهامداران

• ** حق تقدم موجب حفظ تاثیرگذاری سهامداران فعلی بر روی مدیریت و تصمیمات شرکت، از طریق حق رای در مجامع می شود.
• ** انتشار سهام جدید به قیمت پایین، قیمت بازار سهام را کم خواهد کرد، ولی چنانچه سهامداران حق خرید خود را استفاده کنند، زیانی از این لحاظ به آن‌ ها وارد نخواهد آمد.

مزایای عرضه حق تقدم برای شرکت

• ** انتشار حق تقدم، موجب کاهش نسبت اهرمی و افزایش ظرفیت استقراض شرکت خواهد شد.
• ** عرضه حق تقدم موجب کاهش قیمت و در نهایت باعث افزایش تقاضا برای سهام شرکت خواهد شد.
• ** تامین مالی از طریق فروش حق تقدم نسبت به فروش سهام عادی، هزینه بسیار کم تری خواهد داشت.
• ** به دلیل پایین بودن قیمت خرید حق تقدم، سهامداران از این قیمت استقبال کرده و موجب جذب سرمایه بیشتری برای شرکت خواهد شد.

معایب حق تقدم سهام

• ** فرآیند پذیره نویسی عرضه حق تقدم زمانبر است و چنانچه این اتفاق بیافتد که به منظور قیمت در بازار تغییر کند و از صعودی به نزولی تبدیل شود زیان سنگینی را به سهامداران خود تحمیل می کند.
• ** اگر سهامداران از پذیره‌ نویسی حق تقدم خبردار نشوند و یا به علت ناتوانی مالی در پذیره‌ نویسی شرکت نکنند، در بشتر مواقع موجب ضرر و زیان آن ها خواهد شد.

حق تقدم سهام را بخریم یا نه؟

به صورت کلی شرکت در افزایش سرمایه از محل آورده و مطالبات، دریافت حق تقدم و تبدیل حق تقدم‌ ها به سهام معمولی قادرند بین 3 الی 6 ماه به طول بی انجامد. بنابراین شرکت در این پروسه در گام نخست برای افرادی مناسب است که دید کوتاه‌ مدتی ندارند و قصد دارند با دید میان‌ مدت و بلندمدت برای سرمایه گذاری اقدام نمایند. نکته دیگری که در این خصوص باید در نظر داشته باشید اینجاست که بعضی مواقع امکان دارد میان قیمت سهام و حق تقدم آن شکاف قیمتی قابل توجه به وجود آید؛ به عنوان مثال قیمت سهم 1000 تومان باشد و قیمت حق تقدم آن 700 تومان. در این حالت چنانچه حق تقدم 700 تومانی را خریداری کنید و 100 تومان آن را بپردازید، قیمت سهم برای 800 تومان تمام خواهد شد و این در حالی است که قیمت روز آن سهم 1000 تومان است.

در این موقعیت، سهامدارانی که نگاه طولانی مدت تری دارند و تحلیل‌ آن ها این است که قیمت این سهم روندی افزایشی دارد، از این شکاف قیمتی استفاده می کنند و به جای خرید سهام معمولی، حق تقدم آن را خریداری می کنند و تبدیل به سهم می‌ نمایند. بنابراین به منظور حق تقدم باید دو نکته را در نظر داشته باشیم؛ اول این که نگاه خودمان در سهامداری میان‌ مدت و بلندمدت باشد و دوم هم این که تحلیل‌ ما این باشد که سهام شرکت در آینده روند صعودی دارد.

خلاصه مطلب و کلام پایانی

پس به صورت خلاصه وقتی که شرکت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده را داشته باشد، شرکت از سهامداران خودش می خواهد که وجوه مورد نظر برای افزایش سرمایه را خودشان به شرکت تزریق کنند و شرکت به ازای این کار، به آن ها حق تقدم خرید سهام شرکت را اعطا می کند تا میزان مالکیت سهامداران قبلی از شرکت تغییر نکند.

ولی این تعریف حق تقدم سهام بود و سهامداران سهم می توانند دو استراتژی مختلف را در قبال حق تقدم های دریافتی، اتخاذ نمایند؛ اول این که در مدت زمان 60 روزه ای که برای تصمیم گیری در مورد استفاده یا عدم استفاده از حق تقدم در نظر گرفته شده است، تصمیم بگیرند که سهام حق تقدم را به قیمت روز آن به فروش برسانند یا این که تصمیم به نگهداری و واریز مبلغ اسمی هر سهم (100 تومان به ازای هر سهم) به شرکت، سهام حق تقدم خود را به سهم عادی تبدیل کنند.

اگر حق تقدم خود حق تقدم خرید سهام چه معایبی دارد؟ را بفروشند که دیگر موردی نمی ماند ولی اگر بخواهند از حق تقدم استفاده کنند، باید طبق اطلاعیه مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام که در سایت کدال بارگزاری می شود، در این زمان برای فروش حق تقدم اقدامی نکنند و مطابق اطلاعیه بعدی شرکت تحت عنوان استفاده از حق تقدم (واریز مبلغ اسمی هر سهم به حساب شرکت) این مبلغ را مطابق روند واریزی که شرکت مشخص کرده است، به حساب شرکت انتقال دهند و منتظر بمانند تا حق تقدم به سهم تبدیل شود.

البته زمانی که منتظر تبدیل شدن حق تقدم به سهم هستید، حداقل یک سهم از سهام مورد نظر را باید در پرتفوی خود داشته باشید تا حق تقدم ها نیز به سهم عادی تبدیل شود ولی اگر در این مدت تمام سهام اصلی شرکت حق تقدم خرید سهام چه معایبی دارد؟ را به فروش رسانده اید، باید زمانی که از تبدیل حق تقدم سهم به سهم عادی شرکت اطمینان پیدا کردید، با اعمال گزینه تغییر کارگزار ناظر در کارگزاری خودتان، سهام حق تقدم را به سهم عادی تبدیل نمایید.

حق تقدم سهام در بورس چیست؟ مفهوم حق تقدم سهام به زبان ساده

حق تقدم سهام یکی از اصطلاحاتی است که در بازار بورس ممکن است با آن مواجه شوید، در این مقاله مفهوم حق تقدم سهام در بورس را به زبان ساده بررسی خواهیم کرد، همراه داتیس نتورک باشید.

حق تقدم سهام یا Rights Offering چیست؟

هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه می دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می کند.

حال به دلیل اینکه سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و منافع خود در شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ بکنند.

به همین دلیل براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می شود.

بر این اساس، درصورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند.

به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می شود.

پس حق تقدم خرید سهام که به آن Rights Offering نیز می‌گویند، از مواردی است که بعد از تصویب افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی به سهامداران پیشنهاد می‌شود.

اگر قبل از افزایش سرمایه شرکت ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ سهم داشت و قصد افزایش سرمایه ۷۰ درصدی را داشت، تعداد سهامش نیز ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت.

یعنی ۷ میلیون سهم جدید به شرکت اضافه می‌شود و تعداد کل سهام شرکت ۱۷ میلیون خواهد شد.

وقتی سهام شرکت بیشتر از مقدار قبل به همه سرمایه‌گذاران فروخته شود، درصد مالکیت سهامداران گذشته تغییر خواهد کرد.

طبق قانون تجارت، جهت حفظ منافع سهامداران، شرکت ابتدا باید سهام جدید خودش را به سهامداران فعلی عرضه کند.

این کار در قالب ارائه یک حق به سهامداران انجام می‌شود که به آن حق تقدم می‌گویند.

به سهامداران نیز متناسب با افزایش سرمایه حق تقدم جدید تعلق خواهد گرفت.

مثلا اگر شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت داشتید، به شما ۷۰۰ حق تقدم جدید تعلق خواهد گرفت، که می‌توانید تصمیم بگیرید با آن‌ها چه کنید. می‌توانید آن‌ها را بفروشید و یا طبق قوانین، صبر کنید تا به سهام عادی تبدیل شوند.

این حق‌ها قابلیت تبدیل به سهام عادی شرکت را دارند.

نحوه آگاهی از فرایند افزایش سرمایه و ارائه حق تقدم

اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه و صدور گواهی حق تقدم خرید سهام در سایت codal به ترتیب درج می‌شود.

برای مثال شرکت سیمان هرمزگان برای افزایش سرمایه ابتدا مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه شرکت را روی سایت کدال منتشر کرد.

سپس اطلاعیه دریافت گواهینامه حق تقدم خرید سهام شرکت را جهت آگاهی سهامداران روی سایت خود شرکت قرار داد.

بعد از انتشار این خبر، مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام روی سایت کدال قرار گرفت.

در این آگهی مهلت دریافت گواهینامه و استفاده از حق تقدم و همچنین شماره حساب برای واریز مبالغ نیز مشخص شد.

بعد از اتمام مهلت مقرر توسط شرکت که معمولا یک دوره ۶۰ روزه است، افراد دیگر نمی‌توانند از حق تقدم خود استفاده کنند و یا آن را به دیگری انتقال دهند.

مگر این‌که این دوره توسط شرکت تمدید شود.

تمامی اخبار مربوط به حق تقدم و تمدید زمان آن روی سایت اصلی خود شرکت و سایت کدال گذاشته می‌شود.

علاوه‌بر این دو سایت، در گواهینامه حق تقدم خرید سهام نیز اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه، مهلت استفاده از حق تقدم و…ذکر می‌شود.

برای مشاهده و با‌خبر شدن از حق تقدم‌های در حال معامله، به‌طور روزانه می‌توانید به سایت fipiran نیز مراجعه کنید.

نماد حق تقدم سهام

ممکن است بارها هنگام بررسی سهم‌ها با نمادهایی مواجه شده باشید که در انتهای آن‌ها حرف «ح» قرار می‌گیرد.

در واقع «ح» مندرج در انتهای نام نماد هر سهم، علامت حق تقدم آن سهم است.

بعد از این‌که شرکت تصمیم می‌گیرد افزایش سرمایه خود را از طریق آورده نقدی انجام دهد، بعد از برگزاری مجمع یک نماد حق تقدم به آن شرکت تخصیص داده می‌شود.

سهامداران شرکت می‌توانند با استفاده از نماد تخصیص یافته به حق تقدم، این حق تقدم‌ها را معامله کنند.

این حق تقدم‌ها می‌تواند مثل سهام عادی معامله شوند و افراد از نوسانات قیمت آن‌ها سود کسب کنند.

با جستجوی نماد سهم مورد نظر، اگر قبلا حق تقدمی برای سهم ارائه شده باشد، نماد دیگری مانند نماد اصلی سهم که فقط یک «ح» در انتهایش اضافه است، نیز آورده می‌شود.

مهلت استفاده از حق تقدم

سهامداران تنها طی تاریخ مشخص شده می‌توانند از این حق استفاده کنند و یا آن را بفروشند.

حق تقدم‌های استفاده نشده توسط شرکت فروخته می‌شوند و سهام‌دار می‌تواند وجه آن را از امور سهام شرکت درخواست کند.

رویه پرداخت این وجه، برای هر شرکت متفاوت است.

دامنه نوسان در حق تقدم

دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم شرکت‌ها ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است.

افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام به چه معناست؟

صرف سهام طبق ماده ۱۶۰ قانون تجارت، شرکت می‌تواند سهام جدید خود را برابر با مبلغ حق تقدم خرید سهام چه معایبی دارد؟ اسمی، بفروشد و یا اینکه علاوه بر مبلغ اسمی سهم، مبلغی را به‌عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. شرکت عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته‌ شده را می‌تواند به اندوخته‌های شرکت منتقل کرده یا به‌صورت نقدی میان صاحبان سهام قبلی تقسیم نماید، همچنین می‌تواند درازای آن سهام جدید (سهام جایزه) به سهام داران قبلی بدهد. صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. برخی اوقات مشاهده می‌شود شرکت سود زیادی را شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار چیزی بیشتر از ارزش اسمی است، در این صورت شرکت می‌تواند سهام جدید خود را باقیمتی بیشتر از ارزش اسمی منتشر نماید.

به مابه‌ التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می‌شود. به‌عبارت دیگر مبلغ مازاد ارزش بازار (ارزشی که در حال حاضر معامله می‌شود) نسبت به ارزش اسمی سهام است. صرف سهام تحت همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می‌گردد. شایان ذکر است ماهیت این حساب بستانکار است و در پذیره‌ نویسی اولیه و در معاملات بورسی ایجاد می‌شود. از آنجا که این کار از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی حاصل می‌شود، جزو منابع تأمین مالی شرکت محسوب می‌گردد.

کاربرد صرف سهام برای شرکت

1. شرکت می‌تواند صرف سهام را به اندوخته شرکت منتقل می‌کند.
2. شرکت می‌تواند صرف سهام را بین سهام داران قبلی تقسیم می‌کند.
3. شرکت می‌تواند صرف سهام را به‌صورت سهام جدید به سهام داران قبلی بدهد.
4. شرکت‌ها فروش سهام با صرف را با حفظ حق تقدم و یا با سلب حق تقدم انجام می‌دهند.

نکات موردتوجه

1. از آنجا که صرف سهام بخشی از سهام محسوب نمی‌شود، نمی‌توان آن را در حساب سرمایه منظور کرد. این مبلغ باید در حساب مجزایی در بخش حقوق صاحبان سهام نگهداری شود زیرا سبب افزایش این بخش در ترازنامه می‌شود.
2. قانون تجارت ایران، صدور سهام به کسر را مجاز نمی‌داند.
3. حساب صرف سهام قابل تهاتر با حساب کسر سهام نیست.
4. هیچ زیان یا هزینه‌ عملیاتی نمی‌تواند به‌حساب بدهکار صرف سهام منظور گردد.

مصارف صرف سهام

• تقسیم نقدی صرف سهام بین سهام داران قبلی

شرکت با اطلاع‌رسانی به سهام داران قبلی در خصوص اینکه سود نقدی توزیع‌شده از محل صرف سهام یا بازده سرمایه است و نه از محل عملیاتی و بازرگانی شرکت، مبلغ صر‌ف سهام را به آن‌ها تخصیص می‌دهد. با انجام این کار چیزی به‌جز افزایش سرمایه به قیمت اسمی نصیب شرکت نمی‌شود.

• توزیع سهام جدید بین سهام داران قبلی (سهام جایزه)

در این روش به میزان مبلغ صر‌ف سهام، سهام جدید به قیمت اسمی منتشر و به سهام داران قبلی داده می‌شود. افزایش سرمایه به این شیوه همانند افزایش سرمایه به قیمت اسمی است.

در این مورد، صر‌ف سهام در یک حساب جداگانه در بخش حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرد و به همه سهام داران اعم از سهام‌دار قبلی و جدید تعلق خواهد داشت. در حال حاضر بازارهای توسعه‌یافته با در نظر گرفتن مزیت‌ها و منافع افزایش سرمایه به روش صر‌ف سهام بیشتر به دنبال افزایش سرمایه به این شیوه هستند.

ذی‌نفعان صرف سهام چه کسانی هستند؟

• شرکت: شرکت‌ها تمایل دارند با کم‌ترین سهام منتشرشده، بیشترین تأمین مالی را در بلندمدت و بدون سررسید انجام دهند. زیرا با این روش بدون افزایش ریسک، سودآوری و اعتبار شرکت را افزایش می‌دهند.
• سهام داران عمده و اصلی: سهام‌دار اصلی شرکت که مدیریت آن را بر عهده دارد، تمایل به حفظ کنترل شرکت بدون کاهش درصد سهام مدیریتی خود دارد. به صورتی‌که برای افزایش سرمایه نیازی به آورده نقدی نباشد.
• بازار سهام: سهامی که می‌خواهیم پذیره‌نویسی کنیم باید در بازار مورد اقبال باشد. به همین دلیل افزایش سرمایه به این روش، فرصت جذب سرمایه‌گذاران بیشتر و درنتیجه نقدینگی برای بازار، به وجود می‌آورد.
• سهام‌دار جزء: سهام داران جزء در پی این هستند که علاوه بر کسب بازدهی بیشتر، درصد مالکیتشان در شرکت را نیز کاهش نیابد. افزایش سرمایه با صرف سهام، این هدف سهام داران را پوشش می‌دهد.

افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام

یکی از موضوعاتی که در خصوص صر‌ف سهام مطرح می‌شود، افزایش سرمایه به این شیوه است. در هنگام افزایش سرمایه، شرکت از هر یک از سهام داران خود می‌خواهد درازای دریافت سهم، مبلغی را به شرکت بپردازند. مبلغی که سهام داران درازای دریافت سهام پرداخت می‌کنند، می‌تواند از مبلغ اسمی هر سهم شروع‌شده تا به قیمت بازار برسد. در افزایش سرمایه به این شیوه به‌جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره‌نویسی سهام جدید به قیمت بازار صورت می‌گیرد. در ایران معمولاً از سهام داران می‌خواهند به ازای هر سهم ۱۰۰۰ ریال (معادل ارزش اسمی) به‌حساب شرکت واریز کنند. چنانچه شرکت از سهام داران مبلغ ۱۲۰۰ ریال بابت هر سهم دریافت کند، ۲۰۰ ریال اضافی (مابه‌ التفاوت) مازاد بر ارزش اسمی است که به‌عنوان صر‌ف سهام در بخش حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه شرکت نشان داده می‌شود. افزایش سرمایه با صر‌ف سهام جزء منابع تأمین مالی محسوب می‌شود.

در این روش شرکت سرمایه خود را به مبلغ بیشتری از قیمت اسمی و از طریق پذیره‌نویسی به فروش می‌رساند. تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام، به‌حساب اندوخته منتقل شده و یا در قالب سهام جدید به سهام‌دار قبلی داده می‌شود. چون در این روش شرکت مبلغ موردنظر خود را در مدت کمتری، از طریق پذیره‌نویسی تأمین می‌کند، این شیوه افزایش سرمایه بیشتر موردتوجه شرکت‌ها قرارگرفته است. افزایش سرمایه به‌صرف می‌تواند با صدور حق تقدم خرید سهام یا سلب حق تقدم از سهام‌دار موجود، به‌صورت عرضه عمومی سهم صورت پذیرد. معمولاً برای ایجاد جذابیت در پذیره‌نویسی، قیمت پذیره‌نویسی تا حدی کمتر از قیمت بازار تعیین می‌شود. اما برای تحقق کامل برنامه افزایش سرمایه با صر‌ف سهام، شرکت باید شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی که قبلاً متعهد شده‌اند، باقی‌مانده سهام پذیره‌نویسی نشده را خریداری نمایند، معرفی کند.

فرض کنید یک شرکت ۱۰۰۰۰ میلیون ریال سرمایه دارد و تعداد برگه‌های سهام آن ۱۰ میلیون است. هر سهم این شرکت در بازار، ۹۰۰۰ ریال معامله می‌شود. این شرکت قصد دارد سرمایه خود را به میزان ۱۰۰ درصد و از طریق صرف سهم افزایش دهد. مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه ۱۰۰۰۰ میلیون ریال است که معادل ۱۰ میلیون برگه سهم جدید می‌شود. اگر فرض کنیم شرکت سهام جدید را به مبلغ ۵۰۰۰ ریال پذیره‌نویسی می‌کند، با فروش ۲ میلیون سهم، مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه تأمین می‌گردد و شرکت مابقی سهام جدید را (۸ میلیون سهم) بین سهام داران قبلی تقسیم می‌کند.

مزیت‌های افزایش سرمایه با صرف سهام

1. با توجه به این‌که این شیوه افزایش سرمایه منابع قابل‌توجهی را در اختیار شرکت قرار می‌دهد، موجب رشد سودآوری و افزایش EPS شرکت می‌شود که این امر سبب غنی شدن قیمت سهم و افزایش آن و کاهش ریسک سهم در بازار می‌گردد.
2. مهم‌ترین مزیت این بحث در افزایش سرمایه، بکارگیری آن در ساختار مالی شرکت است. شرکت‌هایی که نیاز به اصلاح ساختار سرمایه دارند و از طرف دیگر نیازمند منابع سنگین مالی برای دستیابی به طرح‌های توسعه‌ای خود هستند، این نوع افزایش سرمایه برایشان بسیار کارآمد است.
3. افزایش سرمایه با صرف، یک منبع مالی باثبات و بدون سررسید معلوم، تلقی می‌شود که شرکت دغدغه بازپرداخت آن را ندارد. درنتیجه ریسک عدم توان پرداخت بدهی را کاهش داده و سبب افزایش اعتبار شرکت در بازار می‌شود.

معایب افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام

1. درصورتی که افزایش سرمایه با منافع سهام‌دار اصلی شرکت در تعارض باشد، شرکت قادر به انجام افزایش سرمایه به این روش نیست.
2. با توجه به لزوم تعهد اشخاص حقیقی یا حقوقی برای خرید سهام پذیره‌نویسی نشده، ممکن است در برخی موارد هیچ شخصی حاضر به این کار نباشد.

در چه شرایطی افزایش سرمایه به روش صرف سهام صورت می‌گیرد؟

• مهم‌ترین مؤلفه افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام، تمایل سهام‌دار اصلی شرکت است. در شرکت‌هایی که درصد سهام مدیریتی متزلزل است، سهام‌دار اصلی نگران از دست دادن کنترل شرکت است. اگر سهام‌دار اصلی برنامه‌ای برای مشارکت در افزایش سرمایه نداشته باشد، درصد سهام مدیریتی وی کاهش‌یافته و احتمالاً کنترل شرکت را از دست خواهد داد.
• زمانی افزایش سرمایه با صر‌ف‌ سهام موفق است که شرایط بازار، صنعت و شرکت از دیدگاه سرمایه‌گذاران مثبت باشد و به‌عبارت‌دیگر بازار پررونق باشد. اگر بازار دارای رکود یا روند نزولی بوده و دورنمای مثبتی برای آن متصور نباشد، برنامه افزایش سرمایه با موفقیت کمی همراه است. درنتیجه شرط موفقیت در این شیوه، وجود چشم‌انداز مثبت برای بازار و سهام شرکت است.

در حقیقت یک شرکت برای موفقیت در افزایش سرمایه به‌صرف، باید پتانسیل رشد و سودآوری داشته باشد و مورد اقبال بازار و سرمایه‌گذاران قرار گیرد و در کنار این عوامل، عامل نقد شوندگی سهم در بازار نیز اهمیت دارد.