نحوه استفاده از حجم معاملات

قیمت آخرین معامله و حجم مبنا

چگونه حداقل مبلغ مورد نیاز برای باز کردن معامله محاسبه کرد؟

ارز پایه - ارزی که در جفت ارز در سمت چپ نوشته می‌شود، برای مثال:

• در EURUSD - ارز پایه EUR است؛
• در USDJPY - ارز پایه USD است؛
• در GBPJPY - ارز پایه GBP است.

پس از محاسبه میزان موجودی الزامی به ارز پایه باید این مبلغ را به ارز پایه حساب تبدیل کرد (به نرخ تبدیل ارز هنگام باز کردن معامله) - به USD و یا EUR

مثال شماره یک محاسبه موجودی الزامی برای معامله با جفت ارز.

اطلاعات برای محاسبه:

• ابزار معامله - جفت ارز EURUSD
• ارز پایه — EUR
• حجم معامله (V، لات) — 0.1
• حجم معامله — 100,000 EUR
• لوریج — 1:100
• نرخ تبدل ارز EURUSD هنگام باز کردن معامله — 1.35400
• ارز پایه حساب — USD

1. Margin = V (lots) × Contract / Leverage = 0.1 × 100,000 EUR / 100 = 100 EUR
2. میزان بدست آمده را به ارز پایه حساب (USD) تبدیل می‌کنیم. اگر USD در جفت ارز در سمت چپ نوشته شده است، مبلغ محاسبه شده را باید به نرخ تبدیل ارز تقسیم کرد، در غیر این صورت باید ضرب کرد: Margin = 100 EUR × 1.3540 = 135.40 USD.
3. موجودی مورد نیاز برابر است با 135.400 USD.

مثال شماره دو محاسبه موجودی الزامی برای جفت ارز متقاطع (cross currency)

اطلاعات برای محاسبه:

• ابزار معامله - جفت ارز AUDCAD
• ارز پایه — AUD
• حجم معامله (V، لات) — 0.1
• حجم معامله — 100,000 AUD
• لوریج — 1:500
• نرخ تبدیل ارز AUDCAD هنگام باز کردن معامله — 0.99484
• نرخ تبدیل ارز AUDUSD هنگام باز کردن معامله — 0.78373
• ارز پایه حساب — USD

1. Margin = V (lots) × Contract / Leverage = 0.1 × 100,000 AUD / 100 = 100 AUD
2. این مبلغ نحوه استفاده از حجم معاملات را به ارز پایه حساب تبدیل می‌کنیم (USD). در این صورت باید از نرخ تبدیل ارز AUDUSD را در زمان باز کردن معامله استفاده کرد. Margin = 100 AUD × 0.78373 = 78.373 USD.
3. موجودی مورد نیاز برابر است با 78.373 USD.

موجودی الزامی برای باز کردن معامله با فلزات با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

Margin for spot metals = V (lots) × Contract × Market Price / Leverage, where:

1. Spot metals Margin — موجودی الزامی
2. V (lots) — حجم معامله به لات
3. Contract — حجم هر یک لات
4. Leverage — لوریج و یا اهرم

مثال محاسبه موجودی الزامی برای بازکردن معاملات

اطلاعات برای محاسبه:

• ابزار معامله فلز XAUUSD
• حجم معامله (V، لات) — 0.1
• حجم معامله — 100 اونس
• لوریج — 100
• نرخ XAUUSD هنگام باز کردن معامله (Market Price) — 1,332.442
• ارز پایه حساب — USD

1. Margin = V (lots) × Contract × Market Price / Leverage = 0.1 × 100 × 1,332.442 / 500 = 26.648 USD
2. موجودی مورد نیاز برابر است با 26.648 USD.

موجودی مورد نیاز برای CFD برای شاخص‌ها و کالا با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

CFD Margin = V (lots) × Contract × Market Price / Leverage، در اینجا:

1. CFD Margin — موجودی مورد نیاز
2. V (lots) — حجم معامله به لات
3. Contract — حجم هر یک لات (حجم ابزار تجاری در معامله)
4. Leverage — لوریج و یا اهرم

مثال محاسبه موجودی الزامی برای معاملات CFD با شاخص‌ها و کالاها

اطلاعات برای محاسبه:

• ابزار تجاری (شاخص) — SPX500
• حجم معامله (V، لات) — 0.1
• حجم معامله — 10 USD
• لوریج — 1:50
• نرخ SPX500 هنگام بازکردن معامله (market price) — 2,804.5
• ارز پایه حساب — USD

1. Margin = V (lots) × Contract × Market Price / Leverage = 0.1 × 10 × 2,804.5 / 50 = نحوه استفاده از حجم معاملات 56.90 USD
2. موجودی مورد نیاز برابر است با 56.90 USD.
   

مثال محاسبه موجودی الزامی برای معاملات CFD برای ارزهای رمزنگاری

اطلاعات برای محاسبه:

نرخ XAUUSDهنگام بازکردن معامله (market price) – 1697.48

اندیکاتور حجم معاملات در تحلیل تکنیکال و کاربردهای آن

اندیکاتور حجم معاملات (Volume) به خودی خود شبیه به دیگر اندیکاتورها نیست. در این اندیکاتور، محاسبات خاصی وجود ندارد و همچنین کاربران نمی‌توانند با استفاده از این اندیکاتور به سیگنال‌های خرید یا فروش قطعی دست یابند. تنها چیزی که اندیکاتور حجم معاملات اندازه‌گیری می‌کند این است که در یک بازۀ مشخص چه مقدار از یک دارایی یا ارز دیجیتال خرید و فروش شده است. این موضوع نحوه استفاده از حجم معاملات ممکن است در ابتدا ساده به نظر برسد، اما یکی از مهم‌ترین نکاتی است که یک تریدر باید به آن توجه داشته باشد.

سؤالی که وجود دارد این است که اگر هیچ سیگنال ورود یا خروجی از اندیکاتور حجم ایجاد نمی‌شود، چرا باید از آن استفاده کرد؟

باید بدانید که حجم مبادلات در هر ارز دیجیتال یا دارایی، اطلاعات مهمی را در مورد رفتار قیمتی آن ارز نشان می‌دهد که در صورتی که تفسیر درستی از آن اطلاعات صورت بگیرد، می‌تواند کمک زیادی به پیش‌بینی حرکات قیمتی در آینده داشته باشد.

در این مقاله به بررسی نکات مهم و آموزش چگونگی استفاده از اندیکاتور حجم معاملات در نحوه استفاده از حجم معاملات تحلیل تکنیکال خواهیم پرداخت.

تایید روند با اندیکاتور حجم معاملات

تریدرها به بازارها و ارزهای پرنوسان علاقه دارند؛ چراکه نوسانات زیاد به افزایش حرکات قیمتی می‌انجامد و این موضوع باعث می‌شود که فرصت‌های معاملاتی زیادی فراهم شود و در نتیجه حجم معاملات افزایش می‌یابد. این نتیجه از طریق بررسی تغییرات اندیکاتور حجم نیز قابل مشاهده است. از نظر تریدرها، بازارهای کم‌نوسان، کسل‌کننده و کم‌درآمد محسوب می‌شوند. در بازارهای پرنوسان، با توجه به اینکه روند خنثی به ندرت پیش می‌آید، فرصت‌های زیادی برای باز کردن پوزیشن بر اساس روند موجود وجود دارد.

یکی از دلایلی که باعث شده است افراد و تریدرهای بسیاری به سمت بازار کریپتوکارنسی‌ها جذب شوند و به افزایش قیمت آنها در مدت‌زمان کم بینجامد، وجود نوسانات بالا در این حوزه است.

توجه داشته باشید که این نوسانات مانند شمشیر دولَبه عمل می‌کنند؛ یعنی همان‌طور که می‌توانند سودهای بسیاری را رقم بزنند، احتمال ضررهای زیاد نیز وجود دارد.

همچنین به دلیل نوسانات زیاد ممکن است حد ضرر شما به سرعت فعال شود و باعث از دست رفتن سودهای احتمالی شما گردد.

توجه به محدوده‌های حجمی

اندیکاتور حجم معاملات معمولاً در یک محدودۀ خاصی قرار می‌گیرد. در صورتی که نمودار قیمت به سطوح قیمتی با تاریخچۀ حجم معاملاتی بالا برخورد داشته باشد، تغییرات حجمی محسوسی در معاملات آن محدوده دیده خواهد شد. به این مناطق، محدوده‌های حجمی می‌گویند. این محدوده‌ها با سطوح حمایت و مقاومت همبستگی دارند و می‌توانند به عنوان یک آهنربا برای نمودار قیمت عمل کنند و از افزایش یا کاهش بیشتر قیمت در این مناطق جلوگیری نمایند.

اتفاقاتی که به دنبال افزایش حجم معاملات رخ می‌دهند

به دنبال افزایش حجم در معاملات و اندیکاتور حجم، نوسانات بازار افزایش می‌یابد و نمودار قیمت در یک روند مشخصی قرار می‌گیرد. در این شرایط امکان معاملات با اهرم برای تریدرها فراهم می‌شود و فعالیت تریدرها و تعداد پوزیشن‌هایی که در آن بازه باز می‌کنند افزایش می‌یابد، به همین ترتیب امکان کسب سود افزایش می‌یابد.

در ادامه به معرفی دو اندیکاتور نحوه استفاده از حجم معاملات حجم محور که با استفاده از حجم معاملات و تغییرات آن سیگنال‌های ورود یا خروج صادر می‌کنند، خواهیم پرداخت. این اندیکاتورها عبارت‌اند از اندیکاتور جریان شاخص مالی (MFI) و On Balance Volume یا OBV.

اندیکاتور جریان شاخص مالی (Money Flow Index)

اندیکاتور جریان شاخص مالی که برخی آن را اندیکاتور RSI وزنی نیز می‌دانند، از ترکیب و ادغام آنالیز و بررسی قیمت و اندیکاتور حجم معاملات به دست آمده است. این اندیکاتور دارای مناطق اشباع خرید و اشباع فروش است و عملکردی مشابه با اندیکاتور RSI دارد. تنها تفاوت آن با اندیکاتور RSI این است که با استفاده از حجم ورود، خروج و گردش مالی در یک دارایی یا ارز دیجیتال، اسیلاتوری تشکیل داده است که در محدودۀ میان 0 تا 100 نوسان می‌دهد. تفاوت دیگر آنکه، با توجه به این مطلب که اندیکاتور MFI در محاسبۀ داده‌های خود حجم را اضافه می‌کند، نوسانات بیشتری دارد و سیگنال‌های ورود و خروج بیشتری ارائه می‌دهد.

اندیکاتور On Balance Volume

اندیکاتور OBV اولین بار به دست جوزف گرانویل در کتابی به نام «کلید جدید گرانویل برای سودآوری در بازار سرمایه» معرفی شد. اندیکاتور OBV یک اندیکاتور تعادلی مومنتوم و حجم است که به اندازه‌گیری حجم‌های مثبت و منفی می‌پردازد. OBV نیز یک اندیکاتور حجمی به شمار می‌رود. در این اندیکاتور، قیمت‌های پایانی اهمیت دارند. در پایان هر بازه، اگر قیمت بالاتر بسته شود، حجم معاملات، عددی مثبت است و به حجم معاملات بازۀ قبل اضافه می‌شود و اگر پایین‌تر بسته شود، حجم معاملات، عددی منفی است و از حجم معاملات روز قبل کاسته می‌شود. (قدرمطلق مقدار حجم معاملات با هم جمع می‌شود)

جدا از سیگنال‌هایی که این اندیکاتور در جهت ورود یا خروج از یک معامله ارائه می‌دهد، می‌توان از آن برای پیش‌ بینی حرکات قیمتی آینده و تأیید روند نیز استفاده کرد.

سخن پایانی

در این مقاله به بررسی اندیکاتور حجم معاملات و برخی از اندیکاتورهای دیگری که بر اساس حجم نوشته شده‌اند پرداختیم. همچنین چگونگی تأثیرگذاری افزایش یا کاهش حجم بر روند حرکتی قیمت و اتفاقاتی که به دنبال ایجاد تغییر در حجم رخ می‌دهند را بررسی کردیم.

همان‌طور که در ابتدای این مقاله گفته شد، حجم معاملات یکی از پرکابردترین پارامترها در بررسی یک نمودار است و تمامی تریدرها با هر سبک و استراتژی معاملاتی، به بررسی و استفاده از اطلاعات موجود در اندیکاتور حجم توجه دارند.

نمودار حجم کندل استیک (CandleVolume) در بازار فارکس

نمودار حجم کندل استیک (CandieVolume) همه فاکتورهای قیمتی شمع های ژاپنی را بعلاوه حجم معاملات نشان میدهد.از این رو نمودار حجم کندل مشابه نمودار آرمز و کندل های EquiVolume است با این تفاوت که کندل ها در نمودار آرمز جعبه هایی هستند که ظاهر ناآشنایی دارند اما نمودار حجم کندل حجم را دقیقا به شمع ها اضافه می کند و استفاده از آن برای نمودارخوان ها آسان تر است.

در این نمودار الگوها دقیقا به شکل متداول آن ها دیده می شوند و حجم نیز در شکل متداول الگوها دیده می شود.به همین نحوه استفاده از حجم معاملات دلیل معامله گران تمایل بیشتری برای استفاده از این نمودارها نسبت به نمودار آرمز دارند.

برای مشاهده تمامی جلسات روی کلمه آموزش فارکس کلیک کنید.

نمودار حجم کندل استیک (CandleVolume charts)

با اینکه اولین بار ریچارد آرمز کمبود نمایش حجم معالات را در نمودارهای شمعی ژاپنی احساس کرد و نمایش حجم را با استفاده از جعبه های EquiVolume ابداع کرد اما معامله گران به علت نا آشنا بودن شکل ظاهری این جعبه چندان علاقه ای به استفاده از نمودار آرمز نشان ندادند.

پس از سالها تحلیل گران این مشکل را با ساخت داشبوردهای معاملاتی حل کردند که شکل ظاهری شمع های ژاپنی را حفظ می کند اما مولفه حجم را نیز به نمودار اضافه می کند از این رو نمایش فاکتورهای قیمتی حجم کندل استیک مشابه نمودار شمع های ژاپنی است بدین صورت که:

• مرز بالا و پایین بدنه کندل:قیمت باز و بسته شدن کندل
• سایه بالا و پایین کندل:بالاترین و پایین ترین قیمت در کندل
• رنگ کندل:صعودی یا نزولی بودن کندل
• تو پر و تو خالی بودن کندل:بالا یا پایین بودن قیمت بسته شدن کندل نسبت به قیمت باز شدن آن
• حجم معاملات:کندل با حجم معالات بالا عریض و کندل با حجم معالات کم کندل کم عرض

طبق این مشخصات میبینید که تنها تفاوتی که حجم کندل نسبت به کندل استیک دارد تغییر عرض کندل هاست که میزان حجم معاملات را در دوره زمانی کندل ها نشان می دهد.

در نمودار بالا که نمودار سهام شرکت FDX است حجم معاملات به چارت اضافه شده است که باعث تغییر عرض شمع های ژاپنی شده است.فرقی نمیکند کندل تو پر باشد یا تو خالی،بدنه بلند و قوی داشته باشد یا بدنه کوتاه و ضعیف ،سایه نمودار بلند باشد یا کوتاه در هر صورت کندلی که عرض بیشتری نسبت به کندل های دیگر دارد یعنی حجم معاملات بیشتری را دربر می گیرد.

اگر یک اندیکاتور ولوم به نمودار اضافه کنید میبنید که عرض هر کندل با عرض نشانگر حجم اندیکاتور ولوم برابر است.

تصویر زیر نمودار بالا را به صورت رنگی نشان می دهد که زیر نمودار در قسمت ویژگی های نمودار میتوان تغییرات رنگ را اعمال کرد.تغییر رنگ رنگ کندل های صعودی و نزولی را عوض میکند تا تحلیل نمودارها از نظر دیداری راحت تر نحوه استفاده از حجم معاملات شود اما ویژگی های همچون تو پر و تو خالی بودن کندل ها تغییری نمیکند.

در نمودارهایی که حجم در عرض کندل ها نشان داده می شود همانند نمودار حجم کندل آرمز یا نمودار CandleVolume طبیعی است که یکنواختی نمودار نسبت به محور x که محور زمان است از بین می رود.

روزهایی با حجم معاملات بالاتر در محور X نسبت به روزهایی که حجم معاملات کمتری دارند عرض بیشتری را اشغال می کنند در نتیجه هفته ها و ماه هایی که حجم معاملات روزانه در آن بیشتر است گستردگی بیشتری دارند و این باعث عدم یکنواختی نمودار از منظر محور X نمودار می شود.

در تصاویر زیر نمودار اول Pfizer (PFE) را با شمعدانهای معمولی و محور X عادی نشان می دهد. نمودار دوم نشان می دهد CandleVolume چگونه محور X را تغییر می دهد زیرا حجم آن در ماه ژوئن بسیار بیشتر از ماه های قبل بود.

در تصویر بالا که نمودار حجم کندل در چهار ماه را نشان میدهد عدم یکنواختی نمودار نسبت به محور X کاملا مشهود است.برای مقایسه بهتر دو جعبه زرد در تصویر را با هم مقایسه کنید.هرکدام از این جعبه ها یک هفته کاری را در نشان میدهند.عرض جعبه با حجم معاملات کم حتی به اندازه عرض یک کندل از جعبه دوم با حجم زیاد معاملات روزانه نیست.

تحلیل الگوهای کندل استیک با نمودار حجم کندل

الگوهای بازگشتی در نمودار حجم کندل از دقت و اطمینان بیشتری برخوردار هستند زیرا الگوی بازگشتی که حجم معاملات فراوانی را در خود جای داده باشد نشان قطعی بازگشت روند محسوب می شود.(البته هیچ چیز در بازار فارکس و نحوه استفاده از حجم معاملات سهام قطعی نیست منظور ما اطمینان و اعتبار بیشتر است.)

به طور مثال الگوی چکش(هامر) در ادامه یک روند نزولی ظاهر می شود و نشان دهنده ضعف فروشندگان و افزایش قدرت خریداران است.یک الگوی چکش گسترده که نشان می دهد حجم معالات خرید با افزایش روبه رو شده است قوی تر از الگوی چکشی است که عرض کمی دارد و با حجم معاملات کمتر شکل گرفته است.

تصاویر زیر به ترتیب شکل گیری الگوی چکش،تغییر روند پس از الگوی چکش تا ظاهر شدن الگوی انگلفینگ گسترده و تغییر روند مجدد بازار پس از ظهور انگلفینگ گسترده را نشان می دهد.

در سه تصویر بالا از اولین تصویر که در ادامه یک روند نزولی یک الگوی چکش گشترده ظاهر شده است.الگوی چکش خود به تنهایی نشانه ای از افزایش قدرت خریداران و کاهش قدرت فروشندگان است.یعنی تقاضا در حال پیشی گرفتن از عرضه است.گستردگی عرضی این الگو افزایش حجم معاملات را نشان میدهد و انتظار ما این است که تغییر روند صعودی با قدرت و سرعت ایجاد شود.

روند بازار طبق انتظار صعودی شده است به گونه ای که کندل های صعودی پر قدرت توانسته اند سطح مقاومت جدیدی را ثبت کنند اما در ادامه در مقاومت جدید یک الگوی انگلفینگ گسترده در سطح مقاومت ایجاد شده است.این الگو نیز از سری الگوهای تک کندل بازگشتی است که الگوهای قبل از خود را پوشش داده و گستردگی زیاد الگو نشان دهنده سرعت و قدرت روند بازگشتی است.

طبق انتظار روند پس از الگوی انگلفینگ بازگشتی شده است.در روند صعودی و نزولی الگوهایی دیگری همچون چکش وارونه یا انواع دوجی نیز مشاهده می شوند اما از آنجایی که این کندل ها عرض کمی دارند یعنی تشکیل کندل با افزایش حجم معاملات همراه نبوده است و همانطور که میبینید الگو بدون افزایش حجم تاثیری در روند بازار نداشته است.

تایید اعتبار الگوها در نمودار CandleVolume

حجم معاملات همیشه در اعتبار سنجی الگوها و شکست سطوح حمایت و مقاومت تاثیر بسزایی داشته است.سطح مقاومتی که با حجم بالای معاملات(افزایش تقاضا) خرید شکسته شود معتبر تر است تا شکست سطح مقاومت با حجم کم معاملات.معمولا شکست با حجم کم معاملات یک شکسته کاذب و به منزله نفوذ در سطح است.

نمودار زیر Google (GOOG) را با نمودار CandleVolume نحوه استفاده از حجم معاملات که در تاریخ 19 آوریل پایان می یابد نشان می دهد. توجه داشته باشید که چگونه سهام با یک شمعدان توخالی گسترده از مقاومت بالاتر رفت. این میزان زیاد (تقاضای زیاد) در شکست سطح مقاومت مورب را نشان می دهد. نمودار دوم اتفاقات بعدی را نشان می دهد.

در نمودار بالا خط روند نزولی رسم شده است که حکم سطح مقاومت مورب را دارد.شکست این سطح نیازمند افزایش تقاضا و پیشی گرفتن قدرت خریداران است.در انتهای روند نزولی کندل صعودی ظاهر شده است که علاوه بر اینکه بدنه بلند و قوی دارد عرضه کندل نسبت به دیگر کندل ها بیشتر است و نشانه ای از افزایش تقاضای بازار است.

با اینکه کندل صعودی تنها توانسته است در سطح مقاومت نفوذ کند اما چون با افزایش حجم همراه بوده است انتظار شکست مقاومت دور از ذهن نیست.همانطور که میبینید شکست مقاومت رخ داده است و روند صعودی پیشروی خوبی داشته است.

نتیجه گیری نمودار CandleVolume

نمودارهای کندل ولوم تمام فاکتورهای قیمت کندل استیک را در کنار حجم معاملات در دوره زمانی کندل نشان میدهد به همین علت تحلیل گران و معامله گران فارکس از این نمودارها جهت تایید اعتبار الگوهای کندل استیک و دیگر الگوهای تحلیل تکنیکال استفاده می کنند.

علاوه بر الگوها تایید شکست سطوح حمایت و مقاومت نیز با استفاده از این الگوها اعتبار بیشتری دارد.شکست سطح حمایتی که با افزایش عرضه همراه باشد معتبرتر از شکست همان سطح با عرضه کمتر است و در مقابل شکسته سطح مقاومت با افزایش میزان تقاضا با معاملات خرید بیشتر معتبرتر از شکست مقاومتی است که با افزایش تقاضا همراه نباشد.

این نمودار همانند نمودار آرمز از ترکیب نمودار شمع های ژاپنی و اندیکاتور ساخته نمی شود بلکه در برخی از سایت های خارجی مانند تریدینگ ویو و استوک چارت داشبورد معاملاتی وجود دارد که هر سهام یا ارزی را که بخواهید به صورت نمودار حجم کندل نشان میدهد.

حجم مبنا چیست؟ | چگونه از حجم مبنا در بورس استفاده کنیم

حجم مبنا چیست؟ محاسباتی که از سرمایه شما محافظت می‌کند و اجازه نمی‌دهد بخاطر افزایش یا کاهش بی حساب و کتاب قیمت سهام لطمه‌ای به سرمایه شما وارد شود. در بازار بورس و فرابورس همه چیز بررسی شده و اجازه نمی‌دهند قیمت‌ها خارج از چهارچوب افزایش یا کاهش پیدا کند. حجم مبنا حداقل تعداد معامله‌ای است که یک سهام در طول روز باید داشته باشد.

می دانید؟ بورس فرصت خوبی برای سرمایه گذاری مالی است. اما خب باید راه و چاهش را بلد بود. شما باید سواری گرفتن از این بازار را بلد باشید تا زمین نخورید. شاید بپرسید مگر سود بورس چقدر است که این همه راه را برویم؟ خب آنقدری هست که خیلی‌ها زندگی‌شان با سرمایه گذاری در این بازار از این رو به آن رو شده است. البته همانطور که پیش‌تر گفتیم باید بلدش باشید. بهترین راه برای موفقیت، کسب سود و برخورداری از بازده واقعی بورس کسب دانش و افزایش اطلاعات از زیر و بم بورس است.

اگر قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارید باید از دایره المعارف بورس و اصطلاحات بورس استفاده کنید. یعنی معنا، مفهوم و کاربرد هر یک از اصطلاحات و واژگان را بیاموزید. یکی از کاربردی‌ترین اصطلاحاتی که باید بدانید، حجم مبناست. حجم مبنا چیست؟ همان چیزی که از سواستفاده برخی افراد سودجو و یا بوجود آمدن قیمت‌های کاذب جلوگیری می‌کند. در ادامه به شما خواهیم گفت که حجم مبنا چگونه این کار را انجام می‌دهد. تعریف حجم مبنا چیست؟ حجم مبنا یعنی چه؟

حجم مبنا و فرمولش

حجم مبنا چیست؟ بطور کلی حجم مبنا به معنای تعداد سهامی است که می‌بایست در یک نحوه استفاده از حجم معاملات جلسه یا روز معاملاتی خرید و فروش شود؛ که در این راستا "قیمت سهم" به اندازه "دامنه نوسان" در حرکت باشد. به عنوان مثال: اگر قیمت سهی در روز قبل (با احتساب دامنه نوسان ۵% بورس و فرابورس) ۱۰۰ تومان باشد و حجم مبنای یک سهم ۵۰۰ هزار باشد، برای اینکه قیمت پایینی سهم به ۱۰۵ برسد؛ حتما باید ۵۰۰ هزار سهم بر روی قیمت ۱۰۵ معامله شود تا بتوان گفت: شامل ۵ درصد مثبت شده است.

حال فرض کنید سهمی که در یک روز پایانی ۱۰۰ و حجم مبنای ۵۰۰ هزار است، ۲۵۰ هزار عدد بر روی ۵ معامله شود، در چنین حالتی به این علت که نصف حجم مبنا معامله شده است، قیمت پایینی آن بجای ۱۰۵ بر روی عدد ۱۰۲.۵ قرار می‌گیرد؛ (در واقع در این حالت دامنه نوسان ۵% بوده و ۵ تومان قیمت می‌خورد اما به این علت که نصف حجم مبنا معامله شده، نصف دامنه نوسان قیمت می‌گیرد).

در کل حجم مبنا به منظور اطمینان از (خرید و فروش یک سهم) استفاده می‌شود تا بتواند قیمت مورد نظر برای نوسان مثبت یا منفی را در خود لحاظ کند این معاملات سبب ایجاد تغییر در شاخص کل بورس نیز می شود.

حجم مبنا در بورس حداقل تعداد سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم بتواند تا دامنه نوسان کامل رشد یا افت داشته باشد. با استفاده از این ابزار، امکان نوسان کاذب برای سهم‌های بورسی از بین می‌رود و نشان دهنده حجم معاملات در بازار می باشد.
کاربرد اصلی حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نمادهای فعال در بورس تهران است. این ابزار تنها در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد و میزان آن به طور خودکار، توسط سامانه معاملات اندازه گیری می‌شود. بنابراین هیچ یک از معامله‌گران در محاسبه آن دخالتی ندارند و می‌توانند آن را همیشه در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) و برای هر یک از نمادها مشاهده کنند.

در واقع ابزاری برای نوسان منطقی قیمت‌ها. حجم مبنا در سال ۱۳۸۲ در قوانین سازمان بورس ثبت شد و از آن پس تا به امروز در حال اجراست. البته میزان حجم مبنا در اسفند ماه سال ۹۸ تغییر کرد. از حجم مبنا برای محاسبه قیمت پایانی سهام یک شرکت استفاده می‌شود. حجم مبنا برای تمامی شرکت‌های فعال در بورس اجرا شده و هدفش صیانت از سرمایه تمام سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی و همچنین حق و حقوق شرکت‌های فعال است.

هر نمادی که در بازار بورس وجود دارد تعداد مشخصی سهام با توجه به کوچکی یا بزرگی شرکت در بورس عرضه می‌کند. یک شرکت ممکن است ۲۰ میلیون سهام عرضه کند و شرکتی دیگر ۱۵ میلیون سهم. به هر حال ۲۰ درصد از کل سهام این شرکت‌ها در سال باید در بازار بورس معامله شود.

این به معنای این خواهد بود که سهام این شرکت‌ها راکد نمانده و توسط معامله گران خرید و فروش می‌شود. فرمولی که برای آن در نظر می‌گیرند به این صورت است که ۲۰ درصد تعداد سهام را تقسیم بر ۲۵۰ روز کاری (روزهای کاری در سال) کرده و میزان حجم مبنا در بورس به دست می‌آید. به این ترتیب حجم مبنای روزانه برابر با ۰.۰۰۰۸ می‌شود. برای مثال اگر شرکتی دارای ۱۰ میلیون سهام است باید روزانه میزان ۸ هزار سهم در این نماد معامله شود تا تغییرات قیمت بر آن اعمال شود.

نحوه محاسه حجم مبنا چگونه می باشد؟

در اولین قدم از محاسبه قیمت پایانی روز جاری، ابتدا میانگین وزنی معاملات آن روز را به دست می‌آوریم. سپس تفاوت میانگین به دست آمده با قیمت پایانی روز گذشته را در نسبت معاملات امروز به حجم مبنا ضرب می‌کنیم و آن را به قیمت پایانی روز گذشته اضافه خواهیم کرد تا قیمت پایانی به دست آمده در این روز محاسبه شود.

حجم مبنا ابزاری برای تعیین قیمت پایانی

قیمت پایانی هر نماد بر اساس میانگین وزنی معاملات هر نماد در یک روز به دست می‌آید. یعنی میانگین قیمت‌هایی که در آن روز سهام معامله شده است را در نظر می‌گیرند، اگر این میزان با حجم مبنا برابری کند پس میانگین قیمت‌ها به عنوان قیمت پایانی در نظر گرفته می‌شود اما اگر حجم معاملاتی که در یک روز انجام می‌شود از حجم مبنا کمتر باشد به نسبت کاهش یا افزایش سهم از قیمت آن کم شده و همان قیمت پایانی محسوب می‌شود.

فرض کنید که سهامی ۵ درصد مثبت نوسان داشته و در کنار آن حجم مبنا را نیز پر کرده است. بنابراین برای قیمت گذاری روز بعد کل این ۵ درصد نوسان مثبت در نظر گرفته می‌شود (قیمت برای روز بعد ۵ درصد افزایش پیدا می‌کند) اما ممکن است سهامی ۵ درصد نوسان مثبت را دارا باشد اما حجم مبنا را پر نکرده و برای مثال اگر حجم مبنا ۶۰ هزار بوده فقط توانسته در آن روز ۳۰ هزار معامله را ثبت کند بنابراین دامنه نوسان آن نصف حساب شده و برای روز بعد قیمتش ۲.۵ نحوه استفاده از حجم معاملات درصد افزایش خواهد داشت. حالا به هر نسبتی که تا حجم مبنا فاصله دارد نوسانش در نظر گرفته می‌شود.

با توجه به قانون حجم مبنا هر نماد باید حداقل میزان سهامی را در یک روز مورد داد و ستد قرار دهد تا بر اساس آن قیمت پایانی ثبت شده و بر اساس همین نحوه استفاده از حجم معاملات قیمت پایانی و نوسانات آن است که محدوده قیمت روز بعد مشخص می‌شود

در ادامه مقاله حجم مبنا چیست؟ یا حجم مبنا در بورس چیست؟ توضیح می‌دهیم که حجم مبنای در نظر گرفته شده برای سهام پویا و در حال تغییر است. آخرین روز معاملاتی هر هفته، حجم مبنای هفته بعد برای نماد مورد نظر را مشخص می‌کنند. اگر قیمت بالا رود، حجم مبنا کاهشی و اگر قیمت پایین بیاید حجم مبنا افزایشی خواهد بود.

حجم مبنا را از چه طریق می توان مشاهده کرد ؟

هر سهم در بازار سرمایه دارای یک حجم مبنای متفاوت می باشد که برای مشاهده آن ابتدا باید وارد سایت tmctse شوید و پس از آن با جستجوی سهم مورد نظر از تابلوی معاملاتی آن در پایین قسمت قیمت معاملاتی میزان حجم مبنا را مشاهده نمایید.

برای دانستن میزان حجم مبنای هر نماد کافیست از تعداد سهام عرضه شده آن و حجم معاملاتی آن مطلع باشید البته اکثر نمادها این حجم مبنا را اعلام می‌کنند و همچنین در تریدر خود تمام جزییات مربوط به میزان حجم مبنا، حجم معاملات در آن روز، نوسان قیمت و در نهایت قیمت پایانی را مشاهده خواهید کرد و برای محاسبات نیازی به فرمول و حل مسئله ریاضی ندارید همه چیز حاضر و آماده در اختیارتان قرار خواهد گرفت و یا اگر برای معاملات خود از سایت سازمان بورس استفاده می‌کنید باز تمام این جزییات به رویت شما خواهد رسید.

حجم مبنا در بورس و فرابورس چیست؟

فعالیت در بازار بورس همواره با ریسک همراه است؛ سازمان بورس و اوراق بهادار از سال 1382 برای کاهش ریسک فعالان این بازار، حجم مبنا را به عنوان ابزاری برای حفظ امنیت سرمایه‌گذاری‌های سهام داران منظور کرده است.

در این مقاله به توضیح کامل این ابزار می‌پردازیم.

حتما بخوانید:

همچنین برای مطالعه مجموعه مقالات آموزشی ” تحلیل بنیادی ” می‌توانید اینجا کلیک کنید.

حجم مبنا چیست؟

به حداقل تعداد سهامی که باید در طول یک روز معامله شود تا قیمت اصلی (پایانی) آن سهم بتواند نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، «حجم مبنا» گفته می‌شود.

از حجم مبنا در بورس و فرابورس برای جلوگیری از هیجانات کاذب و آرامش در معاملات و همچنین برای جلوگیری از رشد و یا ریزش کاذب بازار استفاده می‌شود.

میزان حجم مبنا توسط سامانه معاملات به صورت خودکار اندازه گیری می‌شود و هیچ معامله گری در تعیین آن نقشی ندارد.

برای مشاهده حجم مبنای هر سهم در بورس و فرابورس به سایت زیر مراجعه کنید.

حجم مبنا در بورس و فرابورس چیست؟

قیمت پایانی چه ارتباطی با حجم مبنا دارد؟

قیمت پایانی عبارت است از قیمتی که بر اساس میانگین وزنی معاملات هر نماد در یک روز به دست می‌آید. از این جهت، حجم مبنا کاملاً در قیمت پایانی نمادهای بورسی و فرابورسی نقش دارد. در نماد‌های بورسی و فرابورسی برای به دست آمدن قیمت پایانی هر روز عدد حاصل از میانگین وزنی را متناسب با حجم مبنا تعیین شده برای آن نماد تعیین می‌کنند.

قیمت پایانی و حجم مبنا

قیمت آخرین معامله آیا با حجم مبنا ارتباطی دارد؟

آخرین قیمتی که یک سهم بین خریدار و فروشنده معامله می‌شود، قیمت آخرین معامله است و حجم مبنا در آن تاثیری ندارد.

قیمت آخرین معامله و حجم مبنا

چگونگی اثر گذاری حجم مبنا بر قیمت پایانی

شرکتی را در نظر بگیرید که بازه قیمت یک روز آن بین 950 تا 1400 ریال باشد و حجم مبنای آن 2000 سهم می‌باشد. دو حالت ممکن است پیش بیاید:

الف – اگر حجم معاملات سهام کمتر از حجم مبنا باشد.

فرض میکنیم 1000 برگ سهم (برابر با نیمی از حجم مبنا) با میانگین وزنی 1200 ریال معامله شده است:

(قیمت پایانی روز قبل 900 ریال بوده است)

قیمت پایانی روز قبل + [حجم مبنا / (تعداد سهام معامله شده * (قیمت پایانی روز قبل – میانگین وزنی قیمت معامله شده))] = قیمت پایانی

طبق فرمول بالا قیمت پایانی امروز 1050 ریال است.

ب – اگر حجم معاملات سهام بیشتر از حجم مبنا باشد.

قیمت پایانی برابر است با میانگین وزنی همه قیمت‌های معامله شده در طی یک روز معاملاتی.

محاسبه حجم مبنا

بر اساس ابلاغیه دو شرکت بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، از تاریخ 12 اسفند 98 روش جدید محاسبه حجم مبنا اجرا شده است. بر این اساس محاسبات حجم مبنا در بورس و فرابورس مطابق روال گذشته بعد از پایان آخرین روز معاملاتی هر هفته انجام شده و برای هفته آینده لحاظ می‌گردد.

برای محاسبه فرمول حجم مبنا کافیست، عدد 0.0004 را در تعداد سهام شرکت مورد نظر ضرب کنیم تا حجم مبنای آن شرکت محاسبه شود.

ارزش مبنا

با ضرب کردن حجم مبنای به دست آمده در بالا در قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی هفته ارزش مبنا به دست می‌آید.

لازم است به چند نکته در خصوص ارزش مبنا در شرکت‌های بورسی دقت شود:

برای شرکت‌هایی با تعداد سهام کمتر از ۲۰ میلیارد:

– اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته

برای شرکت‌هایی با تعداد سهام بیشتر از ۲۰ میلیارد:

– اگر عدد به دست آمده کمتر از ۵۰ میلیارد ریال باشد : حجم مبنا = ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته.

– اگر عدد به دست آمده بیشتر از ۱۲۰ میلیارد ریال باشد: حجم مبنا = ۱۲۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در پایان آخرین روز معاملاتی هفته.

حجم مبنای سهام فرابورس

برای نخستین بار طبق تصمیم شورای عالی بورس و اوراق بهادار، حجم مبنا برای تمامی شرکت‌های مندرج در بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس ایران از دوشنبه ۱۲ اسفندماه سال 98 اعمال شده است.

طبق این دستور حجم مبنا معادل ۴ در ۱۰ هزار تعداد سهام شرکت اعمال می‌شود.

فرابورس ایران اعلام کرد که حداقل ارزش مبنا در بازارهای اول و دوم فرابورس، ۵۰ میلیارد ریال و در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه به ترتیب ۲۰، ۱۰ و ۵ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.

همچنین حداکثر ارزش مبنا برای شرکت‌های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر، ۱۲۰ میلیارد ریال تعیین شده است. برای شرکت‌های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، حداکثر ارزش مبنا ۱۰۰ میلیارد ریال خواهد بود.

بر پایه این اطلاعیه، تعداد حجم مبنای هر سهم، بر اساس قیمت پایانی سهام در آخرین روز معاملاتی هر هفته محاسبه و از اولین روز معاملاتی هفته بعد اعمال می‌شود. همچنین در صورت اعمال اقدامات شرکتی، تغییرات حجم مبنا بر اساس مقررات و با رعایت نصاب‌های این مصوبه محاسبه و اعمال می‌شود.

آیا حجم مبنا در بورس و فرابورس سرمایه‌گذاری را مطمئن‌تر می‌کند‌؟ (معایب ومزایا)

حجم مبنا از شیب ناگهانی قیمت جلوگیری می‌کند و همچنین مانع از ایجاد قیمت کاذب می‌شود.

هنگامی که حجم معاملات از حجم مبنا بسیار پایین تر است، نوسان قیمت وجود ندارد و به اصطلاح سهم خشک می‌شود؛ برای رفع این مشکل سازمان بورس در یک بازه زمانی معین، نماد سهام را بدون هیچگونه حجم مبنا و یا دامنه نوسان باز می‌کند تا قیمت سهم بر اساس عرضه و تقاضا مشخص شود.

یکی دیگر از تاثیرات حجم مبنا در هنگام تشکیل صفوف خرید و یا فروش است که حجم مبنا نوسان قیمت را در روند نزولی و یا صعودی کند میکند و باعث بلوکه شدن مقدار زیادی پول می‌گردد.

سازمان بورس و اوراق بهادار همواره در پی آن بوده که سرمایه‌گذاری در این بازار را امن‌تر کند.

با وجود معایب در کنار مزایا، حجم مبنا به عنوان ابزاری کارآمد و اطمینان دهنده معرفی شده است تا به حفظ آرامش سرمایه گذاران کمک کند.