بازدهی بورس در ده سال گذشته

4 فصل بورس در سال 1400/ نقطه اوج شاخص در سال قبل
اکوایران: بورس تهران 4 فصل متفاوت را در سال 1400 تجربه کرد. دو فصل ابتدایی پرنوسان‌تر بود و در نیمه دوم سال نوسان کمتری داشت.

شاخص کل بورس تهران در حالی که در ابتدای سال در کانال 1.3 میلیون واحد قرار داشت، سال 1400 را نیز در محدوده یک میلیون و 300 هزار واحد به پایان برد. اما سال 1400 سالی پر فراز و نشیب بود و هر فصل سال بورس یک رویه متفاوت داشت.
بهار فصل نزول شاخص بورس بود. در آخرین روز معاملاتی این فصل در 31 خرداد ماه شاخص کل بورس در رقم یک میلیون و 168 هزار واحد قرار داشت تا بازدهی بورس در فصل بهار منفی 10.6 درصد باشد و شاخص هم‌وزن نیز به سطح 370 هزار واحد رسید.
در آخرین روز کاری شهریور شاخص کل بورس در رقم یک میلیون و 386 هزار واحد قرار گرفت تا بازدهی فصل تابستان مثبت 18 درصد شود. شاخص هم‌وزن نیز در سطح 415 هزار و 495 واحد قرار داشت.
در انتهای آذرماه شاخص کل بورس به سطح یک میلیون و 318 هزار واحد رسید و بازدهی فصل پائیز منفی 4.9 درصد شد.
در آخرین فصل سال شاخص کل بورس در آخرین روز کاری به سطح یک میلیون و 367 هزار واحد رسید تا بازدهی فصل زمستان مثبت 3.7 درصد شود.

چرا در بورس سرمایه‌گذاری کنیم؟ |مزایای سرمایه‌گذاری در بورس چیست؟

تا همین چند سال گذشته کلیشه رایج بین سرمایه‌گذاران این بود که اگر مبلغ قابل توجهی پول مازاد داشتند، آن پول را صرف خرید ملک یا زمین می‌کردند. اگر هم این پول کفاف خرید ملک را نمی‌داد، پول روانه بانک یا صرف خرید طلا و ارز می‌شد.

به بازدهی بورس در ده سال گذشته علت آشنایی نداشتن با روش های دیگر سرمایه‌گذاری، عموم مردم بین انتخاب چند دارایی محدود بودند. مثلاً آنها نمی‌دانستند که یک فرد عادی می‌تواند با سرمایه‌گذاری در واحدهای یک شرکت تولیدی، به اندازه دارایی خود در مالکیت آن شرکت مشارکت کند. حال سوال این است که مگر یک فرد عادی می‌تواند با سرمایه اندک خود در سرمایه‌گذاری های بزرگ شریک شود؟ در پاسخ میگوییم: بله، بازار سرمایه این امکان را فراهم کرده است.

اما مفهوم بازار سرمایه چیست؟ واژه بورس از کجا می‌آید؟ چطور در بورس سرمایه‌‌گذاری کنیم؟ برای موفقیت در بورس و کسب سود چه باید کرد؟

در ادامه مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد و بورس را تعریف می‌کنیم. اگر میخواهید از سرمایه‌گذاری در بازدهی بورس در ده سال گذشته بورس و مزایا و معایب آن بدانید، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

نظام مالی و اقتصادی براساس سررسید به دو بخش تقسیم می‌شود:

1-بازار پول و 2-بازار سرمایه

بازار پول

بازار پول توسط نظام بانکی کشور اداره می‌شود و مهم‌ترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است.

بازار سرمایه

هدف بازار سرمایه تامین مالی بلندمدت فعالیت‌های تولیدی و خدماتی مولد است.

اما بازار پول و بازار سرمایه چه تفاوتی باهم دارند؟ هدف بازار پول جمع‌آوری پول برای تامین مالی نیازهای کوتاه‌‌مدت خود است؛ اما بازار سرمایه قصد تامین نیازهایی مثل تامین مالی یک کارخانه را دارد.

بورس چیست؟

بورس یک نهاد سازمان یافته است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود. در کنار سایر موسسات و سازمانها، بورس وظایف چندگانه‌ای را بر عهده دارد. بورس زیرنظر واحد های نظارتی با هدف توسعه بازار سرمایه فعالیت می‌کند و چرخ آن با مشارکت مردم و فعالان بخش خصوصی می‌چرخد.

اندیشه ایجاد بورس زمانی شکل گرفت که عده‌ای از بازرگانان اروپایی متضرر شدند و در نتیجه به فکر پیدا کردن راه حل افتادند. نتیجه آن شد که تعدادی از بازرگانان عده‌ای را در فعالیت‌های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تقسیم کنند. این تجربه موفقیت‌آمیز بود و رفته رفته قانونمند شد تا به تشکیل شرکت‌های سهامی منجر گردید. جالب است بدانید که بورس کلمه‌ای فرانسوی به معنای “کیف پول” است. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس به تصویب رسید و از سال ۱۳۴۶ آغاز به کار کرد.

چرا سرمایه‌گذاری در بورس

اگر شما قصد سرمایه‌گذاری دارید، قطعا به دنبال بازار مناسبی برای این کار و دلایل منطقی برای انتخاب آن هستید. لذا برای شما این سوال پیش می‌آید که چرا بهتر است به سراغ بازار سرمایه برویم؟ اصلا مزیت های بورس چیست؟ سرمایه‌‌ای که جمع‌آوری کرده‌ایم را در بانک سپرده‌گذاری کنیم یا وارد بازار بورس کنیم؟

در پاسخ می‌گوییم نظام بازار سرمایه ساختاری قانونمند و منظم دارد. بورس علاوه بر بالا بردن شانس رشد پول شما، مزیت های بسیاری دارد که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد. البته که ویژگی های بورس تنها مختص به نکات مثبت نیست و بورس هم مثل دیگر بازارها معایب و ریسک هایی دارد. برایند مزایا و معایب بورس باعث شده تا این بازار در مقایسه با دیگر بازارها در ادوار گذشته، بیشترین میزان بازدهی را داشته باشد.

مقایسه بازدهی بورس با بقیه بازارهای مالی در ده سال گذشته

طبق این نمودار شاخص کل بورس با میزان بازدهی 5904% در یک دهه گذشته، نه تنها از تورم با نرخ 636% جلو زده، بلکه نسبت به سرمایه‌گذاری در سایر دارایی‌ها مثل طلا، دلار، مسکن و سپرده بانکی بیشترین بازدهی را دارد.

در پاسخ به این سوال که سپرده‌گذاری در بانک بهتر است یا سرمایه‌گذاری در بورس، به نمودار استناد می‌کنیم که براساس آن شاخص بورس نسبت به سپرده بانکی، بازدهی 9.6 برابری دارد.

سرمایه‌گذاری در بورس چه مزایایی دارد؟

1- ایجاد درآمد با سرمایه‌گذاری در بورس

اگر شما یک بسته شمش طلا بخرید، بعد از ۱۰ سال هنوز یک بسته شمش طلا دارید که فقط قیمت خرید و فروش آن فرق کرده است. اما اگر با همان مقدار پول، زمینی بخرید و در آن درخت سیب بکارید و هرساله درآمدی از فروش سیب کسب کنید؛ پس از 10 سال هم از مابه‌التفاوت قیمت خرید و فروش زمین سود می‌برید، هم هر ساله از فروش سیب ها پولی به جیب زده‌اید.

وقتی شما سهام یک شرکت را می‌خرید دقیقا همین کار را می‌کنید. شرکت مالک زمین و تجهیزات تولیدی است. این دارایی ها بر اثر تورم گران می‌شوند؛ درست مثل اینکه طلا خریده باشید. اما با این تفاوت که شرکت با سرمایه شما کار می‌کند و از فروش محصولات خود سود می‌سازد. این سود برای شما مثل در‌آمد است.

سرمایه‌گذاران در بورس به دو روش می توانند درآمد کسب کنند:

• کسب درآمد از افزایش قیمت سهام
• دریافت سود حاصل از فعالیت شرکت‌ها

همین مسئله باعث انتفاع بیشتر سرمایه‌گذاران در بورس نسبت به سایر دارایی ها و بازدهی بالای این بازار شده است.

2- قابلیت نقدشوندگی

هر سرمایه‌‌گذار بورس می‌تواند به راحتی و با سرعت، سهام خود را به پول نقد تبدیل کند. این در حالی است که سرمایه‌گذار برای تبدیل به نقد کردن دارایی‌های دیگر باید زمان زیادی را صرف کند. مثلا فروشنده ملک باید برای پیدا شدن خریدار منتظر بماند. اما سهام خریداری شده در هر روز کاری قابلیت فروش را خواهد داشت؛ مگر آنکه نماد سهم به‌دلایلی مثل برگزاری مجمع عمومی سالانه بسته شده باشد. البته معمولا مدت زمان توقف و بازگشایی نمادها طبق قانون مشخص است.

3- اطمینان از محل سرمایه‌گذاری و شفافیت بازار

همه ما به دنبال آن هستیم تا پول خود را در جایی سرمایه‌گذاری کنیم که سود بیشتری نصیبمان کند و در عین حال از قانونی بودن محلی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنیم، مطمئن باشیم. شرکت‌های بورسی بر اساس قانون موظف هستند اطلاعات مجاز خود را به صورت دوره‌ای و مرتب در اختیار خریداران و فروشندگان قرار دهند. سازمان بورس و اوراق بهادار با نظارت بر کلیه فعالیت های بورسی، با توجه به مجوز قانونی آن ها، باعث افزایش شفافیت بازار شده که در نتیجه آن سرمایه‌گذاران می‌توانند با اطمینان بیشتری اقدام به معامله کنند.

4- هدایت سرمایه‌های سرگردان به سمت سرمایه‌گذاری‌های متمرکز و هدفمند

بورس به شما این امکان را می‌دهد که پس‌اندازهای کوچکتان را با شرایط ایده‌آل خود، به سمت سرمایه‌گذاری‌های بزرگ هدایت کنید. به غیر از بورس هیچ امکان دیگری برای شما وجود ندارد تا بتوانید با مبالغ ناچیز در سود و زیان هر کسب و کار، شرکت، کارخانه یا حتی صنعت، شریک شوید.

5- بورس خاصیت سود مرکب دارد

منظور از سود مرکب چیست؟ در محاسبه سود ساده، فقط اصل سرمایه و سودی که به آن تعلق می‌گیرد مهم است. اما سود مرکب، حاصل جمع سود سرمایه و سودی که به آن تعلق میگیرد است. در واقع سود مرکب مثل یک گلوله برفی است که در حین حرکت با چسبیدن برف‌ها به این گلوله، بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود.

مجموع این دلایل باعث شده بازار بورس برای سرمایه‌گذاران جذابیت پیدا کند. همانطور که در نمودار رو به رو ملاحظه می‌‎کنید، طی سال های گذشته بازار بورس بیشترین سودآوری را به خود اختصاص داده است.

حالا که از مزایای بورس گفتیم، لازم است به معایب آن هم اشاره کنیم.

سرمایه‌گذاری در بورس چه معایبی دارد؟

ریسک بالا

ریسک، تفاوت بین بازده تحقق یافته و بازده پیش‌بینی شده یا همان بازده موردانتظار ماست.سرمایه‌گذاری ریسکی یعنی اینکه ندانیم چند درصد احتمال دارد که بتوانیم به سودی که هدف ما بوده برسیم. سرمایه‌گذاری در بورس ریسک بالایی دارد. شرایط سیاسی، اقتصادی، بحران ها، تغییرات صنعت، مدیریت شرکت و تصمیم‌گیری ها، همگی بر نوسانات قیمت سهام تاثیرگذارند. لذا اکثر معامله‌گران بازار بورس اخبار بورس را بصورت روزانه دنبال می‌کنند. شما هم می‌توانید اخبار بورس را به کمک چشم بورس از همه منابع خبری دنبال کنید.

با مطالعه مقاله ریسک و بازدهی در بورس میتوانید ریسک و دسته‌بندی آن را بشناسید و درباره تناسب ریسک و بازده بخوانید.

نوسان قیمت

در بورس هیچ تضمینی برای رشد یا حتی ثابت ماندن قیمت سهام وجود ندارد. بنابر مصوبه سازمان بورس هیچ شخص یا نهادی مجاز به تضمین نرخ سود و پیش‌بینی صد در صدی قیمت آینده یک سهم نیست.

خطر از بین رفتن سرمایه

سپرده‌گذاری در بانک یا سرمایه‌گذاری در املاک، طلا یا سایر دارایی های این‌چنینی نیازمند دانش پیچیده‌ای نیست. اما سرمایه‌گذاری در بورس نیازمند دانش، تجربه و آگاهی است. همین مسئله زنگ خطری شده که ممکن است سرمایه افراد کم تجربه را به خطر بیندازد. افرادی که بدون دانش و آگاهی، به پشتوانه اطلاعات خود و یا با اتکا به حرف دیگران وارد بازار بورس شده‌اند، ریسک زیادی به سرمایه خود تحمیل می‌کنند. نتیجه این ریسک بالا، به خطر افتادن سرمایه و احتمال ضرر است.

ورود به بورس

آنچه تا اینجا گفته ایم اهمیت بورس و ویژگی های آن بوده است. اما برای ورود به بورس باید از کجا شروع کرد؟ پله اول کدام است؟

کلام آخر

در این مقاله بورس را تعریف کردیم و از مزایا و معایب آن گفتیم. گفتیم که بورس بازار پر رونقی برای سرمایه‌گذاران است به شرط آنکه دانش معامله داشته باشند. موفقیت در بورس مستلزم شناخت قواعد معامله، تجربه، خودشناسی و دانش به روز است. ممکن است بپرسید پس اگر شخصی دانش لازم و زمان کافی برای یادگیری نداشته باشد، نمی‌تواند وارد بورس شود؟ در پاسخ می‌گوییم: سرمایه‌گذاری در بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت می‌گیرد. تازه‌واردان به بورس یا افرادی که زمان و دانش کافی برای معامله ندارند، می‌توانند به روش غیرمسقیم (از طریق صندوق های سرمایه‌گذاری یا شرکت های سبدگردانی) وارد بازار بورس شوند.

تجربه ایران. بازار ارز و بورس تحت اعمال تحریم ها

تحریم نفتی علیه ایران برای نخستین بار در سال ۱۹۷۹ میلادی مطرح شد و این عرصه هرگز، گسترده نبوده است. سهم معاملات با کشورهای غربی در دهه گذشته به قدری ناچیز بود که خود ایران این صادرات را متوقف کرد. یعنی، تحریم برعکس عمل کرد. این، نوعی خود مهاری (ضد تحریم) علیه غرب بود.

دیپلماسی ایرانی: روسیه با مجموعه ای از تحریم ها مواجه است که زمانی، ایران با آنها مواجه شد: حذف از سیستم سوئیفت، بلوکه شدن حساب های بانکی، بلوکه شدن دارایی های بانکی بانک مرکزی. طبیعتا، بازار بورس و ارز داخلی به این نوع تحریم ها واکنش نشان می دهند. پیش بینی آنها می تواند، به سرمایه گذاران کمک کند.

بورس اوراق بهادار تهران – بزرگ ترین بازار بورس اوراق بهادار در کشور است و جزء 20 بازار برتر جهان و در کنار بازار بوس اوراق بهادار سائوپائولو (برزیل) و سایت ژوهانسبورگ (افریقای جنوبی) با ارزش سرمایه (1.2 میلیارد دلاری) قرار دارد. برای مقایسه، بازار بورس مسکو تا قبل از آغاز بحران اوکراین، 1.4 میلیارد دلار بود.

تعداد شرکت های مستقر در تهران در حدود 700 شرکت (در مسکو، در حدود 200 شرکت) است. حجم معاملات روزانه ایران – 25000 تریلیون ریال در روز و یا 600 میلیون دلار است. در مسکو، در ماه فوریه سال 2022 میلادی، متوسط حجم معاملات روزانه 4.15 تریلیون روبل و یا 54.5 میلیارد دلار بوده است. بنابراین، بازار بورس مسکو از نظر نقدینگی، چند برابر است.

شاخص اصلی بورس تهران TEDPIX است. 5 شرکت برتر 11 درصد از حجم معاملات را تشکیل می دهند: بانک خاورمیانه – صدر تامین (متالوژی) – فارس توسعه (توسعه) - لبنیات کالبر (کشاورزی) – بیسکویت گرجی (صنایع غذایی).

در روسیه، بازار بیشتر بر نفت، گاز و امور مالی متمرکز است که پنج بازار برتر تا 70 درصد از گردش مالی را تشکیل می دهند. سهم افراد غیر مقیم در ایران طی 10 سال گذشته، از 2 درصد فراتر نرفته و حتی، پس از لغو موقت تحریم ها، نزدیک به صفر رسیده بود. یعنی، کل حجم تراکنش بازدهی بورس در ده سال گذشته ها توسط شهروندان داخلی، شرکت ها، بانک ها و صندوق ها شکل می گیرد. در چنین شرایطی، واکنش به تحریم ها کمترین ارتباطی با فرار سرمایه های خارجی نداشته است.

حذف ایران از سیستم سوئیفت در ماه مارس سال 2012 میلادی رخ داد و تا 4 سال بعد ادامه یافت. در سال 2016 میلادی، این تحریم به عنوان بازدهی بورس در ده سال گذشته بخشی از توافق هسته ای لغو شد، اما در نوامبر سال 2018 میلادی، دولت ترامپ مجددا، این تحریم را باز گرداند. در حال حاضر، در روسیه، هر دوی این اقدام های محدود کننده برای نخستین بار و به طور همزمان رخ می دهد.

تحریم نفتی علیه ایران برای نخستین بار در سال 1979 میلادی مطرح شد و این عرصه هرگز، گسترده نبوده است. سهم معاملات با کشورهای غربی در دهه گذشته به قدری ناچیز بود که خود ایران این صادرات را متوقف کرد. یعنی، تحریم برعکس عمل کرد. این، نوعی خود مهاری (ضد تحریم) علیه غرب بود.

10 سال پس از اعمال تحریم ها در ایران، سطح رفاه شهروندی به دلار به یک سوم رسید: تولید ناخالص داخلی به ازای هر یک نفر از 7900 دلار به 2300 دلار کاهش یافت. اقتصاد از تنوع نسبی (43 درصد مواد خام و مالی) به وابستگی کامل به صادرات (74 درصد به همان صنایع) تبدیل شد. تجارت خارجی وارد بازار سیاه شد. یعنی، معاملات با نمایندگی در کشورهای همسایه انجام می گیرد و چین به شریک اصلی ایران تبدیل شده است.

اما، در این میان، بازار سهام انگیزه ای برای رشد پیدا کرده است. شاخص TEDPIX به ریال، از سال 2010 الی 2014 میلادی چهار برابر شد و قیمت ها در ایران در این مدت، 2.4 برابر شد. بدین ترتیب، بازدهی واقعی بورس در دوره تحریم های اول، سالانه 13 الی 14 رصد بوده است. رشد بازار سهام به سرمایه گذاران اجازه داد تا به میزان قابل توجهی از تورم پیشی بگیرند.

از سال 2020 میلادی، اصلاحات پولی در ایران آغاز شد. به جای ریال، معاملات با تومان انجام می گیرد. در حقیقت، از تغییر نرخ رسمی پول سخن در میان است: پس از اتمام اصلاحات که انتظار می رود، امسال انجام شود، چهار صفر از اسکناس ها حذف خواهد شد. در سال 1997 میلادی، روسیه اقدام مشابهی را انجام داد.

اما، در دوره تحریم ها (از سال 2012 میلادی به بعد)، فقط ریال در گردش بود. اعمال تحریم ها، کاهش ارزش پول داخلی را به میزان سه برابر و یا تا 30 الی 40 درصد را به همراه داشت. اگر با روبل مقایسه کنیم، افزایش تورم 20 درصدی را به همراه داشته است.

ریال بر خلاف روبل، آزادانه قابل تبدیل نیست. قبل از اعمال تحریم ها، دو نرخ موازی وجود داشت: برای شرکت های صادراتی (افزایش به نفع ارز داخلی) و نرخ رسمی. بعد از سال 2012 میلادی، عملا، چهار ارز موازی وجود دارد: ارز رسمی، ارز برای تجارت خارجی – ارز تبادلات – ارز بازار سیاه.

در چهار سال نخست حذف ایران از سیستم سوئیفت، دلار از 10 هزار ریال تا 25 هزار ریال افزایش یافت. یعنی، 2.5 برابر افزایش یافت که مصادف با افزایش تورم در سال های (2010 – 2014 میلادی) بود. در بازار سیاه، از واهمه افزایش نرخ دلار در ایران، این نرخ طی یک هفته تا 35 درصد افزایش یافت، اما بعد نرخ آن پایین تر آمد.

از نکات بالا می توان چنین نتیجه گرفت که تحریم نفتی، حذف از سیستم سوئیفت و تحریم بانک مرکزی ایران، آسیب بسیار اندکی در مقایسه با آن چیزی که تصور می شود، به اقتصاد کشور وارد کرده است.

مشکل اصلی، افزایش شتاب وار نرخ تورم در ایران است. در برخی لحظات، سرعت تورم سه برابر بیشتر از حد معمول است. اما، آن دست از افرادی که در بازار سهام سرمایه گذاری کرده اند، توانسته اند، این رشد تورم را جبران کنند و از تورم پیشی بگیرند و تا 13 الی 14 درصد بازده واقعی سالانه (به طور متوسط، 38 درصد) را ارائه کنند.

بازار ایران در کل این دوره توصیف شده عملا، سقوطی نداشته است. نتیجه کلی براساس تجربه ایران این است که بازار سهام، بهترین راه پوشش در برابر تورم و کاهش ارزش ارز است. هنگام سرمایه گذاری برای یک دوره طولانی (3 تا 5 ساله)، به طور متوسط، رشد چند برابری نسبت به ارز خارجی ایجاد می شود.

شاخص کل بورس تا سطح یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رشد می کند

تا پایان سال وضعیت بازار سرمایه نوسانی خواهد بود و احتمالا بعد از گذشته زمان و افزایش فاصله ارزش جایگزینی و ارزش سهام بار دیگر نمادها و شاخص کل بورس تا سطح یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رشد می کند.

یک اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری موج با اشاره به اینکه وضعیت معاملات بازار سرمایه در سال ۱۴۰۰ نوسان طبیعی داشته و بی ثباتی نبوده، گفت: تا پایان سال وضعیت بازار سرمایه نوسانی خواهد بود و احتمالا بعد از گذشته زمان و افزایش فاصله ارزش جایگزینی و ارزش سهام بار دیگر نمادها و شاخص کل بورس تا سطح یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رشد می کنند.

کامران ندری با تاکید بر اینکه شاخص بورس زیر سایه بی اعتمادی درجا می زند، افزود: در حال حاضر پیش بینی می شود شاخص بورس تا پایان سال به محدوده یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد برسند و حکایت از رشد تدریجی بازدهی بورس است.

او با بیان اینکه رکود بازار سرمایه در شرایط فعلی باعث اعترض برخی فعالان بازار سرمایه شده، زیرا قیمت سهام با تورم متناسب نیست، تصریح کرد: ارزیابی گذشته نشان می دهد که واکنش بازار سهام به تورم همیشه با تاخیر همراه بوده است و احتمالا این فاصله جبران خواهد شد.

ندری با تاکید بر اینکه اگر دولت با استفاده از بازار مشتقه می توانست ریسک های بازار سرمایه را کاهش داد، افزود: در شرایط کنونی بورس ایران شفافیت لازم را ندارد و ممکن است مداخلاتی در بازار اتفاق بیفتد، زیرا شرکت های حقوقی وابسته به دولت منجر به رشد یا افت یک گروه صنعتی در بازار می شوند و همین مساله این تحلیل را به وجود می آورد که دست های پشت پرده ایی وجود دارد.

ابزارهای مالی ریسک بازار را کاهش می دهند

این اقتصاددان با اشاره به اینکه وزارت اقتصاد و سازمان بورس اوراق بهادار با استفاده از ابزارهای مالی نتوانسته اند تاکنون ریسک بازار را کاهش دهند، گفت: از سال ۹۸ رشد بورس برای جبران عقب ماندگی از افزایش قیمت زمین آغاز شد و دولت برای جبران کسری بودجه روی موج صعودی بورس سوار و باعث شد تا یک جهش قیمت در بازار به وجود بیاید و بازار سرمایه دچار قیمت حبابی شد، اما در شرایط کنونی بازار کاملا شرایط عادی دارد.

او با اشاره به اینکه سال گذشته بسیاری از اقتصاددان ها به دلیل اینکه قیمت سهام با بازارهای دیگر همخوانی نداشت هشدار دادند، گفت: شاخص کل بورس در یک مدت کوتاهی سال گذشته به دو میلیون هزار واحد رسید، به همین دلیل کاملا طبیعی بود که افت اتفاق خواهد افتاد و نشان داد که در آن زمان بازار بی ثبات است.

ندری با تاکید بر اینکه شاخص کل بورس از نظر اقتصاد کلان باید برای ارزیابی وضعیت بورس ملاک قرار بگیرد، اظهار کرد: در حال حاضر تورم بازار ارز، مسکن و بورس با تورم بالای کالا و خدمات همخوانی ندارد و این مساله نشان می دهد که دولت فعلا نتوانسته اهداف اعلامی در باره کنترل تورم را اجرا کند و از آنجایی که این مساله روی قوت روزانه مردم اثر دارد باعث افزایش فشار اقتصادی می شود، از این رو دولت باید سیاست های خود در اقتصاد را مورد بازنگری قرار دهد.

دلایل تشکیل صف فروش در بازار سهام

این کارشناس اقتصادی درباره دلایل تشکیل صف فروش در بازار سهام، گفت: سهامداران خرد به دلیل نگرانی از افت بعدی با کمی رشد بازار دوباره در صف های فروش عرضه می کنند و همین مساله روند رشد سهام را متوقف کرده است، با این حال اگر در سبد پرتفوی سهامداران از نمادهای مختلف میانگین خوبی وجود داشته باشد در سال ۱۴۰۰ رشد کرده است.

در حال حاضر دارایی های فیزیکی رشد بالاتر داشته و ارزش سهام دیر یا زود این فاصله را جبران می کند، البته باید توجه داشت که در بلندمدت ارزش جایگزینی به نفع سهامدار عمده است اما ارزش جایگزینی در کوتاه مدت به دلیل اینکه با جو روانی بازار نوسان مثبت ایجاد می کند منجر به افزایش ارزش سهام می شود.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، در حاضر بسیاری از سهامداران در زیان هستند و اگر بازار به صورت یکپارچه رشد می کرد شاخص کل بورس بیشتر از سطح کنونی بود، اما از آنجایی که برخی گروه ها رشد داشته اند و برخی هم افت شدید کرده اند شاخص کل بورس در یک محدوده تقریبا ثابت باقی مانده و حالا باید دید در آینده نمادهایی که از گروه های دیگر جا مانده اند عقب ماندگی خود را جبران می کنند یا اینکه شاخص کل بورس در همین محدوده باقی می ماند، بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که شاخص کل بورس در همین محدوده یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی باقی می ماند و انتظار رشد بیشتر برای سال جاری نباید داشته باشیم و این مساله می تواند به افزایش خروج پول حقیقی از بورس دامن بزند.

بازدهی سال 1400 بورس: یر به یر در کل، عقب گرد در هم وزن

کبنا ؛شاخص کل بورس پایتخت در پایان سال 1400 نسبت به سال 1399، 59 هزار و 590 واحد بالاتر ایستاد تا پایانی باشد بر سال پُرماجرای 1400.

به گزارش کبنا و به نقل از اکوایران، بورس تهران سال نسبتا سختی را پشت سر گذاشت. بازار سرمایه تحت تأثیر مسائل مختلفی از قبیل انتخابات ریاست جمهوری و فاصله گرفتن کامودیتی‌ها از بحران کرونا قرار داشت. تأثیرات مذاکرات برجام و جنگ میان روسیه و اوکراین نیز همچنان ادامه دارد.
شاخص کل در پایان سال 1400 نسبت به سال 1399، 59 هزار و 590 واحد بالاتر ایستاد که رشد 4.5 درصدی را نشان می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت بازدهی بورس بطور متوسط در سال 1400 ، 4.5 درصد بوده است.
اما شاخص هم وزن در پایان سال نسبت به سال 1399، 91 هزار و 531 واحد افت داشته است که کاهش 21 درصدی را نشان می‌دهد.

نزول شاخص در بهار
در حالی که شاخص کل در پایان سال 99 در کانال 1.3 میلیونی قرار داشت، در سه ماهه ابتدای سال تا محدوده 1.1 میلیونی هم پائین رفت. افت 10 درصدی شاخص در پایان فصل بهار به معنی افت 10 درصدی متوسط قیمت سهام شرکت‌های بورسی است و به طبع سهام برخی از شرکت‌ها رشد بیشتری داشت و برخی نیز رشد کمتری را تجربه کردند.
بهبود انتظارات در ابتدای تابستان
در دو ماه ابتدایی سال تابلوی بورس در اغلب روزها قرمز بود. در فروردین ماه در مجموع 18 روز کاری شاخص بورس در 15 روز نزولی بود. اردیبهشت نیز 13 روز منفی را در 20 روز کاری خود ثبت کرد. اما در 21 روز کاری خرداد ماه شاخص کل در 11 روز سبزپوش شد. بازدهی شاخص در خرداد مثبت 1.2 درصد بود. تیرماه شاخص 12 درصد رشد کرد و در 20 روز کاری این ماه 15 روز صعودی را شاهد بودیم.
اما مرداد ماه بهترین ماه بورس در سال گذشته بود. در 16 روز کاری این ماه شاخص 14 روز مثبت را ثبت کرد و در پایان ماه به رقم یک میلیون و 515 هزار واحد رسید. شاخص در مرداد ماه 14 درصد رشد کرد که بیشترین رشد ماهانه شاخص در سال 1400 بود.
خزان زودرس بورس
شهریور، ماه نزول شاخص بود و بیشترین ریزش شاخص در سال 1400 را ثبت کرد، 12 روز شاخص نزولی بود و 11 روز شاخص رشد کرد. شاخص شهریور را در کانال 1.3 میلیونی به پایان برد اما در پایان مهرماه شاخص در کانال 1.4 میلیونی قرار گرفت. در 18 روز کاری مهرماه شاخص 12 روز صعودی و 6 روز نزولی داشت.
در آبان نیز تعداد روزهای صعودی شاخص بیشتر بود و در 21 روز کاری این ماه، شاخص 12 روز سبزپوش بود اما شاخص در این ماه 3.4 درصد نزول کرد. آذر و دی نیز شاخص روند نزولی داشت. در آذر ماه شاخص 14 روز نزولی و 8 روز صعودی را پشت سر گذاشت. در دی ماه نیز شاخص 14 روز نزول کرد و 7 روز رشد کرد تا در پایان این ماه در کانال 1.2 میلیونی قرار بگیرد.
صبر و انتظار
در 2 ماه پایانی سال بازار سهام زیر سایه تحولات بین المللی قرار گرفت، مذاکرات وین و تجاوز نظامی روسیه به اوکراین هم بر روندهای کلان اقتصاد جهانی اثر گذاشت هم بر انتظارات فعالان بازار سرمایه سایه انداخت.
با این حال بهمن ماه ثبات نسبی بازار بود و رشد اندکی نسبت به ماه قبل داشت. شاخص در بهمن ماه رشد 0.2 درصدی داشت. در اسفند نیز شاخص 6.6 درصد رشد داشته است که پس از ماه‌های مرداد و تیر، بیشترین رشد ماهانه شاخص در سال 1400 است.

4 فصل بورس در سال 1400/ نقطه اوج شاخص در سال قبل
اکوایران: بورس تهران 4 فصل متفاوت را در سال 1400 تجربه کرد. دو فصل ابتدایی پرنوسان‌تر بود و در نیمه دوم سال نوسان کمتری داشت.

شاخص کل بورس تهران در حالی که در ابتدای سال در کانال 1.3 میلیون واحد قرار داشت، سال 1400 را نیز در محدوده یک میلیون و 300 هزار واحد به پایان برد. اما سال 1400 سالی پر فراز و نشیب بود و هر فصل سال بورس یک رویه متفاوت داشت.
بهار فصل نزول شاخص بورس بود. در آخرین روز معاملاتی این فصل در 31 خرداد ماه شاخص کل بورس در رقم یک میلیون و 168 هزار واحد قرار داشت تا بازدهی بورس در فصل بهار منفی 10.6 درصد باشد و شاخص هم‌وزن نیز به سطح 370 هزار واحد رسید.
در آخرین روز کاری شهریور شاخص کل بورس در رقم یک میلیون و 386 هزار واحد قرار گرفت تا بازدهی فصل تابستان مثبت 18 درصد شود. شاخص هم‌وزن نیز در سطح 415 هزار و 495 واحد قرار داشت.
در انتهای آذرماه شاخص کل بورس به سطح یک میلیون و 318 هزار واحد رسید و بازدهی فصل پائیز منفی 4.9 درصد شد.
در آخرین فصل سال شاخص کل بورس در آخرین روز کاری به سطح یک میلیون و 367 هزار واحد رسید تا بازدهی فصل زمستان مثبت 3.7 درصد شود.

پربازده‌ترین بورس دنیا کجاست؟

پربازده‌ترین بورس دنیا کجاست؟ شاید تعجب‌انگیز باشد که پاسخ به این سوال در سال‌های اخیر بورس ایران بوده است. دلیل این پاسخ را در بازدهی بورس در ده سال گذشته ادامه این مقاله بیابید.

بورس اوراق بهادار ایران از حدود 50 سال پیش یکی از محل‌های سرمایه‌گذاری سرمایه‌داران کشور بوده است. علاقه‌مندان و متخصصان در این زمینه هر روز بیشتر از دیروز دانش خود را گسترش داده‌اند و به دنبال ابزارهای کارآمد جهت تقویت این بازار و تبدیل آن به یکی از محل‌های تامین مالی شرکت‌ها و چرخیدن چرخ اقتصاد از این طریق بوده‌اند.

با گذشت زمان و گسترش رسانه‌ها اخبار بازار بورس از میان متخصصان و سردمدارانش به جراید و تلویزیون کشیده شد و مردم بیش از پیش با بورس آشنا شدند. همچنین با افزایش تعاملات برخط و همه‌گیر شدن استفاده از اینترنت، آموزش و اطلاع‌رسانی از کتب درسی و آموزشی بر روی وبسایت‌های تخصصی و صفحات شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.

همه‌ی این عوامل دست به دست هم دادند تا هر روز افراد بیشتری به جرگه‌ی کسانی که درباره‌ی بازار بورس کنجکاو هستند بپیوندند. این امر به طبع باعث شد گروهی از این کنجکاوان تبدیل به علاقه‌مندان شوند و در نتیجه وارد این بازار شوند و حالا در سال‌های اخیر سوالات درباره‌ی بورس یک دغدغه‌ی عمومی به شمار می‌آیند. در این مقاله می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا بازار بورس ایران پربازده‌ترین بورس دنیا است؟

تاریخچه‌ی بورس در ایران و سایر کشورهای جهان

تاریخچه‌ی بورس

تاریخچه‌ی شکل‌گیری بورس به قرن پانزدهم میلادی برمی‌گردد. در قرن پانزدهم میلادی در شمال غربی بلژیک، تجار و بازرگانان شهر در مقابل خانه‌ی بزرگ‌زاده‌ای به نام واندر بورس، تجمع می‌کردند و به فروش کالاهای خود به صورت حراج می‌پرداختند. اغلب کارشناسان معتقدند ریشه‌ی کلمه‌ی بورس در همان میدانی است که بازرگانان در آن جمع می‌شدند و نام آن تِر بورس بود.

و اما اولین شراکت و شکل‌گیری چیزی شبیه سهام‌ امروزی برمی‌گردد به سال 1553 میلادی که تجار روسی همواره نگران ضرر و زیان‌های ناشی از معاملات خود بودند و در این بین شریک داشتن می‌توانست مقداری از نگرانی‌ آن‌ها را درباره‌ی معاملات‌شان کاهش دهد. چرا که در صورت شراکت، سود و زیان بین آن‌ها تقسیم می‌شد. این مسئله منجر به شکل‌گیری شرکت‌های سهامی شد. اولین شرکت سهامی در موسکو با نام ماسکوِی با شراکت تعدادی از سرمایه‌گذاران روسی ایجاد شد. به تدریج برای گسترش مبادلات نیاز به سرمایه‌ی بیشتر و در نتیجه شرکای بیشتر بود. این امر سبب بوجود آمدن مراکزی شد که در آن صاحبان سرمایه و کسانی که برای تجارت نیازمند تامین مالی بودند بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این مراکز، مراکز بورس نام گرفت.

همچنین اولین بورس اوراق بهادار جهان به صورت رسمی در شهر آمستردام تشکیل شد و کمپانی هند شرقی نیز اولین شرکت سهامی‌ بود که سهام خود را در این مرکز بورسی عرضه کرد. پس از آن سایر کشورهای جهان به تدریج مراکز بورسی خود را تشکیل دادند و وارد این بازار شدند. در حال حاضر بازار بورس نیویورک بزرگترین بازار بورس به جهت حجم معاملات و میزان سرمایه‌ی در گردش است ولی لقب پربازده‌ترین بورس دنیا به بورس نیویورک تعلق نمی‌گیرد.

تاریخچه‌ی بورس ایران

در ایران نیز از سال 1315 یک مستشار بلژیکی برنامه‌ای کامل جهت تشکیل بورس در ایران ارائه کرد که با توجه به شرایط جنگ جهانی اول امکان اجرای آن نبود تا بالاخره در سال 1341 کمیسیونی جهت تاسیس بورس ایران تشکیل شد و با دعوت از هیئتی به سرپرستی دبیر کل بورس بروکسل، این پروژه کلید خورد و نهایتا در سال 1345 بورس ایران تشکیل شد.

آمار بازدهی بورس ایران در سال‌های اخیر نسبت به سایر کشورها

تاریخچه‌ی بورس در ایران مانند هر کشور دیگری بالا و پایین‌های زیادی را از سر گذرانده‌ است. اما برای بررسی این مسئله که آیا بورس ایران پربازده‌ترین بورس دنیا هست یا خیر، به دو سال اخیر نگاه می‌کنیم.

رتبه‌بندی سال 2019

1. پاکستان با رشد 14.28 ٪
2. ترکیه با رشد 8.57٪
3. نیجریه با رشد 6.44٪
4. قبرس با رشد 3.28٪
5. ایران با رشد 3.22٪
6. دانمارک با رشد 2.97٪
7. بلژیک با رشد 2.95٪

رتبه بندی سال 2020

1. زیمباوه با رشد 666٪
2. ایران با رشد 365٪
3. ونزوئلا با رشد270٪
4. نزدک با رشد 22٪
5. دانمارک با رشد 13٪
6. عربستان با رشد 13٪
7. شانگهای با رشد 12 ٪

همانطور که از آمار سال‌های اخیر پیداست، بورس ایران از بازدهی بالایی دارد. و در پایان سال گذشته (2020) رتبه‌ی دوم را به خود اختصاص داده است. پس پاسخ سوال تقریبا معلوم شد. بله بورس ایران جزئی از پربازده‌ترین بورس‌های دنیاست. اما دلایل این بازدهی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

دلایل بازدهی بالای بورس تهران در مقایسه با سایر کشورها

ژاپنی‌ها که در سال 2020 با رشد منفی 5 درصدی روبرو بودند درباره‌ی بورس یک مثل معروف دارند: «هر زمان از مردم کوچه و بازار درباره‌ی بورس شنیدی، برای اقدام به سرمایه‌گذاری دست نگه دار چرا که اوضاع خطرناک است!» درباره‌ی دلیل این ایده در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد. اما همین جمله یک سرنخ خوب برای پیدا کردن دلیل بازدهی بالای بورس ایران در سال 2020 است.

تب ونزوئلایی

به خاطر دارید از بهمن ماه سال 1398 و اوایل سال 2020، نجواهایی درباره‌ی سوددهی هنگفت بورس به گوش می‌رسید. همین مسئله باعث شده بود که رفته رفته افراد وارد دنیای بورس شوند، کد بورسی بگیرند و بعد هم معامله کنند. افرادی که دانش و تخصص زیادی نداشتند و صرفا به دنبال آن بودند که پول‌های خود را هر چند کم سرمایه‌گذاری و سودهای خوبی شناسایی کنند. این روند به قدری ادامه پیدا کرد که فقط در ابتدای سال 99، 2 میلیون کد بورسی از سوی مردم اخذ شد. یک هجوم بی‌سابقه نقدینگی به بازار که سرمایه‌های سرگردان مردم بود. همین اتفاق باعث رشد بی‌سابقه‌ی شاخص بورس در ایران شد.

این وضعیت دقیقا یادآور شرایط بورس ونزوئلا بود. تورم در ونزوئلا به صورت افسارگسیخته رشد می‌کرد و شاخص فلاکت در این کشور برای پنجمین سال متوالی رتبه‌ی اول را کسب کرده بود و شرکت‌ها و کسب‌وکارها یکی پس از دیگری شکست خورده بودند و همه به دنبال حفظ ارزش پول خود بودند. این جریان سبب می‌شد که مردم با سرمایه‌های اندک بازار سرمایه را بهترین محل برای سرمایه‌گذاری ببینند و سیل نقدینگی وارد بازار بورس ونزوئلا شد و باعث رشد 270 درصدی بازار بورس این کشور شد.

ثبات اقتصادی و بازار سرمایه

حال سوالی که پیش می‌آید این است که این بازدهی اسمی نشان از اقتصاد پویا و مرغوبیت بازار بورس جهت سرمایه‌گذاری است؟ پاسخ واضح است. خیر.

تورم و بی‌ثباتی اقتصاد و جریان نقدینگی سرگردان باعث این رشد بوده است. چه بسا افراد زیادی که دیر به بازار وارد شدند و به دلیل عدم تخصص سرمایه‌های خود را از دست دادند. زیرا رفتار هیجانی صاحبان سهام موجب افت شدید شاخص‌ کل شد و مدت‌ها بورس ایران در حال سقوط بود.

همانطور که آمارها نیز نشان می‌دهد کشورهایی که رتبه‌های بالاتری در رشد شاخص کل بورس دارند، به خصوص آن‌هایی که بازدهی بورس در ده سال گذشته با اختلاف از سایر کشورها رشد داشتند، در رتبه‌بندی سطح رفاه و رشد اقتصادی در پایین‌ترین جایگاه‌ها قرار می‌گیرند و دلیل این امر نیز واضح است. عدم ثبات اقتصادی.

کشورهای بدون تورم و دارای سطح رفاه عمومی بالا همواره با رشدهای زیر ده درصد و بعضا منفی روبرو هستند زیرا ساختار به گونه‌ای است که سرمایه‌گذاری در بورس ارزشمندتر از سوداگری است.

سخن پایانی

همانطور که گفته شد، کسب رتبه پربازده‌ترین بورس دنیا به معنی پویا بودن اقتصاد یک کشور نیست. اگر رشد شاخص بورس با سایر مولفه‌های اقتصادی همخوانی نداشته باشد، فاجعه‌ و ریزش شدیدی را به همراه خواهد داشت، همانطور که از مرداد سال 1399، بورس ایران این ریزش را تجربه کرد.

فرهنگ‌سازی و آموزش اصول سرمایه‌گذاری حداقل کاری است که شرکت‌های سرمایه‌گذاری باید در اختیار مردم قرار دهند. سامانه مدیریت ثروت مانو، شرایطی را فراهم کرده است که افراد با هر سطح از دانش مالی و بدون نیاز به صرف زمان بابت رصد و تحلیل اخبار اقتصادی، بتوانند به صورت غیرمستقیم، بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری را متناسب با درجه ریسک‌پذیری خود انتخاب کنند.