ریسک‌های سیستماتیک در سرمایه‌گذاری

= میانگین مشاهدات

مدیریت ریسک در سرمایه‌ گذاری و تمام چیزهایی که باید درباره آن بدانید

سرمایه‌گذاری و کسب درآمد یک مسیر پر از چالش، موفقیت و شکست است. بنابراین اگر اهل تجارت هستید، باید خودتان را برای قدم گذاشتن در این مسیر آماده کنید. برای موفقیت در سرمایه‌گذاری باید به همان اندازه که به دانش تجارت نیاز دارید، جسارت ریسک‎‌پذیری هم داشته باشید. اما مرز موفقیت و شکست در مبحث ریسک‌پذیری بسیار باریک است و نتیجه نهایی با تصمیم‌گیری‌های کوچک رقم می‌خورد. بنابراین مدیریت ریسک در سرمایه گذاری یک هنر است. هنری که شما را به سمت سودهای آنی هدایت می‌کند و تا حد ممکن از ضرر دور نگه می‌دارد. در این مطلب از مجله لندو قصد داریم که از ترفندهای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری صحبت کنیم تا هدفمندتر بتوانید سودتان را افزایش دهید.

آشنایی با انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

طبق آنچه گفتیم، ریسک بخش جدانشدنی از سرمایه‌گذاری پربازده است. تفاوت یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای با یک معامله‌گر ناآشنا به بازار سرمایه، در پذیرش و نحوه مدیریت ریسک در سرمایه گذاری مشخص می‌شود. حرفه‌ای‌ها با کمک ابزارها و ترفندهای به موقع، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند و آن را به سود تبدیل می‌کنند. برای ‌آن‌که به‌عنوان یک معامله‌گر بتوانید خطرهای یک معامله را مدیریت کنید، پیش از هر چیز باید با انواع ریسک‌های مرسوم در سرمایه گذاری در بورس و دیگر بازارهای مالی سرمایه‌گذاری آشنا شوید. به همین منظور، در ادامه به سراغ معرفی ریسک‌های سیستماتیک و غیر سیستماتیک رفته‌ایم.

ریسک سیستماتیک چیست؟

در بازارهای مالی به ریسک‌هایی سیستماتیک می‌گویند که نتیجه آن در کل نظام اقتصادی تأثیرگذار است. بنابراین در بازاری مثل بورس، همه سهام‌های موجود مشمول ریسک سیستماتیک می‌شوند. به زبان ساده‌تر زمانی که با تورم‌، رکود اقتصادی در کشور، کم و زیاد شدن میزان بهره، اتفاقات غیرمنتظره‌ای مثل جنگ و… روبه‌رو هستیم، این اتفاقات روی کل نظام اقتصادی تأثیر دارند، بنابراین به آن‌ها ریسک‌های سیستماتیک می‌گویند. پس وقتی بحران اقتصادی به‌وجود می‌آید با یک خطر سیستماتیک روبه‌رو هستیم و دیگر باید با نگاهی کلی آن مدیریت کنیم.

ریسک غیر سیستماتیک به چه معناست؟

ریسک غیر سیستماتیک، همان‌طور که از نامش پیداست، دیگر روی کل سیستم اقتصادی مؤثر نیست. این ریسک‌ها مختص به یک شرکت یا سهام یک واحد صنعتی است. بنابراین فراگیر نیست و در مقیاس کوچک‌تر باید بررسی شود. گاهی به دلیل وضعیت بازار ممکن است سهام یک شرکت خاص افت کند و به قیمت پایینی برسد. در واقع وضعیت بازار فقط روی این سهام مؤثر بوده است و ربطی به سهام دیگر واحد‌ها ندارد. مثلاً تغییر قیمت مواد اولیه کارخانه‌های تولید یا تغییر نرخ هزینه واردات یک کالای پرمصرف، نمونه‌هایی از ریسک‌های غیر سیستماتیک هستند.کسی که بازار را خوب بشناسد و از رشد دوباره سهام خاطر جمع باشد، در چنین مواقعی می‌تواند با بررسی درست موقعیت و با شناسایی بهترین زمان معامله در بورس به سراغ خرید سهام شرکت مورد نظر برود تا در روزهای آتی یک سود کلان به‌دست آورد.

منظور از مدیریت ریسک در سرمایه گذاری چیست؟

اصولاً سرمایه‌گذاری ریسک‌های سیستماتیک در سرمایه‌گذاری با ریسک همراه است و با موفقیت و شکست تعریف می‌شود. بنابراین کسی که اهل سرمایه‌گذاری باشد، خوب می‌داند که برای رسیدن به سودی بیشتر از رقبا باید بیشتر هم ریسک کند. در واقع در صورت عدم پذیرش ریسک، باید به سودهای ثابت بسنده کند و تنها در سرمایه‌گذاری‌هایی شرکت کند که حداقل سود ممکن را دارد. بنابراین ریسک در سرمایه‌گذاری به این معنی است که سرمایه‌گذار بپذیرد، با یک خرید و فروش ممکن است به سود کلان برسد، اما در عین حال احتمال شکست هم وجود دارد. وقتی صحبت از مدیریت ریسک در سرمایه گذاری می‌شود، منظورمان هدایت این ریسک‌ها به سمت موفقیت و کاهش احتمال شکست است.

در نگاه کلی‌تر مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری در سه مرحله شناسایی ریسک، میزان تأثیر و برنامه‌ریزی استراتژیک خلاصه می‌شود. برای این کار باید پیش از هر اقدامی ریسک‌های پرسود و در عین حال قابل کنترل را بشناسیم و میزان ضرر احتمالی آن را بسنجیم. بعد از شناسایی و انتخاب بهترین موقعیت‌های قابل کنترل، باید اهمیت هر ریسک را هم بررسی کنیم . حالا لازم است که هر کدام از پیشنهادهای ریسکی را با توجه به احتمال موفقیت درجه‌بندی کنیم. در مرحله آخر باید به سراغ یک برنامه استراتژیک برویم تا بتوانیم میزان ریسک و در نتیجه احتمال شکست را کم کنیم. در واقع هرچه بهتر بتوانیم موقعیت را مدیریت کنیم و خیالمان از میزان بازدهی راحت‌تر باشد، پرجرئت‌تر می‌توانیم به سراغ خرید و فروش‌های پرسودی برویم که هر سرمایه‌گذاری خطر نزدیک شدن به آن را به جان نمی‌خرد.

استراتژی‌های کلی برای مدیریت ریسک

یکی از مهم‌ترین مراحل مدیریت ریسک سرمایه گذاری در فرابورس ، بورس یا دیگر تجارت‌ها، تعیین استراتژی است. در این مرحله بعد از ارزیابی کامل شرایط، به ترفندهایی نیاز داریم که بتوانیم میزان زیان را در معامله کمتر و آن‌ها را به سمت سود هدایت کنیم. معامله‌گرهای حرفه‌ای، استراتژی خود را بر اساس چند اصول کلی طراحی می‌کنند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

پذیرش ریسک سیستماتیک

بسیاری از مواقع ریسک به صورت سیستماتیک است. یعنی در خرید و فروش انواع بازارهای مالی تأثیر می‌گذارد. در واقع به دلیل رکود اقتصادی ناشی از یک اتفاق در کل کشور یا جهان، همه سرمایه‌گذاری‌های مختلف مثل سهام، اوراق بهادار و… با ریسک در معاملات روبه‌رو هستند. در چنین مواقعی برای تمرکز بهتر و برنامه‌ریزی هدفمندتر، یک معامله‌گر حرفه‌ای باید شرایط را بپذیرد و خود را برای عواقب ریسک تجارت آماده کند. این آمادگی دید افراد را بیشتر می‌کند تا تصمیم‌های کاربردی‌تر بگیرند.

امنیت بیشتر با انتقال ضررهای احتمالی

یکی از نکاتی که برای تنظیم استراتژی در مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری باید در نظر بگیریم، اقداماتی است که با انجام آن‌ها می‌توان بخشی از عواقب ریسک را به دیگران واگذار کرد. در واقع گاهی با بستن یک قرارداد شما بخشی از ریسک را به مجموعه دیگری انتقال می‌دهید؛ در نتیجه در صورت شکست، ضرر کمتری متحمل می‌شوید. به‌عنوان مثال گاهی استفاده از انواع وام یا بیمه می‌تواند تاحدی در ضرر جبران و مدیریت ریسک به ما کمک کند.

کم کردن ضررهای احتمالی

هر روشی که بتواند زیان را به حداقل برساند، یک ترفند استراتژیک محسوب می‌شود. اهمیت استراتژی کاهش ضرر، تنها در سرمایه‌گذاری‌های کلان یا خرید و فروش سهام خودش را نشان نمی‌دهد؛ بلکه در سرمایه‌گذاری‌های کوچک زندگی هم نقش مؤثری دارد. حتی دریافت وام هم نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. در واقع شما ممکن است برای خرید یک ملک، کالای مورد نیازتان یا حتی طلا، بودجه کمی داشته باشید. اگر بخواهید منتظر جمع شدن پولتان بمانید، بدون شک با توجه به تورم موجود در بازار، ضرر بزرگی پرداخت خواهید کرد. چون قیمت آن ملک، کالا یا هر گرم طلا بعد از گذشت مدت زمانی بالا می‌رود و باید همان کالای قبلی را با قیمتی جدید و گران‌تر بخرید. درحالی‌که با دریافت به موقع وام، می‌توانید در زمان مناسب خرید کنید و پول اضافه پرداخت نکنید.

در مقیاس ریسک‌های سیستماتیک در سرمایه‌گذاری کوچک‌تر می‌توان وام‌های مخصوص خرید کالا را مثال زد. در واقع اگر برای خرید یک کالا به دنبال دریافت وام هستید، اما باید زمان زیادی را صرف پیدا کردن ضامن و فراهم کردن چک ضمانت صرف کنید تا بتوانید این وام را بگیرید، در چنین حالتی احتمال ضرر در خرید کالا بالاست. چون ممکن است به دلیل وقفه افتاده بین زمان درخواست تا زمان دریافت وام، قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا کند و مجبور شوید هزینه بیشتری را پرداخت کنید. برای جلوگیری از چنین ضررهایی شما به یک وام با سفته بدون ضامن و چک نیاز دارید تا در زمان کوتاهی، پیش از افزایش قیمت کالا بتوانید آن را دریافت کنید. بنابراین با انتخاب یک وام مناسب می‌توانید مدیریت ریسک در سرمایه گذاری کوچکی مثل خرید کالا را هم به خوبی عهده‌دار شوید.

روش‌های مدیریت ریسک در سرمایه گذاری

با توجه به نگاه کلی که باید در استراتژی داشته باشیم، می‌خواهیم به سراغ چگونگی مدیریت ریسک در بازارهای مالی مهمی مثل سهام برویم و از روش‌های اصلی برای کنترل ریسک در بورس بگوییم. برای همین پیش از هرچیز به سراغ محاسبه حد ضرر می‌رویم تا بتوانیم یک خط قرمز برای معاملات سهام ایجاد کنیم. با کمک این حد می‌توانید ریسک خرید و فروش سهام را کنترل کنید. در واقع اگر قیمت سهام از عدد حد ضرر هم کمتر شود، برای کاهش ریسک باید زودتر به فکر فروش آن باشید.

کار دیگری که لازم است انجام دهید، ایجاد چند سبد سرمایه‌گذاری است. این سبدهای سرمایه‌گذاری باید تا حد ممکن ریسک غیر سیستماتیک کمی داشته و از سهام چند صنعت مختلف تشکیل شده باشند. حتی لازم است که به سراغ صندوق‌های درآمد ثابت یا سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با طلا هم بروید تا پشتوانه‌ای برای کنترل ضررهای احتمالی ناشی از خرید و فروش دیگر سهام‌ها در بورس داشته باشید. در واقع داشتن سبدهای متنوع باعث ایجاد تعادل می‌شود. یعنی ممکن است که یک سهام دچار افت ارزش شود، اما بالا رفتن قیمت سهام دیگر، این زیان را جبران می‌کند. همچنین سرمایه‌گذاری در صندوق‌های بدون ریسک و درآمد ثابت، با یک سود همیشگی همراه است. این سود پشتوانه خوبی برای جبران ضررهای ناشی از ریسک‌پذیری محسوب می‌شود.

به‌عنوان توصیه آخر برای مدیریت ریسک در سرمایه گذاری، پیشنهاد می‌کنیم زمانی به سراغ خرید و فروش در بورس بروید که این بازار رونق بالایی دارد و سهام‌ها رشد صعودی پیدا کرده‌اند. در دوره‌هایی که بورس روند صعودی دارد، بیشتر سهام‌ها سودآوری بالایی دارند و کنترل ریسک معاملات به دلیل کاهش احتمال زیان بسیار راحت‌تر است.

بیشتر بدانید تا حرفه‌ای‌تر باشید

دنیای تجارت هر روز شما را با چالش جدیدی روبه‌رو می‌کند تا به سراغ روش‌های تازه سودآوری بروید و تنها به روش‌های قبلی در کسب درآمد بسنده نکنید. برای رقابت در بازارهای کلان مالی و قدرت بیشتر در مدیریت ریسک در سرمایه گذاری، باید تا حد ممکن در مورد ابزارهای تجارت اطلاعات به‌روزی داشته باشید. یادتان باشد که هرچه بیشتر بدانید، قدرت بالایی در کنترل ریسک خواهید داشت، سود بیشتری به‌دست می‌آروید و در نتیجه مثل یک معامله‌گر حرفه‌ای رفتار می‌کنید. مجله لندو می‌تواند در مورد انواع بازارهای مالی و روش‌های سرمایه‌گذاری اطلاعات خوبی در اختیارتان قرار دهد تا با دانش بیشتر وارد دنیای تجارت شوید. لندو یک سامانه مالی است که با وارد شدن به صفحه خرید قسطی می‌توان برای تهیه انواع کالا و خدمات به صورت آنلاین از آن وام دریافت کرد. این وام بدون چک و ضامن و تنها با ارائه سفته داده می‌شود و سقف آن ۲۰ میلیون تومان است.

سوالات متداول

۱ـ مدیریت ریسک در سرمایه گذاری چیست؟

توانایی کنترل ریسک و کاهش زیان، یک معامله را به سمت موفقیت هدایت می‌کند و از درصد شکست آن کم می‌کند. به مجموعه مراحلی که برای رسیدن به این هدف برنامه‌ریزی می‌شود، مدیریت ریسک در سرمایه گذاری گفته می‌شود.

۲ـ تفاوت ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک در چیست؟

ریسک سیستماتیک ناشی از یک اتفاق در سطح گسترده کشور یا جهان است که تمام سرمایه‌گذاران یک بازار مالی با آن روبه‌رو می‌شوند. اما ریسک غیر سیستماتیک مختص یک سهام و صنعت خاص است. بنابراین ناشی از یک بحران کلی در نظام اقتصادی نیست.

۳ـ حد ضرر چه تأثیری در مدیریت ریسک دارد؟

حد ضرر خط قرمز معاملات را مشخص می‌کند. به این صورت که اگر قیمت یک سهام از عدد حد ضرر کمتر شد، معامله‌گر باید برای فروش آن اقدام کند.

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

موزش بورس و کسب دانش بورس پیش‌نیاز ورود به این بازار است. داشتن دانش در یکی از دو نوع تحلیل فاندامنتال(بنیادی) یا تحلیل تکنیکال بورس برای ورود به حوزه بازارهای بورس لازم و ضروری است.

دوره تحلیل تکنیکال پیشرفته

سر فصل‌ها: چنگال اندروز فیبوناچی معرفی فیبوناچی فیبو قیمتی RET فیبو EXT فیبو قیمتی projection یافتنPRZ در نمودار الگوهای زمانی…

کارگاه روانشناسی معاملات

ارگاه تخصصی بسیار عملی و کاربردی روانشناسی معاملات بورس ایران

در کارگاه تخصصی روانشناسی معاملات بورس می‌توانید الگوهای رفتاری لازم برای شناخت خودتان را بشناسید و با توجه به نقاط قوت و نقاط ضعف خود بهترین تصمیم‌ها و واکنش‌ها در مواجه با چالش‌های سرمایه‌گذاری را اخذ نمایید.

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

تحولات اخیر در بازارهای جهانی باعث شده تا سرمایه‌گذاران در مورد ریسک و چگونگی تاثیرگذاری آن بر روی سرمایه هایشان، تجدید نظر کنند.

ریسک (Risk) چیست؟

ریسک در معنا و مفهوم کلی “نا مطمئن بودن” از آینده را نشان می دهد.

زیان بالقوه و قابل اندازه‌گیری یک نوع سرمایه‌گذاری را ریسک می‌گویند. برخی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم.

ریسک با بازارهای مالی عجین شده است. وقتی یک سرمایه ‌گذار می‌ خواهد برای خرید سهم یک شرکت اقدام کند یا در هر بورسی شروع به سرمایه ‌گذاری کند با ریسک‌ های متفاوتی رو به ‌رو می‌شود.

سرمایه گذاران را از لحاظ ظرفیت پذیرش ریسک به سه دسته تقسیم می‌شوند:

ریسک پذیر

این افراد عملکرد جسورانه دارند و ریسک بیشتر را به خاطر به دست آوردن سود بیشتر می پذیرند.

ریسک گریز

این افراد رویکرد محافظه کارانه دارند به نوعی که ترجیح می دهند بازده مناسب و کمتری داشته باشند در عوض احتمال موفقیتشان بالا باشد.

خنثی یا بی تفاوت

این افراد را می توان به عنوان حد وسط دو گروه بالا در نظر گرفت.

انواع ریسک های سرمایه گذاری:

ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک می‌باشد.

به طور خلاصه می‌توان بیان کرد:

ریسک کل = ریسک سیستماتیک + ریسک غیرسیستماتیک

ریسک کل =ریسک بازار + ریسک غیر بازار

ریسک کل = ریسک غیرقابل تنوع و کنترل + ریسک قابل تنوع و کنترل

ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب):

ریسک هایی که کنترل آن ها در دست شما یا سرمایه گذاران نیست ریسک سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب است.

این ریسک مرتبط با شرایط سیاسی و اقتصادی کلان کشور می باشد که قابل حذف نیست و به طور سیستماتیک بر کل بازار اثر می گذارد و محدود به صنعت خاصی نمی‌باشد.

از انواع این ریسک می توان به جنگ، تحریم های اقتصادی و سیاسی، نرخ بهره، تورم، نرخ ارز و … اشاره کرد. در این نوع ریسک تفاوتی ندارد شما سبد سهام خود را از چه صنایعی انتخاب کرده باشید، تمامی صنایع زیان خواهند دید.

ریسک سیستماتیک در تمام سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد. اگر تورم وجود داشته باشد، می‌توانید در بخش‌هایی سرمایه‌گذاری کنید که در برابر تورم مقاوم هستند.

تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود.

نرخ سود بانکی(بهره)، رکود و جنگ همه می‌توانند دلایلی برای ریسک سیستماتیک باشند. چون‌که همه‌ی این موارد روی تمام بازار تأثیر می‌گذارند. سیستماتیک را می‌توانید از طریق پوشش ریسک کاهش دهید.

اگر نرخ سود بالا باشد، می‌توانید سهام مربوط به بخش انرژی خود را بفروشید و اوراق بهادار تازه منتشر یافته بخرید. اما اگر اقتصاد کشور مشکل دارد، بهترین کار این است که سرمایه‌گذاری‌هایی پیدا کنید که از بقیه‌ی بازار مقاوم‌تر باشد. مثلا می‌توانید از سهام صنایع دفاعی یا استراتژی‌های سهام روبه‌افول استفاده کنید.

• این نکته نباید فراموش شود که نمی ‌توان از طریق تنوع سبد سهام ریسک سیستماتیک را کاهش داد و تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود.

ریسک غیر سیستماتیک (قابل اجتناب)

ریسک‌های قابل اجتناب، یا حذف شدنی را ریسک‌های فیر سیستماتیک می‌نامیم. این ریسک‌ها را می توان با برخی روش ها اندازه گیری کرد و از آن ها اجتناب کرد.

ریسک غیر سیستماتیک منحصر بفرد برای شرکت یا صنعتی خاص می باشد که در آن سرمایه گذاری می‌کنید.

به عنوان مثال وقتی نرخ خوراک پتروشیمی ها یا تعرفه واردات قطعات تغییر می کند این تغییرات بر روی شرکت های وابسته تاثیر می گذارد که می‌توان این ریسک را از طریق متنوع سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد.

در حقیقت ریسک ‌های قابل اجتناب اغلب ریسک‌ های درونی هستند و به مسائل شرکت مرتبط هستند. مواردی مانند ضعف مدیریت شرکت، عدم درست عمل کردن سهامداران و رقابت ضعیف با رقبا، جز این ریسک‌ ها قرار می‌ گیرند.

به دلیل آنکه ریسک‌های غیرسیستماتیک منشا درونی دارند اغلب می‌توان با به کارگیری برخی از روش‌ها، این نوع ریسک‌ها را تاحدودی کاهش داد.

در پرتفویی که به خوبی چیده شده باشد ریسک اینگونه موارد بسیار ناچیز است و فقط موارد سیستماتیک روی پرتفو تاثیر می گذارند.

انحراف معیار

رایج‌ترین معیار محاسبه تغییرپذیری و پراکندگی در طول بازه زمانی را انحراف معیار می‌نامند.

انحراف معیار عبارت است از اندازه‌گیری ریسک کلی یک دارایی با یک پرتفوی؛ به عبارت دیگر انحراف معیار نشان‌دهنده پراکندگی بازده دارایی است.

به طور کلی می‌توان گفت که انحراف معیار بازده، ریسک کلی یک اوراق بهادار یا ریسک کلی سبد سرمایه گذاری را اندازه‌گیری می‌کند.

x =مشاهدات نمونه

= میانگین مشاهدات

n = تعداد بازده‌ها در نمونه

شاخص سنجش میزان ریسک سیستماتیک“بتا” نام دارد اگر می‌خواهید بدانید یک اوراق بهادار خاص یا یک صندوق سرمایه‌گذاری یا یک پرتفوی سهام چقدر ریسک سیستماتیک دارد یا نه، می‌توانید نگاهی به بتای آن بیندازید.

بتا مشخص می‌کند که یک سرمایه ‌گذاری در مقایسه با کل بازار چه میزان بی ثبات‌تر و نوسان پذیرتر است.

تحلیل سرمایه‌گذاری از حرف یونانی β برای نشان‌دادن بتا استفاده می‌کند. بتا در مدل قیمت گذاری دارایی‌های سرمایه‌گذار (CAPM) هم استفاده می‌شود.

(Cov( ri, rm: کوواریانس یازدهی سهم و بازار

(Var( rm: واریانس بازدهی بازار

بتا با استفاده از تحلیل رگرسیون محاسبه می‌شود. اساسا بتا یعنی ارتباط نرخ سود اوراق بهادار با نوسانات بازار.

وقتی بتا ۱ باشد یعنی قیمت اوراق بهادار با نوسانات بازار تغییر می‌کند. وقتی بتا کمتر از ۱ باشد، یعنی اوراق‌بهادار پایدارتر از بازار هستند. اگر بتا بالاتر از ۱ باشد، یعنی قیمت اوراق بهادار ناپایدارتر از بازار است. برای مثال اگر بتا برای سهام ۱.۲ باشد، احتمالا این سهام ۲۰ درصد ناپایدارتر از بازار است.

تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

خطر درجه عدم اطمینان در هر مرحله از زندگی است. به عنوان مثال، اگر اقدامات پیشگیرانه هنگام عبور از جاده انجام نشود، همیشه خطر برخورد با وسیله نقلیه وجود دارد.

به طور مشابه، در سرمایه گذاری و مالی، ریسک های مختلفی وجود دارد، زیرا پول سخت به دست آمده افراد و شرکت ها در چرخه دخیل هستند. اکنون بر روی تفاوت‌های بین ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک تمرکز میکنیم. این ریسک ها در هر تصمیم مالی اجتناب ناپذیر هستند و بر این اساس باید برای مقابله با آنها در صورت وقوع تجهیز بود.

همانطور که گفته شد، ریسک سیستماتیک تعریف خاصی ندارد بلکه یک ریسک ذاتی است. به عنوان مثال، اگر اوراق قرضه دولتی بازدهی 5٪ را در مقایسه با بازار سهام ارائه دهند که حداقل بازدهی 10٪ را ارائه می دهد. به طور ناگهانی دولت یک درصد مالیات اضافی بر معاملات بورس اعلام می کند. این یک ریسک سیستماتیک خواهد بود که بر تمام سهام تأثیر می گذارد و ممکن است اوراق قرضه دولتی را جذاب تر کند.

ریسک غیر سیستماتیک یک تهدید خاص صنعت یا شرکت در هر نوع سرمایه گذاری است. همچنین به عنوان “ریسک خاص”، “ریسک قابل تنوع” شناخته می شود. این‌ها خطرات موجود هستند، اما برنامه‌ریزی نشده‌اند و می‌توانند در هر نقطه‌ای رخ دهند و باعث اختلال گسترده شوند. به عنوان مثال، اگر کارکنان صنعت خودرویی دست به اعتصاب نامحدود بزنند، این امر باعث ایجاد خطر برای سهام صنعت خودرو و کاهش قیمت سهام در این صنعت می شود.

اجازه دهید تفاوت‌های بین ریسک سیستماتیک در مقابل ریسک غیرسیستماتیک را با جزئیات درک کنیم:

• معنی: ریسک سیستماتیک احتمال زیان مربوط به کل بازار یا بخش است. در حالی که ریسک غیرسیستماتیک با یک صنعت، بخش یا امنیت خاص مرتبط است.
• طبیعت: ریسک سیستماتیک در مقیاس بزرگ غیر قابل کنترل است و عوامل متعددی در آن دخیل هستند. در عین حال، ریسک غیرسیستماتیک قابل کنترل است زیرا به یک بخش خاص محدود می شود. خطرات غیر سیستماتیک به دلیل عوامل داخلی ایجاد می شوند که می توان آنها را در مدت زمان نسبتاً کوتاهی کنترل یا کاهش داد.
• تاثیرگذاری: ریسک سیستماتیک بر بسیاری از اوراق بهادار موجود در بازار به دلیل تأثیرات گسترده ای مانند کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی یک کشور تأثیر می گذارد. در مقابل، ریسک غیر سیستماتیک بر سهام / اوراق بهادار یک شرکت یا بخش خاص تأثیر می گذارد، به عنوان مثال، اعتصاب ناشی از کارگران صنعت سیمان.
• عوامل: ریسک سیستماتیک به دلیل عوامل کلان اقتصادی مانند عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی رخ می دهد. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک ناشی از عوامل خرد اقتصادی مانند اعتصابات کارگری است.
• حفاظت: ریسک سیستماتیک را می توان تا حد زیادی از طریق تکنیک هایی مانند پوشش ریسک کنترل کرد و تخصیص دارایی برعکس، ریسک غیرسیستماتیک را می توان از طریق تنوع بخشیدن به یک سبد حذف کرد .

دسته بندی ها: ریسک سیستماتیک به سه دسته تقسیم می شود: ریسک نرخ بهره، ریسک قدرت خرید و ریسک بازار. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک به دو دسته کلی تقسیم می شود: ریسک تجاری تجاری و ریسک مالی

نتیجه گیری و جمع بندی

ریسک کل شامل دو نوع ریسک؛ ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک می شود. ریسک سیستماتیک در مقایسه با ریسک غیرسیستماتیک گسترده تر است. ریسک سیستماتیک نتیجه عوامل مختلف خارجی یا کلان اقتصادی مانند سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است در حالی که ریسک غیرسیستماتیک نتیجه عواملی است که ماهیت داخلی یا اقتصادی خرد دارند. ریسک های سیستماتیک غیرقابل کنترل هستند در حالی که ریسک های غیرسیستماتیک را می توان به راحتی با اجرای صحیح استراتژی های مورد نیاز کنترل و مراقبت کرد. ریسک سیستماتیک را نمی توان به حداقل رساند یا حذف کرد در حالی که ریسک غیر سیستماتیک را می توان به حداقل رساند یا حذف کرد.

هر نوع سرمایه گذاری ریسک های ذاتی خود را دارد که نمی توان به طور کامل از آن اجتناب کرد و بخشی از هر نوع سرمایه گذاری مالی محسوب می شود.

یک سرمایه گذار باید هوشیار باشد و وقایع و سبد سهام را به صورت مداوم و فعال رصد کند تا در صورت بروز وضعیت نامطلوب، بتواند ضرر را به حداقل برساند. متنوع ساختن پورتفولیو، شما را در برابر ریسک غیرسیستماتیک تا حدود بسیار زیادی محافظت می کند.

ریسک در معنا و مفهوم کلی “نا مطمئن بودن” از آینده را نشان می دهد. زیان بالقوه و قابل اندازه‌گیری یک نوع سرمایه‌گذاری را ریسک می‌گویند. برخی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم. ریسک با بازارهای مالی عجین شده است. وقتی یک سرمایه ‌گذار می‌ خواهد برای خرید سهم یک شرکت اقدام کند یا در هر بورسی شروع به سرمایه ‌گذاری کند با ریسک‌ های متفاوتی رو به ‌رو می‌شود.

ریسک سیستماتیک

تعریف ریسک سیستماتیک چیست؟

ریسکی که مربوط به کل بازار یا بخشی از آن می‌شود، ریسک سیستماتیک گفته می‌شود. این نوع ریسک که به «ریسک غیرقابل‌حذف»، «نوسان پذیری» یا «ریسک بازار» نیز شناخته می‌شود بر کل بازار و نه فقط سهام یک شرکت یا صنعت خاص تأثیر می‌گذارد. این نوع ریسک هم غیرقابل‌پیش‌بینی بوده و هم اجتناب کامل از آن غیرممکن است. ریسک سیستماتیک از طریق متنوع سازی حذف نمی‌شود، بلکه تنها راه کاهش آن از طریق به‌کارگیری استراتژی‌های پوشش ریسک یا با استفاده از استراتژی تخصیص دارایی است.

توضیحات مدیر مالی در مورد ریسک سیستماتیک

شما با متنوع سازی می‌توانید بخشی از ریسک بازار را حذف کنید یا کاهش دهید. برای مثال قرار دادن مقداری از دارایی هایتان در اوراق مشارکت (قرضه) می‌تواند ریسک ناشی از عملکرد شرکت ها در بورس را کاهش دهد؛ اما از سوی دیگر بر عملکرد پرتفوی شما نیز اثر می‌گذارد؛ زیرا تغییر نرخ سودی که از قبال اوراق مشارکت نسبت به سهام دریافت می‌کنید پرتفوی شما را ارزشمندتر نخواهد کرد و قدری بر بازده پرتفوی شما اثر می‌گذارد.

تغییرات نرخ سود، تورم، رکود و جنگ همه منابع ریسک سیستماتیک هستند زیرا بر روی کل بازار تأثیر می‌گذارند. ریسک سیستماتیک زمینه‌ساز سایر ریسک های سرمایه گذاری است.

رکود بزرگی که چند سال پیش جهان را فرا گرفت مثال مهمی از ریسک سیستماتیک ارائه می‌کند. هرکسی که در سال ۲۰۰۸ در بازار سرمایه گذاری کرده بود، بدون توجه به نوع اوراق بهادارش، شاهد تغییرات در ارزش سرمایه گذاری به خاطر این اتفاق اقتصادی در بازار بود.

رکود بزرگ سایر انواع دارایی ها را نیز به روش‌های مختلف تحت تأثیر قرار داد. بااین‌حال سرمایه گذارانی که ثروت خود را به دامنه گسترده‌تری از دارایی ها تخصیص داده بودند کمتر از آن‌هایی که همه سرمایه خود را در سهام سرمایه گذاری کردند، هدف قرار گرفتند و زیان دیدند.

اگر می‌خواهید بدانید یک اوراق بهادار خاص، صندوق یا پرتفوی چقدر ریسک سیستماتیک دارد، می‌توانید نگاهی به بتای آن بیندازید. بتا مشخص می‌کند که یک سرمایه گذاری در مقایسه با کل بازار چه میزان بی‌ثبات و نوسان پذیر است. به لحاظ آماری بتای بیشتر از یک یعنی سرمایه گذاری در دارایی موردنظر از ریسک سیستماتیک بیشتری نسبت به بازار برخوردار است و بتای کمتر از یک به این معنی است که ریسک سیستماتیکی دارایی نسبت به بازار کمتر است و بتای برابر با یک یعنی ریسک سیستماتیک دارایی و بازار با هم برابر است. درحالی‌که این نوع از ریسک انواع مختلفی از اوراق بهادار را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ریسک غیر سیستماتیک بر روی گروه خاصی از اوراق بهادار یا تنها بر یک شرکت یا صنعت تأثیرگذار است. ریسک غیر سیستـماتیک می‌تواند از طریق متنوع سازی کاهش یابد یا به‌طورکلی ریسک‌های سیستماتیک در سرمایه‌گذاری حذف شود.

معادل‌ انگلیسی ریسک سیستماتیک عبارت است از:

Systematic Risk

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

با انواع ریسک آشنا شوید

انواع ریسک

در مقاله‌های گذشته با مفهوم ریسک و به ویژه ریسک در سرمایه‌گذاری آشنا شدیم. دانستیم که بر خلاف باور عامیانه ریسک به معنای خطر کردن نیست. پذیرش ریسک‌های معقول و مناسب می‌تواند در بلند مدت، موفقیت مالی افراد را در پی داشته باشد. ثروتمندان خودساخته نیز به همین صورت موفقیت‌های بزرگ را به دست آورده‌اند. پس از آن که میزان ریسک‌پذیری خود را سنجیدید و دانستید که آیا فرد ریسک‌پذیری هستید یا خیر، در ادامه قصد داریم با انواع ریسک‌ در بازار سرمایه یا بورس آشنا شویم.

انواع ریسک

ریسک‌هایی که افراد در سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف مثلا بورس با آن مواجه هستند، انواع مختلفی دارد. انواع ریسک را در یک طبقه‌بندی کلی به دو دسته می‌توان تقسیم کرد:

الف. ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب – Systematic Risk) : ریسک‌هایی که کنترل آن در اختیار سرمایه‌گذار نیست را ریسک سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب می‌نامند. نرخ تورم، بهره بانکی، سیاست‌های اقتصادی و سیاسی، نرخ ارز و …، مواردی هستند که می‌توانند به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در سودآوری شرکت و در نتیجه قیمت سهام آن‌ تاثیرگذار باشند. توجه کنید که کنترل این ریسک‌ها در اختیار سرمایه‌گذار نبوده و به نوعی مربوط سیستم است.

ب. ریسک غیر سیستماتیک (قابل اجتناب – Unsystematic Risk) : به آن دسته از ریسک‌هایی که بتوان با استفاده از برخی روش‌ها از آن‌ها اجتناب کرد، ریسک‌های غیر سیستماتیک یا قابل اجتناب می‌گویند. مثلا در بازار سرمایه (بورس)، این ریسک‌ها معمولا به عوامل کلان اقتصادی وابسته نبوده و ناشی از خصوصیات خاص شرکت‌ها هستند. برای مثال، اگر شرکتی که سهامش را خریده‌اید مدیریت ضعیفی داشته باشد یا توان رقابت با سایر شرکت‌ها را نداشته باشد، ریسک‌های حاصله، ریسک غیر سیستماتیک است. این ریسک‌ها اغلب منشأ درونی دارند و علت بروز آن، به داخل شرکت‌ها مربوط است.

سبد سهام (Portfolio)

حتما شما هم ضرب‌المثل “همه تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید” را شنیده‌اید. در مباحث مرتبط با سرمایه‌‌گذاری نیز تئوری بسیار معروفی به نام “تئوری” سبد وجود دارد که کارکردی شبیه به همین ضرب‌المثل دارد. براساس این تئوری، با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری و انتخاب دارایی‌های متنوع، چه با سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف و چه با تنوع بخشیدن به سبد سهام، می‌توان ریسک‌های قابل اجتناب را به حداقل رساند. یادآوری این ریسک‌های سیستماتیک در سرمایه‌گذاری نکته ضروری است که با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری، تنها می‌توان ریسک‌های غیر سیستماتیک را کاهش داد اما ریسک‌های سیستماتیک از کنترل و اختیار سرمایه‌گذار خارج است. ولی نگران نباشید! با کاهش ریسک‌های غیر سیستماتیک، عملا بخش عمده‌ای از ریسک‌هایی که سرمایه‌گذار با آن مواجه است، کاهش می‌یابد.

همان‌طور که گقته شد یکی از روش‌های کاهش ریسک غیر سیستماتیک تشکیل سبد سهام یا پورتفولیو (Portfolio) است. اما قطعا به یاد دارید که در مقاله ریسک در سرمایه‌گذاری به این نکته اشاره شد که پذیرش ریسک کمتر، بازدهی کمتری نیز به همراه خواهد داشت. پس این شما هستید که تصمیم می‌گیرید چقدر بازدهی می‌خواهید!

در ادامه با انواع ریسک‌ های موجود در بازار سرمایه و به طور کلی بازارهای سرمایه‌گذاری بیشتر آشنا خواهیم شد.

ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk)

فرض کنید که می‌خواهید بین سپرده‌گذاری در بانک با نرخ سود ثابت ۱۸ درصد و خرید سهام با بازده مورد انتظار ۴۰ درصد یکی را انتخاب کنید. اگر تمایل به پذیرش ریسک داشته باشید به دلیل اختلاف ۲۲ درصدی که خودتان پیش‌بینی کرده‌اید، سهام را انتخاب می کنید. حالا اگر بانک مرکزی تصمیم بگیرد نرخ سود سپرده‌گذاری را از ۱۸ درصد به ۲۴ درصد افزایش دهد، چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالا این سوال را از خودتان بپرسید که “آیا ۱۶ درصد سود بیشتر ارزش ریسک را دارد؟”

نوسانات نرخ سود سپرده یا اوراق مشارکت می‌تواند بر تمامی بازارهای مالی و حتی فیزیکی اثرگذار باشد. پس ریسک نرخ سود یا در واقع تغییرات نرخ سود را به یاد داشته باشید.

ریسک تورم (Inflation Risk)

اگر تورم سالیاته کشور حدود ۲۰ درصد باشد و شما در سرمایه‌گذاری خود بتوانید ۶۰ درصد بازدهی کسب کنید، بازدهی شما مطلوب است زیرا که ۴۰ درصد بیشتر از تورم به دست آورده‌اید و در واقع قدرت خرید شما به اندازه ۴۰ درصد بیشتر شده است. حال اگر تورم به ۴۰ درصد افزایش پیدا کند و بازدهی شما همان عدد ۶۰ درصد باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟! آیا باز هم این سرمایه‌گذاری جذاب خواهد بود؟! به این نوع ریسک که ناشی از افزایش تورم کشور است ریسک تورم می‌گویند.

ریسک مالی (Financial Risk)

اگر در بازار سرمایه سهام شرکتی را خریدید که مبلغ زیادی وام از بانک دریافت کرده، طبیعتا شرکت مذکور باید اصل و سود وام دریافتی را در یک دوره مشخص پرداخت کند، بنابراین با تعهدات زیادی در آینده روبروست. این هزینه‌ها قطعا بر سود دهی شرکت نیز اثرگذار است. هر چقدر که این تعهدات و به طور کلی تعهدات مالی یک شرکت بیشتر باشد، ریسک مالی نیز بیشتر خواهد بود.

ریسک نقدشوندگی (Liquidity Risk)

در مقاله مزایای بورس برای سرمایه‌گذاران، اشاره شد که یکی از ویژگی‌های مهم یک دارایی خوب، این است که به سرعت به پول نقد تبدیل شود. مثلا از ویژگی‌های بازار مسکن نقدشوندگی کمتر آن نسبت به بازارهایی مثل سهام یا سکه است. بعد از سرمایه‌گذاری اگر بخواهید به هر دلیلی دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنید، اما خریدار مناسبی برای دارایی شما وجود نداشته باشد، سرمایه‌گذاری شما با ریسک نقدشوندگی همراه است.

ریسک نرخ ارز (Curr ency Risk)

یکی از مسائلی که به صورت مستقیم بر وضعیت و سودآوری سرمایه‌گذاری شما تأثیر می‌گذارد، نرخ ارز است. برای مثال با افزایش قیمت ارز قیمت سکه در بازار داخلی نیز افزایش می‌یابد. همچنین در بورس اوراق بهادار نیز سودآوری شرکت‌هایی که درآمدهای صادراتی و ارزی دارند افزایش یافته و لذا قیمت سهام آن‌ها نیز بسیار بیشتر می‌شود. اما نکته این جا است که همه‌ی شرکت‌ها صادراتی نیستند! همیشه هم تغییرات ارز اثر مثبتی بر سرمایه‌‌گذاری ما نخواهد داشت! بنابراین، نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران است.

ریسک سیاسی (Political Risk)

عدم ثبات در اوضاع سیاسی که به مسائل اقتصادی یک کشور آسیب بزند، به طور مستقیم بر عملکرد بنگاه‌های اقتصادی فعال در آن کشور تأثیر می‌گذارد. هر اندازه بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی افزایش یابد، عملکرد بنگاه‌های اقتصادی بیشتر با مشکل روبرو می‌شود. به این ریسک، ریسک سیاسی یا اصطلاحا ریسک کشور نیز می‌گویند. البته توجه کنید که تحلیل شرایط و این که رویدادهای سیاسی چه تاثیری بر شرایط اقتصادی و بازارهای مالی می‌توانند داشته باشند، بر عهده‌ی سرمایه‌گذار یعنی شما است!

ریسک تجاری (Business Risk)

تصور کنید سهام یک شرکت خودروسازی داخلی را خریداری کرده‌اید و پس از مدتی دولت تعرفه واردات خودروهای خارجی را کاهش دهد. در این صورت رقابت برای خودروسازان داخلی سخت‌تر شده و احتمالا کاهش فروش محصولات آن‌ها باعث کاهش سودآوری این‌ شرکت‌ها نیز خواهد شد. به این نوع ریسک که در واقع متوجه صنعت خاصی است و برای هر صنعت می‌تواند متفاوت باشد، ریسک تجاری می گویند.

انواع ریسک در سرمایه‌گذاری

چکیده مطلب:

مفهوم ریسک بر خلاف باور عموم مردم به معنای خطر کردن نیست. ریسک از نظر ما به معنای قرار گرفتن در موقعیت‌های مناسب کسب درآمد به صورت آگاهانه و با دانش مناسب است. حتی اگر این موضوع منجر به ضرر هم شود، قطعا با تغییر نوع نگاه می‌توان از آن به عنوان کسب تجربه و یا دانش بیشتر یاد کرد. توجه کنید که افراد موفق کسانی هستند که بیشتر تجربه کرده‌اند؛ نه کسانی که هیچ تجربه و اشتباهی نداشته‌اند!

البته همان‌طور که قبلا هم گفتیم چیزی به عنوان شکست وجود ندارد، چون ما همواره در حال یادگیری و تجربه کردن هستیم.

در این مقاله و چند مقاله قبلی با مفهوم ریسک و درجه ریسک‌پذیری افراد آشنا شدیم. فهمیدیم که ریسک در سرمایه‌گذاری به طور کلی به دو نوع سیستماتیک (غیر قابل اجتناب) و غیر سیستماتیک (قابل اجتناب) تقسیم می‌شود. اما در این مقاله به صورت جزئی‌تر ریسک‌هایی نظیر ریسک تورم، ریسک نرخ سود، ریسک نقدشوندگی و … را بررسی کردیم. قطعا روش‌های بسیاری برای کاهش دادن و کنترل این ریسک‌ها وجود دارد که در مقالات دیگر به آن‌ها پرداخته می‌شود.

ریسک‌های سرمایه‌گذاری را بیشتر بشناسید

هر زمان که صحبت از ریسک به میان می‌آید، ناخودآگاه احساس هشدار و خطر در ذهن آدمی فعال می‌شود. مخصوصا زمانی که پای انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری در میان باشد.

• آیا ریسک کردن به خودی خود کار اشتباهی است؟
• از طرف دیگر، آیا کسی که خود را ریسک‌پذیر می‌داند باید بی‌مهابا دست به هر اقدامی بزند؟

اصطلاحا ریسک را می‌توان احتمال عدم موفقیت تعریف کرد که معمولا ناشی از عدم اطمینان و ناآگاهی از نتیجه یک عمل است. به همین صورت، ریسک در مفاهیم مالی را می‌توان عدم اطمینان از رسیدن به بازدهی مورد انتظار قلمداد کرد.

طبقه‌بندی سرمایه‌گذاران از منظر پذیرش ریسک

هر فردی قبل از شروع سرمایه‌گذاری حتما باید ارزیابی کند که تا چه اندازه توانایی پذیرش ریسک یا به عبارت دیگری عدم موفقیت دارد. در بیشتر مواقع، انتظار می‌رود هر اندازه که افراد، ریسک بیشتری می‌پذیرند، در عوض بازده بیشتری به عنوان پاداش ریسکی که متحمل شده‌اند، دریافت کنند.

در همین راستا، سرمایه‌گذاران با توجه به تحملی ریسکی که دارند به سه گروه زیر طبقه‌بندی می‌شوند.

ریسک‌پذیر

این افراد معمولا در سرمایه‌گذاری رویکردی جسورانه دارند و می‌توانند تا درجه‌ای از ریسک را تحمل کنند. به این معنی که با علم بر عدم قطعیت بازدهی، سرمایه‌گذاری می‌کنند. البته به این معنا نیست که کورکورانه و بدون تحقیق اقدام می‌کنند. این افراد ممکن است به سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی و یا اوراق درآمد ثابت علاقه‌ای نشان ندهند، در عوض سرمایه‌گذاری در سهام، سکه و ارزهای دیجیتال را ترجیح می‌دهند.

طرح سرمایه‌گذاری شاهین و طاووس در مانو، مناسب این افراد است. بیشتر سرمایه جمع‌آوری شده در این طرح، به سهام شرکت‌های بورسی و فرابورسی اختصاص می‌یابد و به همین خاطر ممکن است در بازه‌های زمانی، حتی منفی نیز شوند ولی با نگاهی به بازدهی این طرح‌ها در چند سال اخیر، بازدهی همواره از تورم بیشتر بوده و سودهای خوبی را نصیب سرمایه گذارانش کرده است.

ریسک‌گریز

افراد ریسک‌گریز زمانی که فرصت سرمایه‌گذاری می‌یابند در ابتدا به احتمال ضرر آن نگاه می‌کنند، و ممکن است با وجود احتمال سود بالا، به خاطر ریسکی که وجود دارد، از سرمایه‌گذاری در آن موقعیت خودداری کنند. افراد این گروه، تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت درآمد ثابت دارند. طرح سرمایه‌گذاری آمین در مدیریت ثروت مانو نیز مناسب این افراد است. این طرح برای افرادی که به دنبال دریافت سود نقدی ماهیانه تقریبا ثابتی هستند، مناسب است.

خنثی (نسبت به ریسک)

ریسک‌خنثی اصطلاحی است که برای سرمایه‌گذاران بی‌تفاوت به ریسک به کار گرفته می‌شود. این افراد در تصمیم‌گیری‌های خود هیچ توجهی به ریسک ندارند. اگر شما دو گزینه سرمایه‌گذاری به این افراد ارائه دهید، بدون توجه به میزان ریسک آنها، گزینه‌ای را انتخاب می‌کنند که بیشترین بازده مورد انتظار را داشته باشد. در واقع، سطح ریسک سرمایه‌گذاری برای این دسته ریسک‌های سیستماتیک در سرمایه‌گذاری افراد، یک فاکتور نامربوط است.

ریسک‌پذیری مهارت است یا ویژگی؟

ریسک‌پذیری یک ویژگی فردی است و همه افراد، درجه‌ای از آن را در خود احساس می‌کنند و این تفاوت در سطح ریسک‌پذیری با توجه به موقعیت شغلی و جغرافیایی، سن، سطح درآمد و فاکتورهای دیگر، متفاوت است. با این توصیف ممکن است درجه ریسک‌پذیری شما از پدر، همکار و دوستتان بیشتر یا کمتر باشد.

با این حال ریسک کردن یک مهارت است و مانند بسیاری از مهارت‌های دیگر، می‌توانیم آن را بهبود دهیم. به عنوان مثال ممکن است فردی اشتهای زیادی داشته باشد، ولی این به آن معنا نیست که او حتما باید چاق باشد. او می‌تواند مهارت کنترل وزن و هنر غذا خوردن را بیاموزد و همیشه در وزن دلخواه خود باشد.

این مسئله در سرمایه‌گذاری هم نمود پیدا می‌کند. مهارت‌هایی برای مدیریت ریسک وجود دارد که افراد می‌توانند با رعایت آن اصول، از به خطر انداختن سرمایه خود جلوگیری کنند.

طرح‌های سرمایه‌گذاری مانو به گونه‌ای تنظیم شده است که همه افراد متناسب با درجه ریسک‌پذیری خود بتوانند با هر سطح از دانش تخصصی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند.

انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری

حال که با مفهوم ریسک آشنا شدید، بد نیست که با انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری که ممکن است با آن روبرو شوید، آشنا شوید. ریسک‌ها به طور کلی ترکیبی از ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک است.

ریسک سیستماتیک

در واقع ریسکی که مربوط به کل بازار است و نه تنها روی یک سهم یا یک صنعت بلکه روی کل بازار تاثیر می‌گذارد را اصطلاحا ریسک سیستماتیک، ریسک غیرقابل حذف یا ریسک بازار می‌گویند. برای کنترل این ریسک معمولا از استراتژی‌های پوشش ریسک استفاده می‌کنند. این ریسک همواره با بازار سهام همراه خواهد بود، زیرا از فاکتورهای اقتصاد کلان مثل جنگ، تحریم‌های سیاسی و اقتصادی، نرخ بهره، تورم و عوامل دیگر تاثیر می‌پذیرد. برای اندازه‌گیری این ریسک از مفهومی به نام بتا استفاده می‌کنند که در مقاله دیگری به آن پرداخته می‌شود. از انواع ریسک سیستماتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

ریسک تورم

همانطور که از اسم این ریسک مشخص است، این ریسک به قدرت خرید یا تورم ارتباط دارد. فرض کنید تورم سالیانه کشور حدود 30 درصد باشد و شما در سرمایه‌گذاری خود، 50 درصد سود می‌کنید. در این حالت بازدهی خوبی به دست آورده‌اید چرا که 20 درصد به قدرت خرید شما اضافه شده است. حال فرض کنید، تورم 40 درصد افزایش پیدا کند و بازدهی شما همان 50 درصد باشد، چه اتفاقی رخ داد؟! آیا دوباره این سرمایه‌گذاری برای شما جذاب است؟ به این نوع ریسک که ناشی از افزایش تورم در کشور است، ریسک تورم (Inflation Risk) می‌گویند.

ریسک نرخ بهره

با توضیح یک مثال، این نوع ریسک را بیشتر توضیح می‌دهیم. فرض کنید می‌خواهید بین سپرده‌گذاری در بانک با نرخ سود ثابت ۱۸ درصد و خرید سهامی که انتظار دارید در یک سال 30 درصد بازدهی داشته باشد، یکی را انتخاب کنید. ممکن است به خاطر تمایل به ریسکی که دارید به خاطر اختلاف 12 درصدی سود، سهام را انتخاب کنید. بعد از مدتی بانک مرکزی تصمیم می‌گیرد سود سپرده‌گذاری را از 18 درصد به 24 درصد افزایش دهد. آیا با این اتفاق که اختلاف 6 درصد شد، باز هم ریسک می‌کنید و سهام را انتخاب می‌کنید؟ به این نوع ریسک که به نرخ بهره اعلامی از طرف بانک مرکزی بستگی دارد، اصطلاحا ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk) می‌گویند.

ریسک سیاسی

ریسک سیاسی، ریسکی در نظر گرفته می‌شود که سیاست یا اقتصاد یک کشور می‌تواند بر سرمایه‌گذاری‌ها تأثیر منفی بگذارد. برخی از نمونه‌های ریسک سیاسی شامل موانع تجاری، تحریم، مالیات و قانونگذاری‌ها باشد.

ریسک نرخ ارز (ریسک ارزی)

یکی از مهمترین ریسک‌های سرمایه‌گذاری که در سال‌های اخیر بسیار تاثیرگذار بوده است، می‌تواند افزایش نرخ ارز باشد. ممکن است تغییر در ارزش دلار و یا دیگر ارزهای خارجی، در طول دوره سرمایه‌گذاری بر بازدهی شما تاثیر منفی داشته باشد. این ریسک می‌تواند بر سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که مراوده مالی ارزی دارند بسیار چشمگیر باشد.

ریسک غیرسیستماتیک

این ریسک مربوط به شرکت یا یک صنعت خاص است و از آن جایی که می‌توان با متنوع‌سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری، آن را کاهش داد به آن ریسک حذف شدنی هم گفته می‌شود.

به عنوان مثال اگر تعرفه واردات خودرو، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و هزینه حمل و نقل و مواردی از این قبیل که روی سودآوری یک شرکت تاثیرگذار است رخ دهد، سهام آن شرکت متحمل ریسک غیرسیستماتیک می‌شوند. ریسک‌های غیر سیستماتیک انواع مختلفی دارند.

ریسک تجاری

نوع اول ریسک غیرسیستماتیک، ریسک تجاری است. ریسک تجاری زمانی بوجود می‎‌آید که در مورد درآمد عملیاتی عدم اطمینان و قطعیت وجود دارد. شرکت‌های خدماتی جریان درآمدی نسبتاً ثابت و پایدار دارند و اینطور به نظر می‌رسد که ریسک تجاری کمتری دارند. با این حال، شرکت‌هایی ریسک‌های سیستماتیک در سرمایه‌گذاری مانند تولیدکنندگان خودرو سطح درآمد عملیاتی ناپایداری دارند و بنابراین ریسک تجاری بیشتری خواهند داشت.

ریسک مالی

نوع دوم ریسک غیرسیستماتیک، ریسک مالی است، یعنی ریسکی که ساختار مالی یک شرکت روی ارزش سرمایه‌گذاری آن تأثیر منفی بگذارد. مشاغل، نهادهای دولتی، بازارهای مالی و افراد می‌توانند در معرض خطر مالی قرار گیرند.

ریسک مدیر سرمایه‌گذاری

ریسک مدیر سرمایه‌گذاری ریسکی است که با مهارت مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری همراه است. این ریسک ریسک‌های سیستماتیک در سرمایه‌گذاری می‌تواند به تغییر در سبک سرمایه‌گذاری یا تغییر در تیم مدیریت اشاره داشته باشد. اساساً، کلیه زیان‌های ناشی از اشتباهات، سهل‌انگاری و بی‌کفایتی مدیران یک سبد مالی، در معرض ریسک مدیر سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند.

ریسک نقدشوندگی

ریسک نقدشوندگی، نشان‌دهنده توانایی فروش سریع یک سرمایه‌گذاری با قیمت منصفانه است. به عبارت دیگر، این ریسک به توانایی تبدیل به وجه نقد کردن دارایی در بازار برمی‌گردد. به عنوان مثال املاک و مستغلات قابل فروش هستند ولی معمولا سریع تبدیل به نقد نمی‌شوند. از طرف دیگر معمولا سهام بنیادی، در کسری از ثانیه به فروش می‌رسد.

سخن پایانی

شما باید خود را بشناسید و بدانید تا چه حدی تحمل ریسک دارید و با ویژگی‌های آن بازار و ریسک‌های سرمایه‌گذاری در آن آشنا باشید. باید تا آنجا که امکان دارد، سرمایه‌گذاری‌های خود را متنوع کنید تا سطح ریسک غیرسیستماتیک خود را کاهش دهید. با این حال، به یاد داشته باشید که ریسک سیستماتیک از کنترل شما خارج است و به اقتصاد بستگی دارد. در کل عدم قطعیت ذات سرمایه‌گذاری است و با افزایش آگاهی، آموزش و تحقیق تنها می‌توان از این عدم قطعیت کاست.

تیم متخصص مدیریت ثروت مانو تلاش می‌کند در استراتژی‌های معاملاتی خود تمامی ریسک‌های سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرد و با کمترین ریسک، بیشترین بازدهی ممکن را برای مشتریانش شناسایی کند.