شرکتهای زیادی در بازار بورس تهران مشغول به فعالیت هستند. این شرکتها روزی برای اولین بار سهام خود را جهت معامله وارد بازار بورس کرده و عرضه اولیه شده‌اند. چنانچه یک شرکت برای اولین بار سهام خود را در بورس یا فرابورس به عموم عرضه کند، عرضه اولیه سهام یا به اختصار IPO صورت گرفته است. در اولین عرضه سهام کل سهام به عموم عرضه نمی‌شود. معمولا 5 تا 10 درصد از کل سهام شرکت برای عرضه اولیه کاندید میشود. حداکثر سهام قابل عرضه به افراد در آگهی عرضه اولیه ذکر شده است. با این وجود این که چه تعداد سهام به هر فرد تعلق می‌گیرد، به استقبال افراد از عرضه اولیه شرکت بستگی دارد. شرکت‌هایی که شرایط بهتری طبق دستورالعمل سازمان بورس دارند، معمولا در بورس و دیگر شرکتها در فرابورس پذیرفته می‌شوند.
شرکتها در بورس با جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران تامین مالی می‌شوند. این سرمایه برخلاف وام بانکی نیاز به بازپرداخت ندارد. ورود سهام شرکت به بورس، سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در شرکتها را از حمایت قانون برخوردار می‌کند. علاوه بر این شرکت به ارائه شفاف صورت‌های مالی ملزم میشود و طبق چارچوبی مشخص فعالیت‌های مالی خود را انجام می‌دهد. فعالیت در بازار بورس موجب کسب اعتبار بیشتر برای شرکت شده و به استقبال هر چه بیشتر مشتریان منجر میشود.
اقتصاد آرام با ورود هرچه بیشتر سفته بازان به بازارهای مالی
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس معتقد است که یکی از شاهراه های اصلی برای کاهش سفته بازی در اقتصاد با توجه به حجم بالای نقدینگی، توسعه ابزارهای مالی و معاملات کاغذی و آشنایی سفته بازان با جذابیت بالای این ابزارهاست، به شکلی باید به مرور سرمایه داران به جای خرید و سرمایه گذاری روی یک کالای خاص، وارد معاملات کاغذی آن محصول در بورس کالا شوند.
سیدمهدی مقدسی در گفت‌وگو با «کالاخبر» به بورس کالا به عنوان بستری برای مبادله کالاهای اساسی و مواد اولیه اشاره کرد و گفت: بورس کالا در اقتصاد کشور یک ظرفیت است و باید از همه مزیت های این بازار همچون وجود ابزارهای مالی جذاب برای صنایع و سرمایه گذاران نیز بهره ببریم .
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی افزود: تجربه این سال ها و بررسی مشکلات بازار کالاها بیانگر آن است که سازوکار بهینه برای کشف قیمت کالاهای اساسی، بستر بورس کالاست تا معاملات به شکل شفاف و قیمت ها براساس عرضه و تقاضا کشف شود .
وی اظهار داشت: تنظیم بازار کالاهای اساسی ابعاد مختلفی دارد و با نگاه دستوری نمی شود بازار را تنظیم کرد، باید بازار براساس منطق اقتصادی تنظیم و کنترل شود و از همه ظرفیت های اقتصاد همچون بورس کالا برای بازگرداندن آرامش در بازار کالاها استفاده کرد .
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس تصریح کرد: بورس‌های کالایی به عنوان یکی از ابزارهای اقتصادی مهم در دنیای امروز به شمار می‌روند، به طوری که قیمت بسیاری از کالاهای اساسی موجود در دنیا، در بورس‌های کالایی کشف میشود؛ در واقع در این مکانیسم، حجم عرضه و تقاضای خرید برای یک کالا و بودن و یا نبودن متقاضیان خرید، موجب تعیین قیمت آن خواهد شد؛ از این رو وقتی عنوان می شود از ظرفیت بورس کالا برای تنظیم بازار کالاهای اساسی استفاده شود به معنای ورود به بازار و تغییر شرایط نیست بلکه به معنای بررسی شرایط عرضه و تقاضا و تنظیم بازار با بازارسازی است .
مقدسی استفاده از ابزارهای مالی نوین را ضرورتی اجتناب ناپذیر عنوان کرد و گفت: بورس‌های کالایی با انتشار اوراق گوناگون و استفاده از بازارهای مالی مانند معاملات آتی و آپشن، این امکان را فراهم می‌آورند تا به جای اینکه سفته‌بازان حاضر در بازار، کالا را به صورت فیزیکی مورد معامله قرار دهند، ریسک معاملات را به بازارهای مالی معطوف کرده و برای سود بردن از نوسان قیمت‌ها به این بازارهای غیر فیزیکی و کاغذی مراجعه می‌کنند .
این نماینده مجلس دهم ادامه داد: باید با فراهم کردن امکان راه‌اندازی بازارهای معاملات آتی و آپشن برای برخی کالاها و استقبال صنایع، ریسک بازار و فعالیت‌های سفته بازی را از بازار فیزیکی، جذب بازارهای مالی بازار سرمایه از جمله بورس کالا کرد تا اقتصاد کشور از تغییرات شدید قیمت ها و آسیب به بازارهای واقعی در امان بماند .
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه اگر توزیع کالاها بر اساس ساز و کارهای بازار انجام شود به طور یقین فساد و رانت از میان خواهد رفت، گفت: با توجه به اینکه قدرت برخورد با مافیای اقتصادی و از بین بردن انحصار و رانت موجود در اقتصاد را نداریم، بهترین نسخه، حرکت به سمت اقتصاد آزاد و توجه به مکانیسم بازار است، چراکه با از بین بردن تفاوت قیمت‌های دولتی و آزاد و کشف قیمت بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا در بازار، انگیزه استفاده از رانت نیز در کشور از بین می‌رود .
نماینده مردم اراک، کمیجان و خنداب در مجلس ادامه داد: راه تحقق کاهش رانت و فساد در بازار کالاهای اساسی در عدم مداخله در روند بازار و نظام قیمت گذاری است تا عرضه و تقاضا تعیین کننده روند قیمت‌ها باشد. در این شرایط باید نظارت‌های قوی و سیستم قوی و پیشرفته و مدیریت کارآمد را نیز در اقتصاد ایجاد کرد تا تنظیم بازار به شکل مطلوب رقم بخورد .
ارشن، رسانه اجتماعی تحلیلی بازار سرمایه
سفته بازی و شرط بندی:
سفته بازی یعنی اینکه یک ریسک قابل ملاحظه ای را قبول کنیم تا به یک سود متناسب با آن ریسک برسیم. فرد سفته باز ممکن است که یک سرمایه گذاری سودآور را به دلیل اینکه میزان سود آن متناسب با ریسک آن نیست رد کند. در حقیقت یک سفته باز فردی ریسک گریز است .
اما شرط بندی کردن، قمار یا شرط بستن بر روی نتیجه ای غیرقطعی است. اگر این تعریف را با تعریف سفته باز مقایسه کنیم می بینیم که تفاوت در نبود سود متناسب برای فردی است که شرط بندی می کند. از نظر اقتصادی شرط بندی پذیرفتن ریسک برای به دست آوردن سود بیشتر نیست بلکه لذت بردن از خود ریسک است.
بنابراین اگر در یک فعالیت ریسکی سرمایه گذاری کردیم که سودی به اندازه یک فعالیت بدون ریسک دارد (مثلا خرید اوراق مشارکت) ما فردی هستیم که داریم شرط بندی می کنیم و قطعاً یک سفته باز چنین پیشنهاد سرمایه گذاری را رد می کند.
معمولاً ذهنیت ما این گونه است که اکثریت سرمایه گذاران بازارهای مالی سفته باز هستند و کمتر فردی به قصد شرط بندی وارد این بازارها می شود. شاید در واقعیت هم باید همین اتفاق بیافتد. اما در برخی حالات رفتار یک سفته باز در حقیقت شرط بندی است و وی به اشتباه تصور می کند که دارد سفته بازی می کند.
مثال زیر نشان می دهد که چگونه یک شرط بندی به اشتباه سفته بازی تصور می شود:
فرض کنید شما با من در مورد ارزش دلار به ریال نظرات متفاوتی دارید. شما فکر می کنید که در تیرماه نرخ دلار بیشتر از 3300 تومان است و من تصور می کنم که این نرخ کمتر از 3300 تومان خواهد بود. من با شما ممکن است که یک شرط بندی بر روی نتیجه این پیش بینی انجام دهیم. اگر نرخ دلار بیش از 3300 تومان بود من به شما 100 هزار تومان می دهم و اگر نرخ دلار کمتر از 3300 تومان بود شما به من 100 هزار تومان می دهید. اگر هر دوی ما نسبت به احتمال موفقیت و .
تفاوت عرضه اولیه و پذیره نویسی در چیست | سود کدام بیشتر است ؟
با گسترش بازار سرمایه و شناخت بیشتر بازار توسط افراد، روش‌های متفاوتی برای سرمایه‌گذاری در بازار به چشم سرمایه‌گذاران می‌آید. برای مثال عرضه اولیه و پذیره نویسی دو نوع روش فعالیت در بازار سهام و کسب سود از دنیای بزرگ بازار بورس تهران است. شباهت‌های موجود بین پذیره نویسی و عرضه اولیه برخی از معامله‌گران را به اشتباه می‌اندازد. با این وجود این دو روش با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه قصد داریم تا عرضه اولیه و پذیره نویسی را به خوبی بشناسیم تا بتوانیم تفاوت بین پذیره نویسی و عرضه اولیه را بررسی کنیم.
عرضه اولیه چیست؟
شرکتهای زیادی در بازار بورس تهران مشغول به فعالیت هستند. این شرکتها روزی برای اولین بار سهام خود را جهت معامله وارد بازار بورس کرده و عرضه اولیه شده‌اند. چنانچه یک شرکت برای اولین بار سهام خود را در بورس یا فرابورس به عموم عرضه کند، عرضه اولیه سهام یا به اختصار IPO صورت گرفته است. در اولین عرضه سهام کل سهام به عموم عرضه نمی‌شود. معمولا 5 تا 10 درصد از کل سهام شرکت برای عرضه اولیه کاندید میشود. حداکثر سهام قابل عرضه به افراد در آگهی عرضه اولیه ذکر شده است. با این وجود این که چه تعداد سهام به هر فرد تعلق می‌گیرد، به استقبال افراد از عرضه اولیه شرکت بستگی دارد. شرکت‌هایی که شرایط بهتری طبق دستورالعمل سازمان بورس دارند، معمولا در بورس و دیگر شرکتها در فرابورس پذیرفته می‌شوند.
شرکتها در بورس با جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران تامین مالی می‌شوند. این سرمایه برخلاف وام بانکی نیاز به بازپرداخت ندارد. ورود سهام شرکت به بورس، سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در شرکتها را از حمایت قانون برخوردار می‌کند. علاوه بر این شرکت به ارائه شفاف صورت‌های مالی ملزم میشود و طبق چارچوبی مشخص فعالیت‌های مالی خود را انجام می‌دهد. فعالیت در بازار بورس موجب کسب اعتبار بیشتر برای شرکت شده و به استقبال هر چه بیشتر مشتریان منجر میشود.
عرضه اولیه با توجه به سودآوری خوبی که اغلب در کوتاه مدت دارد، برای سرمایه‌گذاران جذاب است. بنابراین در سال‌های اخیر عرضه اولیه‌ها مورد استقبال بسیار قرار گرفته‌اند. سرمایه‌گذاران به دلیل پایین‌تر بودن قیمت سهم نسبت به ارزش ذاتی آن در زمان عرضه اولیه برای خرید سهم عرضه اولیه‌شده انگیزه بیشتری دارند. البته هر چه تقاضا برای خرید سهام شرکت عرضه اولیه‌شده بیشتر باشد، قیمت آن در مدت زمان کوتاهی رشد خوبی را تجربه کرده و شرکت و سرمایه‌گذاران را منتفع خواهد کرد.
عرضه اولیه‌های سال‌های اخیر در بورس تهران با روش جدید بوک بیلدینگ انجام می‌شوند. روش بوک بیلدینگ در عرضه اولیه، امکان ثبت سفارش سهم در قیمت‌های متفاوت را به معامله‌گران می‌دهد. هر سفارش با حجم و قیمتی که خریدار تعیین می‌کند در سامانه معاملات ثبت میشود.
در روش بوک بیلدینگ هر خریدار می‌تواند درخواست خرید سهام را در ساعت مشخص شده توسط ناظر بازار در سیستم معاملاتی ثبت کند. معمولا افراد در سقف قیمتی ثبت سفارش و خرید سهام را انجام می‌دهند که این ممکن است باعث ایجاد مشکل صف خرید در عرضه اولیه شود. در این روش اولویت با فردی که سفارش خود را زودتر ثبت می‌کند نیست. بلکه اولویت با قیمت انتخابی در بازه مشخص شده برای ثبت سفارش است.
پذیره نویسی چیست؟
پذیره نویسی تعهدی است که شخص برای پرداخت قیمت و هزینه سهام متقبل میشود. به عبارت دیگر به واسطه پذیره نویسی شخص متعهد میشود تا به تامین قسمتی از سرمایه شرکت بپردازد. طبق این قرارداد قانونی شخص باید در شرکت سهامی عام شریک شود. بنابراین افراد در مرحله پذیره نویسی مبلغ مشخص شده برای سهام را پرداخت کرده تا پس از ثبت تعهد و تشکیل شرکت، حق دریافت سهام را داشته باشند.
تعهد پذیره نویسی تعهد تامین سرمایه اولیه شرکت قبل از ثبت شرکت و شروع به کار قانونی آن است. پس از انجام مراحل اولیه ثبت شرکت و انتشار اطلاعیه پذیره نویسی تعهد پرداخت سرمایه باید به اطلاع سهامداران رسیده و تایید شود. این کار طی برگزاری جلسه‌ای صورت می‌گیرد.
این کارگزار است که در فرآیند تعهد پذیره نویسی پس از بررسی سهام شرکتِ داوطلب برای انجام این فرآیند، بهای سهام را مشخص می‌کند. کارگزار با معرفی شرکت برای ورود به مرحله پذیره نویسی متعهد میشود تا اگر اوراق بهاداری تا پایان دوره عرضه اولیه خریداری نشد، آن را خریداری کند. برای ایجاد اطمینان به انجام تعهد، کارگزار باید به سازمان بورس و اوراق بهادار وثیقه و شواهد لازم را ارائه کند.
با انجام پذیره نویسی از سفته بازی در ابتدای زمان عرضه سهام شرکت در بازار سهام جلوگیری خواهد شد و سهام زودتر قیمت ذاتی خود در بازار را لمس می‌کند. با این کار ریسک سرمایه‌گذاری روی سهام شرکت‌هایی که به تازگی به این عرصه وارد شده‌اند، کاهش پیدا می‌کند. در شرکتهای سهامی عام باید هیئت مدیره‌ای از میان سهامداران و حداقل متشکل از 5 نفر تشکیل شود و تحت هیچ شرایطی تعداد پذیره نویسان نباید از 5 نفر کمتر باشد.
برای مرحله پذیره نویسی سهام درست مانند مرحله عرضه اولیه می‌توان از روش بوک بیلدینگ برای ثبت سفارش خرید سهام استفاده کرد. در بوک بیلدینگ اولویت زمانی با اولویت قیمتی بین بازه قیمتی مشخص شده برای سهام جایگزین میشود. به این ترتیب خریدار می‌تواند برای تعداد مشخصی از سهام شرکت درخواست خرید ثبت کند. در نهایت اولویت خرید با بالاترین قیمت پیشنهادی بوده و سهام بین افرادی که بیشترین قیمت را پیشنهاد داده‌اند، به طور یکسان تقسیم میشود.
شرکتهای سهامی عام برای اقدام به پذیره نویسی باید طرح پذیره نویسی در بازار بورس را در مرحله اول نگارش کنند تا طرح به تایید و امضای موسسین برسد. پس از آن باید اظهارنامه و اساسنامه همراه با طرح پذیره نویسی به مرجع ثبت شرکتها ارائه شود تا پس از تایید مدارک اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی صادر شود. طرح پذیره نویسی که شرکت آن را منتشر می‌کند باید شامل موارد مشخصی باشد که در ادامه برخی از آنها را بررسی می‌کنیم:
_ نام شرکت و نوع فعالیت آن
_ آدرس مرکز اصلی شرکت
_ سابقه فعالیت شرکت
_ مدارک هویتی کامل موسسان و آدرس محل اقامت آنها
_ مبلغ سرمایه شرکت
_ اعلام مزایایی که موسسین برای خود در نظر گرفته‌اند با ذکر جزئیات
_ تعیین مقداری از سرمایه که موسسان تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده‌اند
_ ذکر هزینه‌هایی که موسسان برای تدارک مقدمات تشکیل شرکت پرداخت کرده‌اند
_ بیان حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره‌نویسی باید تعهد شود
_ تعیین مبلغی که باید زمان پذیره نویسی به صورت نقدی پرداخت شود
_ ذکر مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام تعهد شده باید به آن حساب واریز شود
_ تعیین مهلتی که طی آن اشخاص باید برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغ به بانک مراجعه کنند
_ ذکر نام روزنامه کثیر الانتشاری که اطلاعیه‌های بعدی تا تشکیل مجمع عمومی موسسان در آن منتشر شود
_ ذکر چگونگی تخصیص سهام به پذیره‌نویسان
_ و .
شرکت در پذیره نویسی در گذشته با مراجعه حضوری به کارگزاری یا بانک انجام می‌شد. اما امروزه به لطف پیشرفت فضای تکنولوژی، پذیره نویسی نیز مانند دیگر فعالیت‌های بازار سرمایه به روش آنلاین و از طریق پنل معاملاتی قابل انجام است. در پذیره نویسی از طریق بازار فرابورس می‌توان درصدی از سهام شرکتی که قرار به تاسیس آن است را با قیمت اسمی معمولا 100 تومان پیش خرید کرد. خرید سهام در این مرحله معمولا از طریق کارگزاری‌ها انجام میشود.
ساعت شروع و پایان پذیره نویسی طبق پیام ناظر بازار مشخص و معامله‌گران می‌توانند طی زمان مشخص شده ثبت سفارش خود را انجام دهند.
معمولا حداکثر و حداقل سهام قابل خریداری برای اشخاص حقیقی و حقوقی از قبل مشخص شده است که در صورت عدم تقاضا برای خرید سهام، با درخواست موسسین و تایید فرابورس امکان افزایش سقف خرید سهام وجود دارد. هر خریدار تنها مجاز به ثبت یک سفارش خرید در سامانه معاملاتی است و سفارش‌های ثبت شده در زمان ثبت سفارش قابل اصلاح یا حذف خواهند بود. این مهلت ویرایش پس از پایان مرحله ثبت سفارش از بین خواهد رفت. به عبارتی در ساعت پایانی دسترسی به پنل ثبت سفارش پذیره نویسی امکان پذیر نخواهد بود.
مطالب پیشنهادی
تفاوت پذیره نویسی با عرضه اولیه چیست؟
تا به اینجای متن عرضه اولیه و پذیره نویسی را تعریف کردیم. با کمی دقت متوجه می‌شوید که این دو فرآیند با یکدیگر متفاوت هستند. با این وجود گاهی فعالین تازه‌وارد در بورس، پذیره نویسی و عرضه اولیه را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. در ادامه قصد داریم تا برخی از تفاوت‌های پذیره نویسی با عرضه اولیه را بررسی کنیم:
_ در پذیره نویسی سهام، برای قیمت سهام شرکتها قیمت اسمی 100 تومان پیشنهاد میشود. اما در عرضه اولیه سهام برای قیمت سهام هر شرکت بازه قیمتی متفاوتی در نظر گرفته میشود.
_ در پذیره نویسی سهام یک شرکت سرمایه‌گذار برای ثبت سفارش 30 روز زمان دارد که به نسبت زمان طولانی محسوب میشود. پس از زمان پذیره نویسی نماد تا طی کردن مراحل ثبت اداری خود از دسترس خارج میشود. برای این که سهم پس از پذیره نویسی در بازار عرضه شود، ممکن است حتی چند ماه زمان نیاز باشد. اما عرضه اولیه زمان ثبت سفارش کوتاه‌تری در حدود 2 الی 3 ساعت طی یک روز معاملاتی دارد و معمولا بلافاصله در اولین روز معاملاتی بعد از اختصاص سهام به متقاضیان، سهام شرکت مانند دیگر شرکتها با عرضه و تقاضا قابل معامله میشود.
_ معمولا مرحله پذیره نویسی قبل از تاسیس شرکت و برای تامین سرمایه اولیه برای تاسیس شرکت انجام میشود. عرضه اولیه سهام بعد از تاسیس و شروع فعالیت شرکت انجام میشود. دلیل عرضه اولیه کسب سرمایه بیشتر و تامین مالی برای پیشرفت بیشتر و موفقیت مالی شرکت است.
_ در عرضه اولیه هر تعداد افرادی می‌توانند شرکت کنند و سهام موجود برای عرضه در صورتی که سفارشات بالاتر باشد، بین افراد تقسیم شده و ممکن است تعداد سهام کمتر از سهام درخواست شده به افراد اختصاص پیدا کند. اما در پذیره نویسی اگر سفارشات به میزان تمام اوراق عرضه شده در فرآیند برسد، زمان پذیره نویسی به پایان رسیده و پس از آن امکان ثبت سفارش وجود نخواهد داشت. گاهی ممکن است این اتفاق در روزهای اولیه پذیره نویسی رخ داده و به جای زمان 30 روزه برای ثبت سفارش همان زمان چند روزه کافی باشد.
_ گاهی برای برخی از پذیره نویسی‌ها شرکت کنندگان می‌توانند در مرحله ابتدایی تنها درصدی از مبلغ اصلی را پرداخت کنند. این در صورتی است که در روز عرضه اولیه باید به اندازه مبلغی که قصد سرمایه‌گذاری در شرکت را دارید، موجودی داشته باشید تا بتوانید سفارش خرید خود را ثبت کنید.
_ نماد شرکتی که عرضه اولیه سهام خود را انجام می‌دهد، در بازار بورس یا فرابورس درج میشود. اما در پذیره نویسی بعد از این که مراحل با موفقیت به پایان رسید، شرکت در بازار پایه درج میشود. پس می‌توان اینطور نتیجه گرفت که شرکت در عرضه اولیه نسبت به پذیره نویسی ریسک کمتری را به سرمایه‌گذار تحمیل خواهد کرد.
سخن پایانی
عرضه اولیه و پذیره نویسی دو روش تامین سرمایه شرکتها در بازار سرمایه است. هر کدام از این روش‌ها می‌توانند برای سرمایه‌گذاران نیز سودآور باشند. با این که در پذیره نویسی روند تایید و پذیرش طولانی بوده و پس از انجام مراحل حتی گاهی چند ماه زمان برای تایید شرکت نیاز است، اما اکثرا سود حاصل از این انتظار چشمگیر بوده است. با بررسی تمام موارد و توجه به تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه می‌توان مطمئن شد که باید کدام مورد را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرد.
سوالات متداول
شرکت در عرضه اولیه بهتر است یا پذیره نویسی؟
پذیره نویسی مربوط به شرکتی است که قصد تامین سرمایه برای تاسیس دارد. از طرفی عرضه اولیه برای تامین مالی جهت پیشرفت فعالیت‌های شرکت است. هر کدام از این فرآیند می‌توانند برای سرمایه گذار نیز سودآور باشند و انتخاب یکی از آنها به خود سرمایه گذار وابسته است.
آیا پذیره نویسی نسبت به عرضه اولیه سود بهتری دارد؟
اگر نگاه شما در سرمایه گذاری بلند مدت است، پذیره نویسی می‌تواند انتخاب مناسبی برایتان باشد. پذیره نویسی‌های گذشته سود خوبی داشته‌اند. بنابراین اگر سرمایه اضافی دارید که برای مدتی به آن نیاز پیدا نمی‌کنید، پذیره نویسی می‌تواند گزینه خوبی برای سرمایه‌گذار باشد. البته باید به این توجه کنید که پذیره نویسی نسبت به عرضه اولیه دارای ریسک بالاتری خواهد بود.
آیا امکان پرداخت درصدی از مبلغ پذیره نویسی وجود دارد؟
در برخی از پذیره نویسی‌ها امکان پرداخت 30 تا 50 درصد از مبلغ قیمت اسمی سهام در ابتدای کار وجود دارد. بعد از ثبت شرکت و طی مراحلی که ممکن است از 6 ماه تا 3 سال زمان ببرد، باید مابقی مبلغ پذیره نویسی به شرکت پرداخت شود.
کارگزاری هوشمند رابین
کارگزاری فارابی
این مقاله به کوشش زهرا هادی زاده و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.
سه رمز عبوراز سفته‌بازی
پس از نوسانات شدید بورس تهران، جهش ۳۰ درصدی شاخص در سه ماه پایانی سال گذشته و در ادامه افت ۵/ ۹ درصدی شاخص تا پایان خرداد ۹۵، انتظار تقویت فضای تحلیلی تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی در معاملات وجود داشت. این در حالی است که معاملات روزهای اخیر بار دیگر به شایع‌شدن فضای هیجانی در بازار اشاره دارد. این فضا به‌خصوص در گروه‌هایی که پیش از این نیز تجربه نوسانات شدید را داشتند، کاملا ملموس است.
فارغ از عوامل هیجانی در رفتار سهامداران، به نظر می‌رسد برخی مشکلات ساختاری عامل تشدید فضای سفته بازی در بورس تهران شده‌اند. سهام شناور پایین که گردش مالی (turnover) معاملاتی را کاهش داده، احساس مسوولیت بی‌مورد برای حفظ شاخص سهام و همچنین محدودیت دامنه نوسان قیمت سهام از جمله مهمترین ضعف‌های ساختاری است که تمایل به موج‌سواری در بورس را تقویت می‌کند.
سهامداری روی موج اخبار
برای مثال گروه خودرو، در مدت زمان کوتاهی (زمستان ۹۴) رشد ۲۱۸ درصدی را تجربه کرد و در ادامه نیز تا پایان خرداد با افت ۳۲ درصدی مواجه شد. این نوسانات شدید به فضای ملتهب این گروه اشاره دارد. روز گذشته بار دیگر حرکت سریع نمادهای این گروه به سمت صف خرید را شاهد بودیم. مشاهده صف خرید با خبرهایی که به‌عنوان داغ‌کننده سهام شناخته میشود، این صف‌ها را به تدریج طولانی‌تر ساخت.
این موضوع البته در شرایط کنونی مختص گروه خودرویی نیست و در سایر گروه‌های بازار و بعضا تک‌نمادها نیز مشاهده میشود. بی‌توجهی به عوامل بنیادی یا حتی بی‌اعتنایی به عوامل بازاری (نیاز به اصلاح قیمت سهام پس از رشدهای بی‌وقفه) می‌تواند هیجان را ادامه‌دار سازد. همانطور که روند تاریخی بورس نشان داده و انتظار می‌رود اگر عامل بنیادی در حمایت از قیمت‌های متورم شده کنونی مشاهده نشود، باید در انتظار نزدیک شدن دوباره قیمت‌ها به ارزش ذاتی آنها بود. بر این اساس، مقصد بعدی این هیجان افت‌هایی بیش از پیش خواهد بود.
گرچه ضعف تحلیل عاملی برای این نوسانات شدید محسوب میشود، اما برخی عوامل در گسترش بستر سفته‌بازی در ساختار بازار سهام مشاهده میشود. در این‌خصوص، کارشناسان بازار سهام به دو موضوع مانند گردش مالی (turnover) کم معاملات و همچنین سنجش کار مدیران بورسی بر اساس مقدار شاخص برای تشدید فضای هیجانی بازار سهام اشاره می‌کنند.
در حالی که بورس‌های پیشرفته میزان گردش مالی (نسبت ارزش معاملات به ارزش کل بازار) بیش از یک است، یعنی حداقل یک یا بیشتر از یک سهم میان فعالان طی یک سال دست به دست میشود. در بورس ما این نسبت کمتر از ۲۵ درصد است. بنابراین به راهکارهایی برای جذب نقدینگی و جذابیت بازار سهام نیاز داریم.
البته این جذابیت نمی‌تواند بر مبنای رشد شاخص باشد. همچنین تلاش برای حذف دامنه نوسان، افزایش سهام شناور شرکتها و حذف مورد خودساخته حجم مبنا از دیگر موارد تقویت تحلیل‌پذیری در بازار سهام محسوب می‌شوند. افزایش سهام شناور می‌تواند به رشد نسبت گردش مالی کمک کند. دامنه نوسان و حجم مبنا نیز عواملی برای ایجاد فضای هیجانی با تشکیل صف‌های هیجانی و کمک به بی‌تحلیلی بازار است. این موارد بارها در سال‌های گذشته مورد تاکید تمامی کارشناسان سهام بوده است.
نیاز مبرم به افزایش گردش مالی معاملات
شاهین شایان‌آرانی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» نوسانات شدید بورس تهران را ناشی از نبود نقدینگی کافی در بورس تهران دانست. نسبت مهمی که در بازارهای سهام به آن توجه میشود، نسبت گردش مالی در معاملات یک سال است.
این نسبت که به‌صورت ارزش معاملات به ارزش کل بازار در یک دوره مشخص تعریف میشود، نشان‌دهنده میزان نقدینگی موجود در بازار است. این نسبت در برخی بازارهای سهام پیشرفته به ۱۰۰ و حتی به ۳۰۰ درصد نیز می‌رسد. بر این اساس، در بازاری که ارزش معاملات آن بیش از ارزش کل بازار است، بیش از یک‌بار در سال این سهم میان فعالان آن دست به دست شده است. در این بازارها به عرضه و تقاضا به‌صورت کامل پاسخ داده میشود.
در نقطه مقابل، در بورس تهران شاهد کمبود نقدشوندگی هستیم و این نسبت در بهترین حالت در بورس ما حدود ۲۵ درصد برای میانگین سال‌های اخیر است. بر این اساس، به منظور پویایی و دینامیک بودن معاملات حضور نقدینگی تازه در بورس الزامی است. بر این اساس، باید سرمایه‌گذاران تازه به بازار سهام جذب شوند، حضور سرمایه گذاران خارجی می‌تواند کمک زیادی برای عبور از کمبود نقدینگی باشد. در حالی که در سمت تقاضا شاهد کمبود نقدینگی در بورس تهران هستیم، در سمت عرضه نیز دقیقا این مکانیزم تکرار میشود.
در این خصوص، اگر یک شرکت دارای ۱۰۰ سهم باشد، تنها بخش کوچکی تا ۲۵ سهم آن شرکت قابل معامله است و سایر سهام تحت کنترل سهامداران عمده بوده و هیچ حرکتی از سوی آنها مشاهده نمی‌شود. در این شرایط، سفته‌بازان با سرمایه اندکی می‌توانند قیمت سهم را جابه‌جا کنند. در نتیجه، با داغ شدن سهم تا قیمتی دلخواه شرایط را برای فروش خود فراهم می‌کنند. حالت عکس این موضوع نیز مشاهده میشود؛ فشار برای کاهش قیمت یک سهم و در ادامه جمع کردن سهام در کف قیمتی. در حالی که تعداد اندکی سهام قابلیت معامله شدن را دارد، قیمت ۱۰۰ درصد سهام با این نوسانات تغییر می‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: به منظور کنترل نوسانات و به دنبال آن فعالیت‌های سفته بازانه باید به بالا بردن حجم و ارزش معاملات توجه شود. در این میان، راه‌حل‌هایی به ظاهر آسان‌تر مانند ایجاد حجم مبنا و دامنه نوسان قیمتی از راهکارهایی ناکارآمد در کنترل نوسانات هستند. بر این اساس، به جای توجه به اصل موضوع و تلاش برای رقابتی ساختن معاملات سهام محدودیت‌هایی در معاملات ایجاد می‌کنند که این تلاش‌ها کاملا بی‌ثمر بوده است.
آنچه در بورس‌های دیگر و همچنین منطقه شاهد هستیم، تلاش مدیران برای جذب شرکتهای جدید به بورس است. این کار رونق سرمایه‌گذاری را به دنبال خواهد داشت و به پویایی بازار کمک می‌کند. فضای بورس ما تا حدود زیادی دولتی بوده و تلاش‌هایی برای گسترش بازار و جذاب ساختن بازار به ندرت مشاهده میشود. بورسی که بخواهد با دستورالعمل و قاعده دولتی کنترل شود، نمی‌تواند در کنترل نوسانات و جذب سرمایه گذاران موفقیت چندانی کسب کند.
سه دلیل نگاه کوتاه‌مدت سهامداران
سعید اسلامی بیدگلی، عضو هیات‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی سه دلیل برای کوتاه‌نگری و نبود تحلیل در میان سهامداران در بازار سهام ایران عنوان کرد و گفت: در نگاه اول مهمترین پدیده‌ای که به موجب آن سرمایه‌گذاران ایرانی در بلندمدت از گردونه تحلیل خارج می‌شوند، نوسانات شدید و تغییرات ناگهانی در سیاست‌ها و قوانین حاکم بر بازارها است که از مسائل سیاسی و اقتصادی کشور نشأت می‌گیرد.
وی افزود: علاوه بر این در اغلب کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه موسسات و افرادی وجود دارند که از ارائه تحلیل درآمد کسب می‌کنند؛ در صورتی که در ایران چنین موسساتی وجود ندارد و از آنجا که سرمایه‌گذار نمی‌تواند به‌صورت شخصی هزینه متضرر شدن در بازار را بپردازد، در نتیجه با دیدی کوتاه مدت و یک تحلیل ساده که هر سهمی که صف خرید دارد، سهم خوبی است، وارد بازار میشود.
اسلامی سومین دلیل حاکمیت هیجان بر تحلیل را نبود شفافیت اطلاعات در معاملات دانست و اظهار کرد: هنوز شفافیت بازار به لحاظ اطلاعات و معاملات آنقدر نیست که سهامدار بتواند با تکیه به تحلیل وارد معاملات شود.وی تصریح کرد: در مجموع عواملی همچون وجود دامنه نوسان، انتشار سریع اخبار قبل از قرار گرفتن روی کدال، دامن زدن به برخی شایعات و اخبار غیرموثق،دولتی بودن درصد بزرگی از بازار سهام و برخی دیگر از عوامل باعث میشود تا سهامدار نتواند تحلیل را پشتوانه‌ای مناسب برای ورود به بازار ببیند. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه ساختار بازار از اهمیت بالایی برخوردار است، گفت: اگر مدیران بازار سرمایه خود را مسوول بالا و پایین رفتن شاخص بدانند و تمام توجه و تلاش خود را برای نگه داشتن شاخص انجام دهند، نباید انتظار تحلیلی شدن معاملات را داشت.
وی ادامه داد: در صورتی که افزایش شفافیت و کارآیی بازار مهمترین معیار مسوولان بازار سرمایه قرار گیرد، قطعا دیگر شاهد یک فضای هیجانی با رویکرد سفته‌بازانه نخواهیم بود. در نتیجه تغییر نگرش در میان مدیران بازار را می‌توان پیش زمینه اصلی تحلیل‌محوری معاملات دانست و پس از آن دومین راهکار برای حاکم شدن تحلیل بر معاملات، ایجاد سازوکار لازم و موسساتی است که ارائه دهنده تحلیل‌های درست از بازار به سرمایه‌گذاران باشد.
اسلامی خاطرنشان کرد: باید موضوع معامله بر اساس اطلاعات، جدی گرفته شود. در حال حاضر منفی‌ترین موضوع حاصل از ایجاد صف خرید و فروش، این است که تحلیل از بازار حذف شده و هر شخصی که وارد بازار میشود، یک راه تحلیل بسیار ساده پیدا کرده و فکر می‌کند هر سهمی که صف خرید دارد، سهم خوبی است. در صورتی‌که اگر دامنه نوسان بازتر باشد و صف خرید و فروش شکل نگیرد، خرید و فروش‌های سرمایه‌گذاران با تحلیل‌های عمیق‌تری صورت می‌گیرد.
وی اضافه کرد: طی سال‌های گذشته بارها مسوولان بازار از حذف دامنه نوسان سخن گفتند؛ در‌صورتی‌که عملا هیچ کاری انجام نشد؛ در صورتی که می‌توانستند به‌عنوان کمترین کار ممکن در طول این سال‌ها حذف تدریجی دامنه نوسان از معاملات سهامی که شاهد اتفاق و تحول خاصی نیستند را تمرین کنند.
عضو هیات‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی ادامه داد: واقعیت این است که افردای که در ابتدا دامنه نوسان را وضع کرده و در حال حاضر در مقابل حذف آن مقاومت می‌کنند، استدلال می‌کنند که بازار ما هیجانی است و تعداد سهامداران غیرحرفه‌ای دراین بازار زیاد است. به همین علت اگر دامنه نوسان باز باشد و معاملات بدون محدودیت نوسان انجام پذیرد، بازار ممکن است با هر خبری هیجانی شود و واکنش بیش از اندازه نشان دهد. به‌عنوان مثال در صورت بالا بودن یا نبود دامنه نوسان با انتشار یک خبر منفی بازار به شدت ریزشی شده و بالعکس زمانی که خبر مثبتی می‌آید، نوسانات بازار شدید میشود. در نتیجه این افراد با بهانه هیجانی بودن بورس ایران اعتقاد دارند بازار به دامنه نوسان نیاز دارد و با این مکانیزم می‌تواند معاملات را مدیریت کند؛ موضوعی که اساسا فکری اشتباه است و ایراد دارد.
صندوق قابل معامله در بورس (ETF) چیست؟
صندوق قابل معامله در بورس (ETF) یکی از انواع صندوق‌های موجود در بازار بورس اوراق بهادار است. این صندوق بسیار شبیه به صندوق سرمایه گذاری مشترک عمل می‌کند. با این تفاوت که ETFها تلفیقی از دیگر دارایی‌ها مثل سهام شرکتهای دیگر یا اوراق مالی است. به طور معمول هر ETF از یک کالا، سهام یک صنعت خاص یا یک شاخص خاص تشکیل شده است. ETFها را به همان روشی که یک سهام معمولی را خرید و فروش می کنید می‌توانید خریدار کنید. یک ETF ممکن است به منظور تجمیع سهام یک صنعت، یک بازار خاص و یا با هدف جذب گروه خاصی از سرمایه گذاران تشکیل شده باشد.
قیمت سهام ETF مانند قیمت هر سهام دیگری در طول روز از ساعت 9 تا 12 و نیم با خرید و فروش سهم های آن در حال تغییر است. این اولین تفاوت صندوق ETF با صندوق هایی است که خارج از بورس معامله می‌شوند.
صندوق های قابل معامله یا ETFها می توانند شامل انواع سرمایه گذاری ها از جمله سهام، کالاها یا اوراق قرضه باشند. برخی از آنها فقط از دارایی های موجود در بورس تشکیل شده اند، در حالی که برخی دیگر کالاها و سهام های بین المللی را نیز دارا هستند.
انواع ETF
انواع مختلفی از ETFها در دسترس سرمایه گذاران هستند که می توانند برای سود بلند مدت، سفته بازی کوتاه مدت و یا به منظور پوشش ریسک سبد دارایی شخصی تان خریداری کنید. در ادامه توضیح مختصری از برخی از ETF های موجود در بازار کشورمان ارائه می‌دهیم.
ETF های فعال و غیرفعال
یکی از مهمترین تفاوت‌های ETFها بحث فعال بودن یا نبودن آنهاست. هدف ETFهای غیرفعال تجمیع عملکرد یک شاخص گسترده تر و یا مجموعه ای سهام دیگر است. به طور مثال دو سهام دارا یکم و پالایش یکم که صندوق های دولتی ثابت هستند؛ صرفا از چند سهام دیگر تشکیل شده‌اند و قیمت‌شان نیز به قیمت سهام هایی که از آن تشکیل شده اند وابسته است. در مقابل مدیران برخی دیگر از ETFها به صورت فعالانه در بازار های مختلف در حال شناسایی سهم های مستعد و معامله هستند.
ETF های اوراق قرضه
ETF اوراق قرضه برای پرداخت درآمد منظم به سرمایه گذاران استفاده می شود. میزان سوددهی و پرداخت درآمد آنها به عملکرد اوراق قرضه خریداری شده بستگی دارد. این اوراق قرضه خریداری شده ممکن است تنها شامل اوراق قرضه دولتی یا اوراق قرضه شرکتی و یا تلفیقی از آن دو باشد.
ETF سهام
ETFهای سهام شامل سبدی از سهام برای تجمیع سهام یک صنعت یا بخش است. به عنوان مثال، یک ETF سهام ممکن است سهام شرکت های بانکی و یا نیروگاهی را تجمیع کند. هدف چنین صندوق‌هایی کم کردن ریسک افرادی است که قصد خرید سهام آن صنعت را دارند اما شناخت کافی از شرکتهای آن ندارند. برخلاف سهام واقعی شرکتها، ETFها مالکیت واقعی شرکتها نیست و سهامدار آن نیازی به شرکت در جلسات سالیانه بنگاه‌ها و تصمیم گیری های آنان نیست.
ETF های کالا/طلا
همانطور که از نام آنها مشخص است، ETFهای کالا در کالاهایی از جمله نفت خام یا طلا سرمایه گذاری می کنند. ETF های کالا مزایای متعددی دارند. اول از همه آنها سبد سهام را متنوع می کنند و نقش پوشش ریسک دارند. به عنوان مثال در هنگام رکود بازار سهام، وجود سهام چنین صندوق هایی باعث عملکرد کلی بهتر پرتفوی میشود. نکته دیگر آن که نگهداری سهام در یک ETF کالایی ارزان‌تر از نگهداری فیزیکی کالا است. به این دلیل که با خرید ETF دیگر هزینه نگهداری،شناسایی کالای اصل، بیمه و کارمزد های خرید را پرداخت نمی‌کنید.
ETFهای ارزی که البته در ایران فراگیری کمی دارند یکی دیگر از ابزارهای سرمایه گذاری تلفیقی هستند. این صندوق ها تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی بر پایه عملکرد نسبی دو ارز نسبت به یکدیگر و افزایش نسبی قیمت یک ارز تشکیل شده‌اند. از چنین ETF هایی می توان پس از پیش بینی قیمت ارزها بر اساس تحولات سیاسی و اقتصادی یک کشور استفاده کرد. آنها همچنین برای تنوع بخشیدن به یک سبددارایی یا به عنوان پوششی در برابر ریسک بازار سهام می توانند مورد استفاده قرار گیرند. برخی از این صندوق‌ها برای محافظت در برابر تهدید تورم استفاده می کنند.
ETF معکوس
ETF های معکوس تلاش می کنند از کاهش سهام سود کسب کنند. بازار مشتقه یکی از ابزارهای کسب سود در زمان کاهش قیمت سهام است. یک ETF معکوس از بازار مشتقه برای کسب سود استفاده می‌کند. آنها به دنبال سهامی هستند که احتمال کاهش قیمت آن را می‌دهند. هنگامی که بازار نزولی است، یک ETF معکوس به میزان مناسبی بازدهی دارد. این ابزار گزینه خوبی برای افرادی است که احتمال کاهش قیمت‌های بازار سهام را می‌دهند اما تخصص کافی برای استفاده از ابزار مشتقه را ندارند.
چگونه سرمایه گذاری در ETF ها را شروع کنیم
با وجود پلتفرم‌های متعدد در دسترس معامله گران، سرمایه گذاری در ETFها نسبتاً آسان شده است. برای تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی مشاهده انواع ETFها و مقایسه عملکرد گذشته آنان می‌توانید به قسمت مقایسه سایت ثروتینو رفته و برای مشاوره حرفه ای آنلاین و یا حضوری درخواست پر کنید.
برای شروع سرمایه گذاری در ETFها مراحل زیر را دنبال کنید:
- یک پلت فرم سرمایه گذاری پیدا کنید: ETFها در اکثر پلتفرم های سرمایه گذاری آنلاین، مثل سامانه آنلاین کارگزاری در دسترس هستند. خرید تفاوت سرمایه گذاری و سفته بازی این صندوق ها هیچ تفاوتی با خرید سهام ندارد و کارمزد آن همانند سهام بده و هزینه دیگری از شما دریافت نمی‌شود. به این معنی که برای خرید یا فروش ETF نیازی به پرداخت هزینه جداگانه‌ای به ارائه‌دهندگان سامانه ها ندارید. با این حال قیمت مشابه به معنی عملکرد یکسان سامانه های متفاوت نیست. برخی از مهمترین علت های اقبال سرمایه گذاران به یک سامانه خاص، راحتی خرید، مقایسه ETFها، ارائه مشاوره سرمایه گذاری و وجود مطالب آموزشی است.
- تحقیق در مورد ETF: دومین و مهمترین مرحله در سرمایه گذاری ETF شامل تحقیق در مورد آنها می باشد. همواره قبل از خرید در مورد ETF که قصد خرید آن را دارید به خوبی تحقیق کنید. درست است که این صندوق ها ریسک کمتری نسبت به بازار ها دارند اما این به هیچ وجه به معنی ارزندگی همه آنها در همه حال نیست. قبل از خرید هر ETF باید به سوالات زیر فکر کنید و متناسب با آن اقدام به خرید نمایید.
- افق زمانی شما برای سرمایه گذاری چیست؟
- آیا برای درآمد سفته بازی خرید می‌کنید یا برای رشد بلند مدت؟
- به چه ابزار یا بازار خاصی علاقه دارید؟
- استراتژی شما درسرمایه گذاری چیست؟
اگر شما یک سرمایه‌گذار مبتدی هستید که سابقه خرید ETFها را ندارید، میاانگین بازدهی را مقایسه کنید. میانگن بازدهی صندوق‌ها در دوره‌های پیشین ساده ترین نشانه ظاهری از عملکرد آنان است.
نحوه خرید صندوق های قابل معامله
ETFها را هم از طریق سامانه آنلاین کارگزاری ها و هم از طریق سایت های سرمایه گذاری مخصوص می‌توان خریداری کنید.
یک حساب در کارگزاری به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا سهام ETFها را همانطور که یک را سهام معامله می کنند، خرید و فروش کنند. سرمایه‌گذاران فعال ممکن است با ایجاد یک حساب در کارگزاری شروع به خرید و فروش کنند. در حالی که سرمایه گذارانی که به دنبال رویکرد منفعلانه تر هستند ممکن است از نرم افزار های خرید خودکار استفاده کنند.
پس از ایجاد یک حساب در کارگزاری، سرمایه گذاران باید قبل از خرید ETF، آن حساب را شارژ کنند. جزئیات روش تامین مالی حساب کارگزاری شما به کارگزار بستگی دارد. پس از تامین مالی حساب خود، همانند جست و جوی سهام می توانید ETFها را جستجو کنید و به همان روشی که سهام را معامله می‌کنید این صندوق را نیز معامله کنید. یکی از بهترین راه‌ها برای پیدا کردن سریعتر ETF مناسب خود، استفاده از ابزار غربالگری ETF است. بسیاری از کارگزاری‌ها این ابزارها را به عنوان راهی برای مرتب کردن بین انواع ETF ارائه می کنند. شما معمولاً می توانید ETFها را با توجه به برخی از معیارهای زیر جستجو کنید:
حجم: حجم معاملات در یک دوره زمانی خاص به شما امکان می دهد محبوبیت صندوق های مختلف را مقایسه کنید. هر چه حجم معاملات بیشتر باشد، احتمالا معامله آن صندوق و در نتیجه نقدشوندگی آن آسان تر است.
دارایی ها: پرتفوی صندوق های مختلف اغلب در ابزارهای غربالگر نیز ذکر شده اند، و به مشتریان اجازه می دهند دارایی های مختلف هر سرمایه گذاری احتمالی ETF را با هم مقایسه کنند.
دیدگاه شما