آموزش نمودارهای رایج در UML
در فصل های پیشین درباره ی اجزای بنیادین و دیگر المان های ضروری UML بحث کردیم. حال می بایست بیاموزیم از المان های نام برده در کجا استفاده کنیم.
المان ها مانند Component هایی هستند که می توانند به شیوه های چند نوع نمودار به طور کلی وجود دارد؟ مختلف به یکدیگر متصل شده و یک تصویر کامل را شکل دهند که درنهایت تحت عنوان نمودار یا دیاگرام شناخته می شود. بنابراین درک نمودارهای مختلف برای پیاده سازی دانش مورد نظر در سیستم های واقعی بسیار مهم می باشد.
برای فهم تمام سیستم های پیچیده، نیاز به تعدادی نمودار جامع داریم. این نمودارها کمک شایانی به درک ما می کند. بنابراین اگر به اطراف خود دقت کنیم، متوجه می شویم که نمودارها یک مفهوم جدید نیستند بلکه به شکل های مختلف و در زمینه های مختلف بکار می روند.
نمودارهای UML با این هدف ایجاد می گردند که درک و فهم عمیق تر و آسان تری از سیستم مورد نظر حاصل گردد. با این حال، این امکان وجود ندارد که تمامی جنبه های سیستم را در قالب یک نمودار تحت پوشش قرار داد. به این خاطر زبان مدل سازی UML چندین نوع نمودار ارائه می دهد که به واسطه ی آن ها می توان کلیه ی جنبه های یک سامانه ی پیچیده را تحت پوشش قرار داد.
شما می توانید مجموعه نمودارهای اختصاصی ایجاد نمایید و نیازهای خود را برطرف سازید. نمودارها طی فرایندی تکرارشونده و گام به گام ایجاد می شوند.
در کل دو دسته ی اصلی نمودار وجود دارد که این دو دسته خود به زیردسته هایی تقسیم می شوند:
1. نمودارهای ساختاری (structural diagrams)
2. نمودارهای رفتاری (behavioral diagrams)
نمودارهای ساختاری
نمودارهای ساختاری (به انگلیسی structural diagrams) جنبه های static سیستم مورد نظر را نمایش می دهد. جنبه های ایستا یا استاتیک سامانه درواقع نشانگر آن بخش هایی از یک نمودار است که ساختار اصلی و در نتیجه پایدار سیستم را تشکیل می دهد.
بخش های static توسط کلاس ها، interface ها، اشیا، component ها و node ها نمایش داده می شوند. در کل چهار نوع نمودار ساختاری داریم که در زیر فهرست شده:
1. نمودار کلاس (class diagram)
2. نمودار شی (object diagram)
3. نمودار اجزا (component diagram)
4. نمودار استقرار و توزیع (deployment diagram)
نمودار کلاس (class diagram)
نمودارهای کلاس، رایج ترین و پرکاربرد ترین نوع نمودار در UML تلقی می شوند. نمودار کلاس شامل کلاس ها، interface ها (رابط)، association ها و collaboration می باشد.
نمودارهای کلاس در اصل دید یا نمایه ی شی گرایی (object oriented view) یک سیستم که به ذات static هست (ماهیت آن ایستا است) را نمایش می دهد.
Active class در یک نمودار کلاس جهت نمایش همروندی (concurrency) در سیستم مورد نظر بکار می رود.
نمودار کلاس ذات شی گرای یک سیستم را نیز به تصویر می کشد. از این رو نمودار مزبور را معمولا برای توسعه بکار می روند. این نمودار همچنین پرکاربرد ترین نوع در زمان ساخت سیستم محسوب می شود.
نمودار شی (object diagram)
نمودار شی را می توان نمونه ای از نمودار کلاس در نظرگرفت. بنابراین این نوع نمودارها شباهت بیشتری به سناریوهایی که در آن ها یک سیستم پیاده سازی می شود دارد.
نمودارهای شی، درست مانند نمودار کلاس، مجموعه اشیا و رابطه ی بین آن ها را به تصویر می کشد و علاوه بر آن نمای ایستا یا static view از سیستم مورد نظر ارائه (نشان) می دهد.
نمودار شی کاربردی مشابه نمودار کلاس دارد، با این تفاوت که نمودار شی برای ساخت نمونه ی اولیه (prototype) از یک سیستم از دیدگاه یا چشم انداز کاربردی مورد استفاده قرار می گیرد.
نمودار اجزا (component diagram)
نمودار های اجزا، همان طور که اسم آن اشاره دارد، مجموعه اجزای سیستم و رابطه ی بین آن ها را به تصویر می کشد. این اجزا خود متشکل از کلاس ها، interface ها()، collaboration ها می باشند.
نمودارهای اجزا یک دید اجرایی (implementation view) یا پیاده سازی از سیستم مد نظر را نمایش می دهند.
در طی مرحله ی طراحی، اجزای نرم افزاری (کلاس ها، رابط یا interface ها و غیره ..) یک سیستم، با توجه به رابطه ای که بین این اجزا وجود دارد، به گروه های مختلف تقسیم می شوند. حال این گروه ها تحت عنوان component در UML به ما شناسانده می شوند.
در نهایت باید گفت که مورد استفاده ی نمودارهای مزبور در نمایش تصویری اجرا و پیاده سازی سیستم خلاصه می شود.
نمودار استقرار و توزیع (Deployment Diagram)
نمودار استقرار را می توان یک مجموعه node (گره) و رابطه ی بین آن ها درنظر گرفت. این گره ها درواقع موجودیت های فیزیکی هستند که اجزا بر روی آن مستقر می شوند.
سختافزار بکار رفته در پیادهسازی سیستم و همچنین محیطهای اجرا و سایر اجزایی که باید بر روی این سختافزار قرار گیرند را توصیف میکند.
با توجه به آنچه گفته شد، نمودارهای استقرار به منظور نمایش گرافیکی دید اسقرار و بکارگیری یک سیستم استفاده می شود. این نمودار به طور معمول توسط تیم deployment مورد استفاده قرار می گیرد.
اگر به تمامی توضیحات و کاربردهای شرح داده شده توجه دقیق داشته باشید، پی می برید که همگی نمودارهای ذکر شده به نحوی با هم رابطه دارند. بدین صورت که نمودارهای اجزا وابسته به کلاس ها و رابط ها هستند که خود بخشی از نمودار کلاس/شی می باشد و نمودار استقرار نیز به اجزایی وابسته است که در کنار هم نمودار اجزا (component diagram) را تشکیل می دهد.
نمودارهای رفتاری (Behavioral Diagrams)
هر سیستمی می تواند دو جنبه داشته باشد، static (ایستا) و dynamic(پویا). یک سیستم تنها زمانی کامل محسوب می شود که هر دو جنبه به طور کامل پوشش داده شود.
نمودارهای رفتاری تصویری از جنبه ی پویای (dynamic aspect) سیستم ارائه می دهد. اگر بخواهیم جنبه ی پویای یک سیستم را دقیق تر توضیح دهیم، باید بگیم که جنبه ی پویای سیستم همان بخش های در حال تغییر و حرکت سیستم می باشد.
به طور کلی، UML پنج نوع نمودار رفتاری ارائه می دهد که در زیر آن ها را مشاهده می کنید:
- نمودار مورد کاربرد (Use case diagram)
- نمودار توالی (sequence diagram)
- نمودار همکاری (collaboration diagram)
- نمودار حالت (Statechart)
- نمودار فعالیت (Activity diagram)
Use case diagram
نمودارهای موردکاربرد از use case ها، actor ها و رابطه ی آن ها تشکیل می شود. این دست نمودارها درواقع دید مورد کاربرد از یک سیستم را به تصویر می کشد. به عبارتی روشن تر؛ کارکرد ارائه شده توسط یک سیستم را در قالب actor و اهداف آنها که به صورت مورد کاربرد نمایش داده میشوند و وابستگی بین موردهای کاربرد را مدل سازی می کند.
منظور از use case، یک قابلیت (functionality = عملیاتی که سیستم قادر به انجام آن هاست) خاص از سیستم می باشد.
با استناد به آنچه گفته شد، نمودار use case رابطه ی بین قابلیت ها و کنترلگرهای داخلی/خارجی آن ها را توصیف می کند. این کنترلگرها در UML تحت عنوان actor شناخته می شوند.
Sequence diagram (نمودار توالی)
نمودار توالی (به انگلیسی sequence diagram) زیرمجموعه ی interaction diagram قرار می گیرد. بع عبارتی روشن تر؛ نمودار توالی یکی از نمودارهای Interaction می باشد که روندی در یک Use case را مرحله به مرحله نشان می دهد. همان طور که می توان از اسم آن فهمید، این نمودار با توالی سروکار دارد که از دنباله یا رشته ی پست سرهم از پیام ها که از یک شی به شی دیگر سرازیر می شوند (جریان دارند)، تشکیل می شود.
تعامل بین اجزای یک سیستم، به خصوص از دیدگاه اجرایی و پیاده سازی، بسیار مهم می باشد.
از این رو می توان گفت که sequence diagram جهت نمایش دنباله ای از فراخوانی ها در یک سیستم در راستای آماده سازی شرایط لازم برای اجرای عملیات خاص بکار می رود.
Collaboration diagram (نمودار همکاری)
نمودار همکاری فرم دیگری از یک interaction diagram را ارائه می کند. نمودار ذکر شده صورت و ترتیب ساختاری سیستم، همچنین پیام های فرستاده/دریافت شده را نمایش می دهد. صورت ساختاری از object ها و link ها تشکیل می شود.
نمودار همکاری شبهات بسیاری به نمودار توالی دارد ، اصلی ترین تفاوت آنها در شِمای ظاهری آنها می باشد. نمودار همکاری بیشتر بر روی رابطه بین اشیا تاکیید دارد، این درحالی است که یک نمودار توالی اعمال اشیا را در یک توالی زمانی نشان می دهد و بر حسب زمان تنظیم و مرتب می شود .
در نمودار همکاری دید و نمای متفاوتی از روند عملیات Use Case ارائه می شود. در این نمودار مشاهده ارتباط بین اشیا بسیار سهل تر است .
Statechart diagram (نمودار حالت)
این نمودار همانطور که از نام آن مشخص است حالت های مختلفی که یک شی در آن قرار می گیرد را مدل سازی می نماید. به عبارتی دیگر این نمودار تصویری از چرخه حیات شی ( Object life cycle ) را به تصویر می کشد .
Activity Diagram(نمودار فعالیت)
نمودار فعالیت برای توصیف و شرح گام به گام گردش یا جریان کار تجاری و عملیاتی component های سیستم استفاده میشود. نمودار فعالیت توصیفگر گردش کنترل در سرتاسر سیستم می باشد. بنابراین این نمودار از link ها و object هایی تشکیل می شود. جریان می تواند همروند، ترتیبی یا branched و منشعب باشد.
Activity ها چیزی به جز همان کارکردها و عملیاتی که سیستم انجام می دهد، نیستند.
همان طور که تشریح شد، نمودار فعالیت (activity diagram) جهت نمایش گرافیکی جریان کنترل ها در یک سیستم استفاده می شود.
UML State Machine Diagram (نمودار ماشین وضعیت)
این نمودار برای نمایش وضعیتهای مختلف سیستم و انتقال بین وضعیتها بکار می رود.
توجه: ماهیت پویای یک سیستم را به سختی می توان نمایش داد. به این خاطر UML ویژگی و امکاناتی عرضه داشته که به تصویر کشیدن پویاشناسی یک سیستم را از زوایای مختلف آسان ساخته است. دو نمودارهای توالی و همکاری هم ریخت یا isomorphic هستند و از این رو می توانند بدون اینکه اطلاعاتی را از دست بدهند به راحتی از یکی به دیگری تبدیل شوند. این امر همچنین درباره ی نمودار statechart و activity حکم می کند.
نمودار شبکه چیست؟
چرا ایجاد نمودار شبکه بسیار مفید است؟ ایجاد نمودار شبکه نه تنها مفید است، بلکه نگاهی حیاتی به توپولوژی شبکه آرامش خاطر شما به همراه دارد دارد. حالا ما در این مقاله می خواهیم در رابطه با نمودار شبکه و مزایای آن صحبت کنیم.
نمودار شبکه چیست؟
به عبارت ساده تر، نمودار شبکه ای یک طرح کلی یا نقشه از شبکه موجود شما است که گره ها و اتصالات آنها را نشان می دهد. نمودارهای شبکه در ترسیم عناصر و تعاملات دستگاه شما و همچنین نشان دادن انواع توپولوژی شبکه بسیار مفید هستند. شما می توانید شبکه خود را به صورت دستی با استفاده از مداد و کاغذ یا با یک برنامه طراحی مانند Visio ترسیم کنید.
ابزارهای نرم افزاری مانند Auvik ، که می تواند توپولوژی های شبکه قدرتمندی را ارائه دهد که در زمان واقعی به روز می شوند، بسیار ساده تر است.
اگر تازه وارد حوزه شبکه شده اید، احتمالاً از یک شبکه موجود که قبلاً مستقر شده است استفاده می کنید و متوجه شده اید که این شبکه برای اتصال کاربران نهایی شما به برنامه ها و منابع مورد نیاز برای بهره وری وجود دارد. ممکن است شبکه شما شامل اتصال به اینترنت ، فایروال ، سوییچ های شبکه و دستگاه های مرتبط با کاربر نهایی باشد. در بسیاری از سازمانها، ممکن است یک فرد جداگانه مسئول هر یک از این بخش ها باشد.
نمودارهای شبکه فیزیکی در مقابل نمودارهای شبکه منطقی: تفاوت چیست؟
نمودارهای شبکه در اشکال و اندازه های مختلفی وجود دارد، اما به طور کلی می توان آنها را به دو نمودار شبکه فیزیکی یا نمودار شبکه منطقی طبقه بندی کرد. دانستن تفاوت بین این دو نوع نمودار بسیار مهم است، زیرا آنها اطلاعات متفاوتی را منتقل می کنند. وقتی در مورد توپولوژی شبکه صحبت می کنیم، ما بیشتر به لایه های پایینی مدل OSI علاقه داریم.
لایه 1، لایه فیزیکی مدل OSI است. برای اهداف طراحی شبکه، این به معنی چیزهایی است که می توانید لمس کنید: کابل های شبکه و سایر تجهیزات شبکه . اما از نظر فنی شامل خواص سیگنالینگ الکتریکی و نوری نیز می شود. لایه 1 ویژگی های کابل هایی را که برای حمل سیگنال ها ضروری هستند تعریف می کند.
به عنوان یک طراح شبکه، ما باید مطمئن شویم که کابل های مناسب را به چند نوع نمودار به طور کلی وجود دارد؟ مکان های مناسب می رسانیم و مراقب محدودیت های فاصله باشیم. و البته، ما باید مطمئن شویم که دستگاه های مناسب از نظر فیزیکی به یکدیگر متصل هستند. بنابراین هنگام مشاهده نمودارهای فیزیکی شبکه، اغلب دستگاه هایی مانند فایروال ، سوئیچ ها ، روترها و نقاط دسترسی را به همراه نمایشی از ارتباطات فیزیکی بین آنها مشاهده خواهید کرد.
لایه 2، لایه منطقی مدل OSI است. نمودارهای منطقی شبکه نشان دهنده توپولوژی شبکه در سطوح بالاتر است.
به عنوان مثال، نمودارهای لایه 3 مسیریابی، از جمله مسیرهای ایستا را نشان می دهد و ممکن است نشانگر همتایان BGP باشد. در حالی که برخی از نمودارهای منطقی شامل ویژگی های فیزیکی هستند، این یک الزام نیست و بسیاری از نمودارهای منطقی شبکه مواردی مانند جزئیات پیوند فیزیکی و گاهی اوقات حتی گروه های کاملی از دستگاه ها، مانند زیرساخت اصلی سوئیچ را حذف می کنند.
اهمیت نمودارهای شبکه:
به عنوان یک مدیر که مسئول شبکه است، بسیار مهم است که شما درک دقیقی از توپولوژی شبکه خود داشته باشید. بدون این اطلاعات، حتی عیب یابی اولیه نیز می تواند بی جهت دشوار باشد. اگر مستندات دقیق و به روز شبکه را داشته باشید، عیب یابی بسیار آسان تر می شود. نکته مهم این است که در مورد آنچه که سعی در انتقال اطلاعات دارید در ذهن خودتان روشن باشد.
بهتر است چندین نمودار که جنبه های مختلف یک شبکه را نشان می دهند ترسیم کنید تا اینکه سعی کنید همه چیز را روی یک ورق کاغذ قرار دهید.
درک نمادهای نمودار شبکه:
نمادهای مختصر مفیدی وجود دارد که می توانید هنگام ایجاد نمودارهای شبکه استفاده کنید. در حالی که هیچ قانون جهانی وجود ندارد، در اینجا لیستی از بهترین شیوه های کلی برای کمک به شما در برقراری ارتباط دقیق ایده های شبکه با همکاران، به ویژه برای ترسیم توپولوژی شبکه، فراهم آمده است:
ـ دستگاه های لایه 3 را به صورت حلقه ترسیم کنید.
ـ دستگاه های لایه 2 را به صورت مستطیل ترسیم کنید.
ـ مثلث ها نشان دهنده دستگاه های چند پلکسر هستند که قبلاً در نمودارهای شبکه رایج تر بودند. بنابراین، در عوض سعی کنید از مثلث برای آی پی فون ها استفاده کنید.
ـ سایر موارد را می توان به صورت یک مربع یا یک مستطیل نشان داد که برای نشان دادن یک جعبه عمومی در نظر گرفته شده است.
ـ هر نماد همچنین می تواند یک علامت خاص در خود داشته باشد که دقیقاً نشان می دهد نوع دستگاه چیست. اگر با استفاده از یک برنامه ترسیم، نمودار شبکه را ایجاد می کنید یا نقشه شما به طور خودکار توسط یک ابزار نرم افزاری تولید می شود، نمادها بسیار پیچیده تر خواهند بود. اما وقتی این ارقام روی یک تخته سفید کشیده می شوند، می توانید از نمادهای ساده مانند X برای روتر یا> برای فایروال استفاده کنید.
در اینجا جدولی وجود دارد که برخی از پرکاربردترین نمادها را نشان می دهد:
نمادهای رایج نمودار شبکه:
ـ Cloud: از Clouds برای خلاصه کردن بخشهایی از شبکه که برای نمودار مهم نیستند استفاده می شود. این می تواند به معنای اینترنت یا WAN یا حتی مجموعه ای از بخش های داخلی شبکه مانند VLAN های کاربر باشد.
ـ Firewall: در نمودارهای تهیه شده توسط نرم افزار بسیار دقیق، یک فایروال معمولاً با یک دیوار آجری نشان داده می شود تا یک ایستگاه یا ایست بازرسی در جریان داده را ایجاد کند.
ـ Terminal: می تواند توسط انواع سیستم های کاربر نهایی نمایش داده شود، اما معمولاً به وسیله یک کامپیوتر نشان داده می شود.
ـ Switch: در سطح لایه 2، سوئیچ ها با فلش های متقاطع نشان داده می شوند که جریان داده ها و “تغییر” بین دستگاه ها را نشان می دهد.
توجه: در حالی که یک روتر و یک سوئیچ لایه 3 می توانند عملکردهای مشابهی را انجام دهند ، تشخیص دستگاهی که مسیریابی لایه 3 را انجام می دهد، بسیار مهم است، بنابراین با نماد سوئیچ نشان داده نمی شود.
ـ Bridge : Bridge شبیه به یک پل جاده ای است که اغلب برای نشان دادن یک پل شبکه استفاده می شود.
ـ Server: توسط یک برج کامپیوتری نشان داده می شود، یک سرور روی نمودار به عنوان یک گره با داده هایی که به سمت سایر منابع شبکه جریان می یابد ، نشان داده می شود.
ـ Router: روتر ها می توانند با اشیاء مختلف نمایش داده شوند، اما معمولاً به صورت جعبه هایی نمایش داده می شوند که داده ها در آنها وارد شده و در چندین مقصد توزیع می شوند. سوئیچ لایه 3 همچنین می تواند از نماد مشابهی استفاده کند که عملکرد مشابهی را به عنوان روتر ارائه می دهد.
ـ Peripheral device: اصطلاح دستگاه جانبی به تمام اجزای سخت افزاری که به رایانه متصل شده اند مانند ماوس ، صفحه کلید یا درایو USB اشاره دارد و با نمادی که با عملکرد خاص آنها مطابقت دارد نشان داده می شود.
ـ Mainframe: فریم اصلی یک رایانه اصلی معماری قدیمی است که عمدتا توسط سازمانهای بزرگ برای خطوط مهم برنامه های تجاری و پردازش داده های انبوه استفاده می شود
ـ Hub: شبیه به یک سوئیچ است و می تواند به عنوان هر دستگاه سخت افزاری شبکه برای اتصال چندین دستگاه اترنت به یکدیگر و ایجاد آنها به عنوان یک بخش شبکه واحد نمایش داده شود.
5 نوع توپولوژی شبکه:
اگر در شبکه اطلاعات کافی دارید احتمالاً با بسیاری از توپولوژی های شبکه آشنا هستید. در این میان برخی از آنها دیگر کارآمد نبوده و استفاده نمی شوند.
ـ توپولوژی حلقه:
دارای سه یا چند کلید متصل به هم. هر سوئیچ در توپولوژی حلقه به دو کلید مجاور متصل است، یکی در بالادست، دیگری در پایین دست. آخرین سوئیچ به اولین متصل می شود تا یک دایره (یا حلقه) ایجاد کند. هر یک از دستگاه ها یا پیوندها می توانند بدون ایجاد اختلال در اتصال سایر دستگاه ها خراب شوند.
ـ توپولوژی اتوبوس:
با یک خط انتقال واحد برای همه گره ها ، توپولوژی اتوبوس ساده ترین نوع توپولوژی است که در آن از یک کانال (یا گذرگاه) مشترک برای ارتباط در شبکه استفاده می شود.
ـ توپولوژی ستاره:
توپولوژی ستاره که در آن تمام گره ها به یک هاب متمرکز متصل می شوند. این شبکه ها بسیار خوب مقیاس بندی می شوند زیرا می توانید با ایجاد یک حلقه روتر هاب به عنوان هسته مسیریابی ، اندازه هاب را افزایش دهید.
ـ توپولوژی مش:
توپولوژی مش که در آن گره ها به طور مستقیم، پویا و غیر سلسله مراتبی به بیشتر گره های دیگر متصل می شوند و برای مسیریابی موثر داده ها همکاری می کنند. شبکه های مش به صورت پویا خود سازماندهی و خود پیکربندی می شوند، که می تواند هزینه نصب را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: آموزش شبکه وایرلس MESH
ـ توپولوژی درخت:
ترکیبی از توپولوژی های اتوبوس و ستاره است که در آن تمام گره ها به طور مستقیم یا غیر مستقیم به کابل اصلی متصل هستند.
نمونه هایی از نمودارهای شبکه:
ـ نمودار شبکه ساخته شده با Auvik:
ـ نمودار شبکه ساخته شده با Visio:
ـ نمودار شبکه ای که با دست کشیده شده است:
مزیت وجود نمودار های شبکه:
استفاده از نمودارهای شبکه مزیت های زیادی دارد:
ـ نمودارهای شبکه بخش مهمی از فرایند مدیریت تغییر به شمار می روند. اگر نیاز به تغییر دارید، مانند افزودن یک سوئیچ شبکه جدید یا ایجاد یک پیوند جدید به یک دفتر از راه دور دارید باید درک کنید که چگونه ترافیک از طریق این دستگاه های جدید شبکه جریان می یابد. این عامل به ایجاد اطمینان از پایداری و کارآیی شبکه جدید کمک می کند.
ـ نمودارهای شبکه یک قطعه کلیدی از اسناد مورد نیاز برای شبکه محسوب می شود. مدیران IT همواره باید بدانند فایروال ها ، سوئیچ ها و منابع سرور کجا هستند و چگونه می توانند از طریق شبکه وارد آن شوند.
در نهایت، نمودارهای شبکه جزء ارزشمندی از هرگونه عیب یابی شبکه هستند. وقتی با مشکل “شبکه کند است” یا “شبکه خراب است” روبرو هستید، چه توسط کاربر گزارش شده باشد و چه نرم افزار مدیریت شبکه شما متوجه آن شده باشد، داشتن نمودارهای شبکه به روز شده به شما این امکان را می دهد که بلافاصله مشکل را درک کنید.
این شامل سرورها ، برنامه ها و کاربران است که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند، همراه با دستگاه های شبکه مربوطه در مسیرهای منطقی و فیزیکی که به شما کمک می کند تا عیب یابی را هدایت و تسریع کنید.تهیه نمودارهای شبکه ای خوب، کار سختی نیست اما به دلیل تعهد لازم برای کشف و موجودی همه دارایی های شبکه می تواند زمان بر باشد. به همین دلیل، نمودارهای شبکه به روز و دقیق یک یافته نادر است.
انواع نمودار داشبورد مدیریتی
در این مقاله میخواهیم شما را با انواع نمودار داشبورد مدیریتی آشنا کنیم .هنگامی که داشبورد مدیریتی را فعال میکنیم یکی از قسمتهای بسیار مهم برای گزارشات داشبورد مدیریتی نمودارها هستند.نمودارها اطلاعات آماری را به صورتهای مختلف به ما نشان میدهند تا اطلاعات مورد نظر خود را در یک دوره زمانی خاص و دسته بندی انتخابی دریافت کنیم.نمودارها به شکل دو بعدی اطلاعات را به صورت بصری مفاهیم ,داده ها , اطلاعات آماری ساختارها و ایده ها را به ما نشان می دهند .
نمودار میله ای-خطی
یکی از انواع نمودار داشبورد مدیریتی نمودار میله ای -خطی است . این نمودار اطلاعات را در گروههای مشخص شده به صورت ستونی (میله ای ) نمایش میدهد .در این نمودار امکان انتخاب به صورت شرط وجود دارد . شما می توانید سال ,فصل ,گروه خاص یا رشته خاص را در این نمودار انتخاب کنید و طبق انتخابی که انجام گرفته نمودار به همان شکل نمایش داده میشود .
هر نمودار دارای یک ساختار درختی است و ستون هایی که به عنوان بعد(یا ستون رشته ای) در نظر گرفته می شوند، سطوح یا لایه های این درخت هستند که با کلیک کردن روی هر گزینه در هر سطح، یک سطح به داخل می رویم.با کلیک روی هر ستون (میله) نمودار اطلاعات مربوط به آن ستون نمایش داده می شود مثل شکل زیر :
با کلیک بر روی اصفهان نمودارهای میله ای دیگری مربوط به همان ستون به صورت کامل تر با جزییات نمایش داده می شود.لازم به ذکر است که وقتی که یک نمودار در یک صفحه استفاده شود، این خاصیت روی نمودار های دیگر هم اِعمال می چند نوع نمودار به طور کلی وجود دارد؟ شود. یعنی وقتی روی میله مربوط به استان اصفهان کلیک کنیم، تمامی نمودار های صفحه، داده های استان اصفهان را نمایش می دهند. ضمنا این خاصیت فقط مر بوط به نمودار میله ای نیست و تمامی انواع نمودارها این قابلیت را دارند.نمودار میله ای را میتوانید جهت نمایش به نمودار خطی تبدیل کنید .مانند شکل زیر :
نمودار دایره ای
نمودار دایره ای داده ها را به صورت دایره ای نشان میدهد . مانند شکل زیر نحوه مشاهده بصری انواع دسته بندی ها در یک نمودار دایره ای نمایش داده شده است . این نمودار در مواردی که سطح گستردگی یک دسته خاص مورد نظر است بیشتر استفاده میشود .
نمودار عقربه ای
معمولا برای نمایش یک شاخص کلی، مانند کل فروش، استفاده می شود. که می تواند به شکل دماسنجی هم نمایش داده شود. ویژگی های مهم این نمودارها این است که شما می توانید علاوه بر اینکه محدوده وضعیتی خود را به نمایش بگذارید می توانید شاخص هدف و روند را نیز مشخص کنید .
آموزش نحوه رسم نمودار در اکسل
زمانی که حجم عظیمی از اطلاعات را داریم و به مقایسه اطلاعات تحلیل و آنالیز آن ها تمایل داریم شاید رسم نمودار کارآمدترین راهکار باشد چون علاوه بر قیاس اطلاعات، به صورت بصری می توان درک کلی از تحلیل داشت و در کسری از ثانیه داده های زیادی به مخاطب منتقل می شود. آمار نیز نشان داده یکی از بهترین ابزارها برای بهتر نشان دادن داده ها و گزارش ها استفاده از نمودار است. هرچند جداول نیز می توانند اطلاعات را به خوبی نمایش دهند اما نمودارها با نمایش گرافیکی و بصری اطلاعات کاربرد بیشتری دارند. در این مقاله از میزبان فا مگ نحوه طراحی نمودار در اکسل را به صورت تصویری ارائه می دهیم و آموزش کشیدن نمودار در اکسل با یک مثال ساده را تشریح می کنیم. پس از آن ترسم نمودار درصدی در اکسل همچنین تنظیمات نمودار در اکسل را به صورت کامل بررسی خواهیم کرد. در آموزش های قبلی به چگونگی درست کردن جدول در اکسل نیز پرداختیم که در مراحل کشیدن نمودار رکن اصلی را دارد. چرا که ساخت جدول مرحله اول در روند کشیدن نمودار در اکسل است. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید. 😍
در مقاله آموزش رسم نمودار در اکسل با مباحث زیر آشنا خواهید شد:
چگونه در اکسل نمودار بکشیم؟
قبل از هر کاری باید داده های مورد نظرتان که تمایل دارید در نمودار نمایش داده شوند را در اکسل وارد کنید. این داده ها در جدول درج می شوند سپس نمودار از این جدول تغذیه می کند در واقع داده های نمودار بررسی و به صورت اشکال بصری در ماهیت نمودار نمایش داده می شوند. پس مرحله اول در آموزش تصویری رسم چارت در اکسل درج اطلاعات در جدول است. پس از اینکه جدول مورد نظر خود را ایجاد کردید می توانید نمودار خود را در اکسل بسازید. اکسل قابلیت های جذابی در مورد نمودارها دارد. انواع و اقسام نمودارها به صورت لحظه ای در اکسل ایجاد می شوند. رسم نمودار ستونی در اکسل، رسم نمودار درصدی و رسم نمودار خطی در اکسل بیشترین کاربرد را در سازمان ها دارند.
جالب است بدانید که حتی پس از رسم نمودار هم می توانید آن را تغییر دهید. تغییرات در اطلاعات سلول های جدول به صورت آنی در نمودار نمایان خواهد شد. البته این قابلیت برای آفیس 2016 و 2019 به بعد اضافه شده است. کافی است در سلول مورد نظر خود در جدول داده جدید را وارد و Enter را بزنید. تغییرات در نمودار اجرا می شود. در واقع می توان گفت کشیدن نمودار منوط به پیکربندی خاصی نیست همچنین با تغییرات جزئی در تنظیمات نمودار در اکسل می توان به طور لحظه ای و آنی ظاهر و نوع نمودار را تغییر داد به عنوان مثال نمودار خطی را ب ستونی و… تغییر داد.
انواع نمودار در اکسل
شما امکان طراحی انواع نمودار در اکسل را دارید به طوری که بر اساس داده ها بهترین شکل بصری برای نمایش اطلاعات را در نظر بگیرید. از انواع نمودار اکسل می توان به موارد زیر اشاره کرد که در ادامه نحوه رسم چارت را توضیح خواهیم داد:
- ستونی
- خطی
- نمودار درصدی
- پراکندگی
- کیکی یا دایره ای
- عمودی
- مساحتی
- نقطه ای
- پشته ای
- راداری
- سه بعدی
- هیستوگرام
- آبشاری
- شمعی
- سلسله مراتبی
- و…
آموزش تصویری کشیدن نمودار در اکسل
در ابتدا باید اطلاعات خود برای کشیدن نمودار را آماده کنید، پس از آن تصمیم بگیرید که این داده ها به چه صورتی نمایش داده شوند و نوع نمودار را انتخاب کنید. نحوه رسم نمودار در اکسل بسیار ساده است. کافی است مراحل زیر را برای آموزش تصویری نمودار در اکسل انجام دهید:
- در ابتدا داده های خود را در جدول وارد کنید. در آموزش کشیدن جدول در اکسل به شرح مفصل این موضوع پرداختیم. به کمک راهنمای رسم جدول داده های خود را وارد اکسل کنید.
- سپس کل جدول مدنظر را انتخاب کنید. به راحتی با کشیدن نشانگر موس از ابتدای سلول A1 (یعنی ستون A سطر 1) تا پایان جدول مدنظر داده ها انتخاب می شوند.
- حالا در منوی INSERT می توانید گزینه های مربوط به رسم چارت را مشاهده کنید. برای مدیریت نمودار دو گزینه ارائه شده:
- Recommended Charts: با کلیک روی این گزینه نمودارهای پیشنهادی اکسل قابل مشاهده است. در حقیقت اکسل متناسب با داده های جدول نمودارهایی برای ترسیم پیشنهاد می کند.
- Chart: این گزینه تنظیمات بیشتری به شما ارائه می کند و تنظیمات نمودار در اکسل نیز از این قسمت قابل مدیریت است.
تنظیمات نمودار در اکسل
بعد از اینکه نمودار خود را در اکسل طراحی کردید در سمت راست نمودار سه نماد و و وجود دارد که در واقع تنظیمات نمودار در اکسل بشمار می روند که در ادامه به تشریح هر کدام از تنظیمات نمودار می پردازیم.
اولین نماد که نماد مثبت است در واقع المان های نمودار است. هر کدام از این المان ها اگر تیک خورده باشند در نمودار نمایش داده خواهد شد.
- Axes: اطلاعات کنار ستون یا سطر نمودار نمایش داده شود یا خیر.
- Axes Titels: عنوانی برای محورها انتخاب شود و آیا وجود داشته باشند یا خیر.
- Chart title: عنوان نمودار چه چیزی باشد و آیا وجود داشته باشد یا خیر.
- Data Labels: داده ها داخل نمودار باشند یا نباشند.
- Dtaa tables: داده های ستون ها و سطر های جدول داخل نمودار باشند یا نباشند.
- Error bar: میزان خطا یا محدوده خطا در نمودار مشخص باشد یا نه. (مثال 5±)
- Gridlines: خطوط راهنما و شبکه ای موجود در پس زمینه نمودار نمایش داده شود یا نه.
- legend: توضیحات نمودار نمایش داده شود یا نه.
- Trendline: این گزینه فقط برای نمودارهای خطی قابل اجرا است.
علامت دوم در مورد استایل و حالت نمودار است که همانطور که در سربرگ Design و در قسمت Chart style نیز وجود دارد می توانید حالت های مختلفی از نمودار را بنابر سلیقه خود تعیین کنید.
هر ردیف در جدول دارای یک رنگ پیش فرض در نمودار است. شما می توانید با استفاده از قسمت Color رنگ آن ها را تغییر دهید.
نماد سوم هم قابلیت فیلتر کردن است. شما می توانید با فیلتر کردن برخی از پارامترها نمودار خود را منسجم تر کنید. برای مثال در تصویر زیر اگر تیک مربوط به سال 2008 را برداریم آنگاه این قسمت در نمودار نمایش داده نخواهد شد. پس از تعیین فیلتر مورد نظر روی دکمه Apply کلیک کنید.
اگر به هر دلیل ترجیح می دهید جای محورها را عوض کنید به عبارت دیگر جای سطر و ستون در جدول را تغییر دهید به راحتی می توانید با استفاده از گزینه Switch Row/Column این کار را انجام دهید.
همانطور که در تصویر زیر مشاهده می کنید جای سطر و ستون عوض شد.
در هر مرحله از نحوه رسم نمودار در اکسل می توانید با استفاده از Change Chart Type نوع نمودار خود را به کلی تغییر دهید. مثلا نمودار ستونی را به دایره ای تغییر دهید.
در این مرحله از آموزش رسم نمودار در اکسل در پنجره جدید و در قسمت سمت چپ انواع مختلفی از نمودارها (ستونی، خطی، کیکی یا دایره ای، عمودی، مساحتی، نقطه ای، پشته ای، راداری، سه بعدی، هیستوگرام، آبشاری، شمعی، سلسله مراتبی و…) وجود دارد که باید بنا بر نیاز و سلیقه یکی از این نمودار ها را انتخاب کنید.
برای مثال ما هم در این قسمت و هم در قسمت Charts در تب Insert می توانیم نمودار Sunburst را برای جدول خود انتخاب کنیم. نمودار Sunburst به نمودار انفجار خورشید یا نمودار دونات معروف است و از حلقه ها برای نمایش اطلاعات استفاده می کند. شما می توانید نمودار دلخواه خودتان را انتخاب کنید.
می توانید نام نمودار را هم در قسمت Chart title تغییر دهید. کافی است نام مد نظر خود را در این کادر تایپ کنید.
مثلا در اینجا نامی برای این نمودار تعیین می کنیم تا در خروجی این نام نمایش داده شود.
حذف نمودار از اکسل
تا این مرحله نحوه کشیدن نمودار در اکسل را مورد بررسی قرار دادیم و تنظیمات نمودار را پیکربندی کردیم. حالا فرض کنیم تمایل دارید که نمودار ترسیم شده حذف گردد، در چنین شرایطی تنها کافیست کل نمودار را با چند نوع نمودار به طور کلی وجود دارد؟ درگ کردن موس انتخاب کرده و دکمه DELETE صفحه کلید را بزنید. بدین ترتیب نمودار رسم شده حذف خواهد شد. البته این کار موجب حذف کل نمودار خواهد شد در صورتی که تمایل دارید تنها یکی از بخش های نمودار را حذف کنید می بایست روی آیکون کنار نمودار کلیک کرده و مطابق با توضیحاتی که ارائه کردیم چک باکس کنار بخش دلخواهتان را فعال کنید تا در نمودار نمایش داده نشود.
یکی از بهترین و سریع ترین روش های انتقال دیتا به مخاطب استفاده از نمودارها است. رسم نمودار علاوه بر جذابیت بصری باعث می شود مخاطب راحت تر و سریع تر در خصوص مقایسه اطلاعات اقدام کند. در این مقاله از میزبان فا مگ آموزش رسم نمودار در اکسل را ارائه دادیم. به واسطه تنوع و سهولت کار با اکسل در مورد نمایش گرافیکی اطلاعات نحوه رسم نمودار در اکسل برای اغلب کسب و کارها، سازمان ها، دانشگاه ها و… مورد استفاده قرار می گیرد. در صورت داشتن هر گونه نظر و سوال در مورد آموزش رسم نمودار در اکسل می توانید در قسمت دیدگاه ها مطرح کنید.
آموزش نحوه کشیدن نمودار در ورد
نمودارهای گرافیکی یکی از بهترین روش هایی هستند که می توانید از آنها برای به اشتراک گذاری بهتر اطلاعات استفاده کنید. به همین منظور در برنامه ورد که یکی از محبوب ترین برنامه های تولید محتوای متنی بشمار می رود، امکان کشیدن نمودار فراهم شده است. در واقع خیلی ساده می توانید نمودار اکسلی یعنی نمودارهایی مشابه با چارت های رسم شده در اکسل طراحی کنید. ساختار نمودار خیلی سریع وساده حجم بالایی از اطلاعات را به مخاطب منتقل می کند. شما با استفاده از ابزارهای ارائه شده در برنامه word 2019 و حتی نسخه های قدیمی تر می توانید به راحتی اقدام به کشیدن نمودار در ورد نمایید و در کنار محتوای متنی خود، محتوای بصری مناسب را نیز داشته باشید. به همین منظور تصمیم گرفتیم در این مقاله از محسن ام پی نحوه رسم انواع نمودار در ورد مثل خطی، نمودار ستونی،دایره، میله ای و… را به شما آموزش دهیم. پس اگر شما نیز به دنبال یادگیری طریقه کشیدن نمودار در ورد و طراحی چارت هستید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید. در پایان این آموزش با انواع نمودار های ورد، آموزش کامل رسم نمودار و ویرایش و ساختار آن آشنا خواهید شد.
موضوعاتی که در آموزش درج نمودار chart به آنها پرداخته خواهد شد، به شرح ذیل است:
قابلیت رسم نمودار در ورد
به طور معمول از ورد برای ارائه اطلاعات متنی استفاده می شود. چرا که این برنامه قابلیت های زیادی را دارا می باشد و به افراد این امکان را می دهد تا به راحتی و به بهترین نحو ممکن اطلاعات خود را مدیریت نمایند. مثلا رسم انواع نمودار و چارت سازمانی یک روش بسیار نوین بصری است که در ورد ارائه شده. موضوعی که وجود دارد این است که شما می توانید در کنار ارائه اطلاعات متنی مورد نیاز خود، از نمودارهای بصریمثل میله ای، خطی، دایره ای و… نیز استفاده کنید. این امر سبب می شود تا خوانندگان نوشته های شما بتوانند به شکل بهتری با محتوا ارتباط برقرار کرده و درک بهتری را از نوشته ها داشته باشند. به همین منظور لازم است افراد در راستای یادگیری ورد و قابلیت های آن با طریقه کشیدن نمودار در ورد نیز آشنا شوند تا بتوانند به شکل بهتری محتواهای خود را مدیریت نمایند. در نتیجه در ادامه نحوه رسم نمودار در ورد را به شما آموزش خواهیم داد تا بتوانید بهترین استفاده را از قابلیت کشیدن نمودار در ورد برای بهینه سازی نوشته های خود داشته باشید. 🙂 به صورت کلی انواع نمودار های ورد از لحاظ ساختار، چیدمان و ظاهر متفاوت هستند اما برای مقایسه داده ها می توانید به صورت زیر عمل کنید:
- رسم نمودار درختی
- درج نمودار خطی
- ترسیم چارت ستونی
- کشیدن نمودار میله ای
- طراحی چارت دایره ای
- مقایسه اطلاعات تحت نمودار منحنی
- رسم گراف
- و…
طریقه کشیدن چارت در ورد
به طور کلی شما می توانید به 2 روش برای کشیدن نمودار در ورد اقدام نمایید که این دو روش عبارتند از:
- رسم نمودار آماده در ورد به کمک منو Object
- کشیدن نمودار در ورد به کمک گزینه Chart
در ادامه به صورت گام به گام به بررسی نحوه استفاده از هر یک از روش های عنوان شده برای کشیدن نمودار در ورد خواهیم پرداخت.
روش اول: رسم نمودار آماده در ورد به کمک منو Object
اولین روشی که می توانید از آن برای کشیدن نمودار در word استفاده کنید، استفاده از گزینه Object است. به همین منظور شما باید مسیر زیر را دنبال کنید:
روش دوم: کشیدن نمودار در ورد به کمک گزینه Chart
روش دیگری که می توانید از آن برای کشیدن نمودار در ورد استفاده کنید، گزینه Chart است. در راستای استفاده از این گزیه برای رسم نمودار شما باید مسیر زیر را دنبال کنید:
🔵🟢 نکته : انتخاب هر یک از روش های عنوان شده برای کشیدن نمودار در ورد می تواند به ایجاد یک نمودار با ظاهر منحصر به فرد منجر شود. در عکس زیر می توانید یک مقایسه ظاهری از چارت ایجاد شده به هر دو روش را مشاهده نمایید.
ویرایش نمودار در ورد
پس از اینکه شما چارت مورد نظر خود را ایجاد نمودید، امکان تغییر طرح نمودار همچنین ویرایش نمودار در ورد برای شما فراهم می باشد. بسته به اینکه شما از چه روشی برای ویرایش نمودار استفاده کرده اید، نحوه ویرایش چارت در ورد نیز متفاوت خواهد بود. در ادامه به بررسی هر دو روش خواهیم پرداخت:
1. ویرایش نمودار کشیده شده با ابزار Object
اگر از روش اول برای رسم نمودار استفاده کرده اید، برای تغییر طرح نمودار لازم است دو بار روی چارت کلیک نمایید تا وارد ویرایشگر شوید. به منظور تغییر حالت نمودار باید همانند تصویر زیر روی گزینه Chart type کلیک کرده و حالت مورد نظر خود برای کشیدن نمودار در ورد را انتخاب نمایید. در ادامه نیز می توانید سایر تغییرات مورد نظر خود را به کمک تسک بار موجود در بالای صفحه و همچنین جدول اطلاعاتی که نمایش داده می شود اعمال نمایید.
2. تغییر طرح نمودار رسم شده با ابزار Chart
اما اگر از روش دوم برای کشیدن نمودار در ورد استفاده کرده اید، می توانید از طریق ابزارهای تعریف شده در خود ورد و بدون نیاز به ورود به بخش ویرایشگر word تغییرات مورد نظر خود را اعمال نمایید. برای تغییر حالت chart کافی است چارت را انتخاب نموده و در سربرگ Design روی گزینه Change Chart Type کلیک کنید و در صورت تمایل به تغییر اطلاعات یا سایر ویژگی های chart رسم شده نیز می توانید از تسک بار موجود و همچنین آیکون های قرار گرفته در کنار چارت استفاده نمایید.
بدین ترتیب به سادگی قادر به تغییر چارت طراحی شده در ورد خواهید بود و می توانید آمار و اطلاعات مربوطه را اصلاح کنید.
یکی از ساده ترین روش های مقایسه داده و ارقام این است که chart هایی ترسیم و اطلاعات را به راحتی مقایسه کنید. خوشبختانه امکان رسم چارت در ورد نیز میسر است. در این مقاله از محسن ام پی تلاش ما بر این بوده است تا طریقه کشیدن نمودار در ورد با دو روش متفاوت را به شما آموزش دهیم. به چند نوع نمودار به طور کلی وجود دارد؟ کمک این آموزش شما می توانید به راحتی در زمینه رسم نمودار در ورد اقدام کرده و انواع نمودار در ورد را ایجاد و محتوای خود را با داده های بصری مناسب غنی سازید. در صورت داشتن هر گونه سوال یا وجود هر نوع ابهامی در خصوص نحوه کشیدن نمودار در ورد می توانید از طریق بخش دیدگاه های همین مقاله با ما همراه باشید.
دیدگاه شما