ارزش لیکوییدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟

جهت آشنایی با صرافی مناسب ایرانیان مقاله بهترین صرافی خارجی برای ایرانیان را مطالعه کنید.

لیکوئید شدن چیست و چگونه چگونه از لیکویید شدن ارز دیجیتال جلوگیری کنیم؟

لیکویید یا لیکوئید شدن روی بد بازارهای رمز ارز است. لیکوئید شدن به بیان ساده به معنای از دست رفتن تمام دارایی حساب شما، مثلا حساب فیوچرز در صرافی بایننس است. اما چیزی نیست که نشود از آن جلوگیری کرد. در واقع با چند نکته ریز و راهکار درست می تواند به طور کامل از آن دوری کرد. در این مقاله از رمزینکس به لیکوئید شدن (Liquidation) و راه های جلوگیری از آن پرداخته ایم. در آخر مقاله هم اگر سوالی بود در خدمتیم.

لیکویید شدن (Liquidation) ارز دیجیتال چیست؟

لیکوئید شدن به روند بسته شدن پوزیشن لانگ یا شورت یک معامله‌گر به دلیل از دست دادن تمام یا تقریباً همه مارجین (Margin) اولیه معامله‌گر است. در اکثر صرافی‌ها اگر قیمت بازار به قیمت لیکویید شدن معامله‌گر برسد، پوزیشن او به طور خودکار بسته می‌شود.

پوزیشن‌های لانگ (خرید) دارای قیمت لیکویید شدن کمتر از قیمت ورودی اصلی داشته و این امر برای پوزیشن‌های شورت (فروش) بالعکس است.

برای آنایی بیشتر به پوزیشن شورت و لانگ به مقاله «آموزش مفهوم لانگ و شورت، تفاوت معاملات Long و Short در چیست؟» مراجعه کنید.

قراردادهای موجود در صرافی فیمکس (Phemex) . بایننس را می‌توان با اهرم‌های زیاد خریداری کرد. برای اینکه بتوانید این پوزیشن‌ها را باز نگه دارید باید درصدی از ارزش پوزیشن را در صرافی نگه دارید که به عنوان حداقل وجه تضمین (Maintenance Margin) شناخته می‌شود.

اگر نتوانید شرایط تضمین خود را برآورده کنید پوزیشن‌های شما لیکویید شده و مارجین اولیه‌تان را از دست می‌دهید. صرافی فمکس از مکانیزم قیمت گذاری منصفانه (Fair Price Marking) برای کمک به کاربران در جلوگیری از لیکویید شدن‌های اجباری به دلیل کمبود نقدینگی یا دستکاری استفاده می‌کند.

از محدود کننده‌های ریسک همچنین می‌توان برای پوزیشن‌های بزرگتر که به مارجین بیشتر نیاز دارند استفاده کرد. این مارجین اضافی به سیستم لیکویید شدن ما این امکان را می‌دهد تا کارایی بهتری در رابطه با پوزیشن‌های بزرگی که در غیر این صورت بسته شدن ایمن آنها دشوار است، داشته باشد.

در صورت فعال شدن روند لیکویید شدن، سیستم ما سعی می‌کند تمام سفارش‌های باز مربوط به آن قرارداد را ببندد تا پول کافی برای باز نگه داشتن پوزیشن معاملاتی فراهم شود.

لیکویید شدن چگونه اتفاق می‌افتد؟

در مواردی که صرافی قادر به لیکوئید کردن پوزیشن‌ها قبل از رسیدن حساب معامله‌گر به تراز منفی نباشد، از روش‌های زیر برای پوشش زیان پوزیشن‌های ورشکسته استفاده می‌شود:

• صندوق بیمه: صندوقی است که توسط صرافی ایجاد شده تا به معامله‌گران اجازه دهد سود خود را به طور کامل بدست آورند و تضمین کند که معامله‌گر ورشکسته متحمل ضررهای غیر ضروری نمی‌شود.
• سیستم «ضررهای اجتماعی»: در این روش ضررهای پوزیشن‌های ورشکسته میان تمام معامله‌گران سودکننده توزیع می‌شود.
• لیکویید شدن کاهش خودکار اهرم (ADL): در این سیستم صرافی پوزیشن‌های بازار معامله‌گران را بر اساس اولویت، با در نظر گرفتن میزان سود و اهرم انتخاب می‌کند و به طور خودکار پوزیشن‌های آنها را برای پوشش سایر پوزیشن‌ها می‌بندد.

اکثر معامله‌گران درک درستی از چگونگی مدیریت شدن ریسک توسط صرافی‌های مشتقات بیت کوین ندارند. اگرچه این اتفاق نظر در میان آنها وجود دارد که سود معامله‌گران برنده از حساب معامله‌گران بازنده تامین می‌شود، اما قضیه به همین آسانی که به نظر می‌رسد نیست.

صندوق‌های بیمه در ابتدا برای محافظت از پوزیشن‌های کاربران در نوسانات شدید طراحی شده بودند. با این وجود، برخی از صرافی‌ها مانند بیت‌مِکس (BitMEX) علیرغم نوسانات قابل توجه ۱۰ درصدی یا بیشتر در ساعت، یک صندوق بیمه نسبتاً پایدار دارند.

صندوق بیمه بیت‌مکس در مقابل قیمت بیت کوین

نمودار فوق نشان می‌دهد که صندوق بیمه بیت‌مکس (خط نارنجی) حتی پس از لیکویید شدن پوزیشن‌های لانگ به ارزش ۱ میلیارد دلار در ۱۲ مارس تقریباً بدون تغییر مانده است.

هر بار که پوزیشنی به دلیل مارجین ناکافی لیکویید می‌شود، مسئولیت رسیدگی به این ریسک به عهده صرافی است و روش‌های مختلفی برای مدیریت کردن این ریسک وجود دارد. بیشتر مراکز معاملات مشتقات تصمیم به ایجاد صندوق بیمه برای مدیریت این ریسک‌ها گرفته‌اند.

پولی که در این صندوق بیمه ذخیره می‌شود حاصل لیکویید شدن‌هایی است که در قیمتی بهتر از قیمت ورشکستگی انجام شده‌اند و انگیزه‌ای مشکوک برای مدیریت فعالتر این سفارش‌ها ایجاد می‌کند. با استفاده از سفارشات حد ضرر به راحتی می‌توان از این وضعیت جلوگیری کرد، اگرچه اکثر معامله‌گران در این کار کوتاهی می‌کنند.

چرا معاملات لیکویید می‌شوند؟

حقیقت این است که سفارشات با اهرم بالا معمولاً در بازارهای پرنوسان منجر به ورشکستگی می‌شوند. به عنوان مثال، هر پوزیشنی که با استفاده از اهرم ۲۰ برابر یا بیشتر باز شده باشد پس از یک حرکت ۴/۸ درصدی قیمت به ناچار لیکویید می‌شود زیرا با احتساب میزان لورج این میزان کاهش در واقع برابر با ۶۹۶ درصد است.

این مشکل وقتی رخ می‌دهد که قیمت دارایی خریداری شده در مدت زمان کوتاهی نوسان زیادی تجربه کرده یا در بازار نقدینگی کافی وجود نداشته باشد.

تنها روشی که سیستم لیکویید کردن می‌تواند پوزیشن ورشکسته یک کاربر را ببندد، اجرای یک سفارش معکوس در بازار برای همان ابزار مالی است. لیکویید شدن ۱۰ میلیون دلاری یک پوزیشن لانگ به این معنی است که صرافی مشتقات باید به اندازه آن مبلغ را در دفتر سفارش خود بفروشد. هرگونه ضرر تحقق یافته‌ای که بیشتر از مارجین کاربر باشد موجب زیان دیدن صرافی می‌شود.

در نتیجه راهی که پیش روی صرافی‌های مشتقات بیت کوین باقی می‌ماند این است که یا بخشی از سودهای مشتریانی که از این خطا بهره‌مند شده‌اند را پس بگیرند (معروف به clawback یا کاهش خودکار اهرم) یا با امید داشتن به بازگشت قیمت و پایان نوسان شانس خود را بیازمایند.

هر پوزیشنی که با استفاده از اهرم ۲۰ برابر یا بیشتر باز شده باشد پس از یک حرکت ۴/۸ درصدی قیمت به ناچار لیکویید می‌شود

برخی صرافی‌ها صندوق بیمه خود را به گونه‌ای طراحی کرده‌اند که در نتیجه لیکویید کردن‌هایی در قیمت‌هایی بهتر از قیمت ورشکستگی مشتری (بستن معامله قبل از رسیدن به قیمت لیکویید شدن) مبالغ قابل توجهی را ذخیره کرده و بدین ترتیب این محدودیت‌های مالی را دور می‌زنند.

روش اجرای لیکویید کردن در تمام صرافی‌های مشتقات به یک شیوه نیست اما روند تدریجی لیکویید شدن که توسط چند صرافی بزرگ استفاده می‌شود قطعاً گامی در مسیر درست است. این به این دلیل است که این روش رویکردی فعالانه‌تر است که احتمال بسته نشدن پوزیشن‌های اهرم دار را در زمان‌های پرنوسان افزایش می‌دهد.

چگونه می‌توان از لیکوئید شدن جلوگیری کرد؟

دو نوع اهرم وجود دارد:

• مارجین ایزوله (isolated)
• کراس (cross)

در حالت اول، وثیقه معامله فقط به خود تعهد محدود می‌شود. به عبارت دیگر، در صورت لیکویید شدن، صرافی تمام سرمایه معامله‌گر را از حساب او برداشت نمی‌کند.

مارجین ایزوله برای کسانی که فقط یک پوزیشن دارند مناسب است. در این حالت، معامله‌گر حتی پس از باز کردن یک معامله می‌تواند اهرم اولیه را تغییر دهد و وثیقه اولیه خود را از وجوه باقی مانده در حساب خود افزایش دهد.

اول و مهمترین نکته این است که معامله‌گران نباید هرگز اجازه دهند موتورهای لیکویید شدن به صورت اتوماتیک فعال شوند. تنها راه دستیابی به این هدف این است که معامله‌گر سفارشات حد ضرر هر معامله را به صورت دستی ثبت کند. اکثر صرافی‌های مشتقات قیمت لیکوئید شدن هر پوزیشن را به معامله‌گر اعلام می‌کنند.

قیمت لیکویید شدن قرارداد آتی در بخش فیوچرز صرافی بایننس

در مثال بالا، قیمت لیکوئید شدن برای این پوزیشن لانگ با در نظر گرفتن لورج ۲۰ تقریبا ۴۳۲۷ دلار است. معامله‌گر برای جلوگیری از لیکویید شدن باید سفارش حد ضرری را بالاتر از این قیمت وارد کند و همچنین بهتر است برای جلوگیری از نوسانات شدید، اندازه پوزیشن را به تدریج کاهش داد.

هیچ قانون طلایی و مشخصی برای اینکه سفارش حد ضرر را در چه قیمتی قرار دهید وجود ندارد، اگرچه معمولاً از اسپرد ۵۰ تا ۳۰۰ دلاری استفاده می‌شود. سفارش حد ضرر برای پوزیشن‌های لانگ، یک سفارش فروش / شورت است، در حالی که معامله‌گر شورت باید برای کاهش پوزیشن خود سفارش خرید قرار دهد.

داده‌های سفارش حد ضرر در صرافی بیتمکث

در سفارشات حد ضرر ارزش لیکوییدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟ معامله‌گر باید همیشه گزینه بستن در تریگر (close on triggers) یا همان reduce-only را فعال کند. با این کار معامله‌گر مطمئن می‌شود که هیچ پوزیشن اضافی به اشتباه ایجاد نمی‌شود و فقط اجازه می‌دهد چنین سفارشی ریسک معامله او را کاهش دهد.

یکی دیگر از تنظیماتی که معامله‌گران معمولاً فراموش می‌کنند گزینه تریگر (ماشه) است. تریگر سه گزینه دارد: last price که منحصراً مبتنی بر سطح قرارداد آتی است، index price که با گرفتن میانگین قیمت لحظه‌ای صرافی‌های مرجع محاسبه می‌شود و mark price که از index price بعلاوه نرخ بهره تشکیل می‌شود.

باید از گزینه last price خودداری کرد زیرا ممکن است قیمت قراردادهای آتی با قیمت دارایی مورد نظر متفاوت باشد.

روش محاسبه لیکوئید در بایننس

لیکویید سوآپ مجموعه نقدینگی است که بر اساس اصل AMM (Automatic Market Maker) ایجاد شده است و از مجموعه‌ای از استخرهای نقدینگی مختلف تشکیل شده است که هر مجموعه نقدینگی شامل دو رمز دیجیتال یا دارایی‌های فیات است.

شما می‌توانید نقدشوندگی را در استخرها فراهم کنید تا به یک تامین کننده نقدینگی تبدیل شوید و از کارمزد معاملات و سود متغیر بهره مند شوید. .

همچنین، به راحتی می‌توانید دو ارز دیجیتال یا دارایی‌های فیات (دارایی بدون پشتوانه) را در استخرهای نقدینگی مبادله کنید.

لیکویید سوآپ از چند نوع محصولی پشتیبانی می کند؟

لیکویید سوآپ دو نوع است: سرمایه گذاری پایدار و سرمایه گذاری خلاقانه.

سرمایه گذاری پایدار

این نوع سرمایه‌گذاری، با یک مدل ترکیبی اتوماتیک با عملکرد ثابت ترکیبی برای تحقق معامله و قیمت گذاری بین دو توکن پایدار و ارائه یک تجربه تجارت کم ریسک ایجاد شده‌است. قیمت دو توکن بیشتر تحت تأثیر نوسانات نرخ ارز به ارزش لیکوییدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟ ارزش لیکوییدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟ قیمت توکن است و درآمد حاصل از بازار از ثبات بیشتری نسبت به محصولات خلاقانه برخوردار است.

سرمایه گذاری نوآورانه

برای دستیابی به معامله و قیمت گذاری برای دو توکن دیجیتال یا ارزهای فیات، با یک مدل ثابت اتوماتیک بازارساز با میانگین میانگین ثابت استفاده می شود. قیمت دو توکن موجود در استخر تحت تأثیر نسبت نوسانات نرخ ارز به قیمت توکن است و بازدهی بازار نوسانات بیشتری دارد.

قبل از شروع استفاده از Liquid Swap، در اینجا برخی تعاریفی وجود دارد که بهتر است بدانید:

• اضافه کردن (ADD) : تأمین نقدینگی برای استخرهای نقدینگی
• باز خرید: توکن‌های خود را از استخرهای نقدینگی حذف کنید.
• استخر دو توکنه: از دو توکن تشکیل شده است.
• Price (قیمت داخلی): قیمت مبادله بین جفت در استخر. قیمت نهایی به نسبت جفت در استخر نقدینگی بستگی دارد و با فرمول محاسبه می‌شود.
• سهم اکتسابی: سهم خریداری شده مورد انتظار پس از افزودن نقدینگی.
• نسبت سهم استخر: سهم به دست آمده به کل سهم استخر.
• بازده کل: نرخ کل بازده بر اساس کل سود فعلی و کلیه هزینه‌های معاملاتی پرداخت شده در روز گذشته محاسبه می‌شود.
• ظرفیت استخر فعلی: ترکیب جفت در استخر فعلی. وقتی دارایی را اضافه می‌کنید، متناسب با ترکیب آن را نیز اضافه خواهید کرد.

• سهم: بعد از افزودن دارایی به مجموعه نقدینگی‌، سهمی خواهید گرفت و با توکنی که اضافه کرده‌اید متفاوت است. این سهم از دو توکن دیجیتال یا ارز فیات تشکیل شده است. تعداد دو توکن دیجیتال یا فیات براساس زمان واقعی ظرفیت استخر در زمان واقعی تغییر خواهد کرد.
• بازده کل: آخرین نرخ بازده جفت تجاری.
• مقدار سهام: مقدار رمز / فیات در سهام خریداری شده.
• ارزش سهام: ارزش کل سهم به دست آمده پس از افزودن دارایی.
• ترکیب سهام
• نسبت سهام استخر: سهم به دست آمده به کل سهم استخر.
• هزینه هر سهم: با توجه به قیمت هر سهم هنگام اضافه کردن آن و با قیمت دلار آمریکا اضافه می شود.
• بازده روز گذشته: شامل درآمد کارمزد و سود بهره دریافتی دیروز است و ضررهای ناخواسته را شامل نمی‌شود. توجه کنید در صورتی که در یک روز واریز و سپس برداشت کنید، درآمد حاصل از برداشت محاسبه نمی‌شود.
• سود و زیان بازارساز (نسبتPnl): بر اساس ارزش فعلی سهم منهای قیمت تمام شده سهم و به قیمت دلار آمریکا محاسبه می شود. سود و زیان ناشی از بازار شامل هزینه + درآمد کارمزد معامله + نرخ بهره درآمد + زیان ناپایدار است.

سود و زیان ناشی از بازار از عوامل زیادی تأثیر می‌گیرد که شامل نرخ تبدیل، نوسانات قیمت توکن و زیان ناپایدار است که می تواند بازدهی مثبت یا منفی را ایجاد کند.

لیکویید شدن چیست و چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟

نوسان شدید در بازار های ارز دیجیتال باعث شده تا لیکویید شدن به یک اتفاق رایج بدل شود. در این مقاله اختصاصی از دنیای ترید با مفهوم لیکویید شدن آشنا خواهید شد و تدابیری برای جلوگیری از آن به شما پیشنهاد خواهیم داد. پس تا پایان این یادداشت با ما همراه باشید.

بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات شدید قیمتی به عنوان سرمایه گذاری های با ریسک بالا شناخته می شوند. در همین حال که نواسانات شدید، این بازار را به یکی از نگرانی های قانون گذاران تبدیل کرده است، این فرصت را نیز برای معامله گران ایجاد کرده تا سود ها قابل توجهی به دست آورند؛ به ویژه در مقایسه با دارایی های سنتی مانند سهام و کالا ها.

در سال 2020، در بحبوحه شیوع ویروس کرونا، بیت کوین سال را با 160 درصد افزایش به پایان رساند، در طرف مقابل S&P 500 و طلا با به ترتیب 14 و 22 درصد سال را به انتها رساندند.

چیزی که به این نوسانات شدید دامن می زند و به دنبال آن اقبال بیشتری هم به دست آورده، امکان افزایش حجم معاملات ارز دیجیتال از طریق سرویس های معاملاتی مشتقه، مانند معاملات مارجین، معاملات همیشگی (Perpetual) و قراردادهای آتی (Futures) است.

معاملات مشتقه قرارداد هایی هستند که بر اساس قیمت یک دارایی زیربنایی تنظیم می شوند و به افراد اجازه می دهند تا روی قیمت آینده آن دارایی شرط بندی کنند.

امکان معامله مشتقات ارز های دیجیتال برای اولین بار در سال 2011 به وجود آمد و در سال های اخیر شتاب عظیمی گرفت، به ویژه در میان سرمایه گذاران کوچک و هیجان زده ای که به دنبال کسب درآمد بیشتر از استراتژی های معاملاتی خود هستند.

در معاملات مارجین، معامله گران می توانند با استفاده از وجوه قرض گرفته شده از صرافی های ارزهای دیجیتال، درآمد خود را از معامله ای مشخص افزایش دهند. Binance ،Huobi و Bitmex برخی از نمونه های برجسته صرافی های متمرکز هستند که به مشتریان خود امکان انجام معاملات مارجین را ارائه می دهدند.

اما نکته مهمی وجود دارد که باید در اینجا به آن توجه کنید. در حالی که استقراض وام از صرافی برای افزایش حجم معامله شما می تواند هرگونه سود بالقوه را افزایش دهد، در عین حال می تواند سرمایه اصلی شما را نیز به سادگی از بین ببرد. همین مسئله این نوع از معامله گری را به شمشیری دو لبه تبدیل کرده است.

معامله مارجین و لیکوئید شدن

معامله به صورت مارجین یا حاشیه ای، به معنی افزایش مقدار پولی که با آن وارد معامله می شوید است، آن هم با استقراض از صرافی مورد استفاده شما. این نوع معامله را مثل وام گرفتن از یک غریبه برای خرید بیت کوین یا ارز دیجیتالی دیگر در نظر بگیرید.

اما در این مورد، شما از یک صرافی ارز دیجیتال قرض می گیرید. این کار به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا حجم موقعیت های معاملاتی خود را افزایش دهند، فرایند افزایشی ای که با عنوان "اهرم" نیز شناخته می شود.

طبیعتا، یک فرد غریبه به شما قرض نمی دهد تا به صورت رایگان معامله کنید. به همین دلیل، در معاملات حاشیه ای یا مارجین نیز، صرافی از شما می خواهد که مقداری ارز دیجیتال یا پول فیات را به عنوان وثیقه (که به عنوان "حاشیه یا مارجین اولیه" شناخته می شود) برای باز کردن یک موقعیت معاملاتی قرار دهید.

این حاشیه اولیه، در صورتی که معامله بر خلاف میل معامله گر پیش برود، دارایی های صرافی را بیمه می کتد.

همچنین لازم به ذکر است که میزان پولی که از یک صرافی نسبت به مارجین اولیه خود وام می گیرید با استفاده از اهرم تعیین می شود. به عنوان مثال، اگر از یک اهرم 5 برابری، با مارجین اولیه ای 100 دلاری استفاده کنید، 400 دلار وام می گیرید تا حجم موقعیت معاملاتی خود را از 100 دلار به 500 دلار افزایش دهید.

هر معامله بسته به اندازه اهرم، می تواند پول بیشتری را یا سود بدهد یا از دست بدهید. به عنوان مثال، با استفاده از اهرم 5 برابری که در بالا مثال زدیم، اگر قیمت یک دارایی 10 درصد افزایش یابد، به اندازه 50 دلار از موقعیت معاملاتی 500 دلاری خود سود خواهید برد، که نشان دهنده سود 50 درصد ارزش لیکوییدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟ نسبت به مارجین اولیه 100 دلاری شما است.

هنگام خروج از معامله نیز می توانید وام 400 دلاری که گرفته اید را بازپرداخت کنید و 150 دلار را برای خود نگه دارید (50 دلار سود + 100 دلار مارجین یا حاشیه اولیه).

در همین حال، اگر ارزش ارز دیجیتال مورد معامله شما 10 درصد کاهش یابد، 50 دلار از مارجین اولیه خود (50 درصد ضرر) را از دست می‌دهید.

از کجا چه زمانی و در چه شرایطی لیکویید خواهم شد؟

یک فرمول ساده برای محاسبه سود و زیان احتمالی شما هنگام استفاده از اهرم وجود دارد.

سود یا ضرر = (مارجین اولیه) x (درصد حرکت قیمت) x (اهرم)

طبیعتا باید از عملگر مثبت برای حرکتهای مثبت قیمت و منفی برای حرکتهای منفی قیمت استفاده کنید. به طور کلی، به یاد داشته باشید که اهرم، میزان سود شما نسبت به مارجین اولیه را مشخص می کند. اطمینان حاصل کنید که ضررهای احتمالی خود را در حدی قابل کنترل نگه می دارید.

چه زمانی لیکویید می شویم؟

در بازار ارز های دیجیتال، لیکویید شدن هنگامی رخ می دهد که یک صرافی، به دلیل از دست رفتن تمام یا جزئی از مارجین اولیه معامله گر، "پوزیشن اهرمی" تریدر را می بندد. این اتفاق زمانی میافتد که یک معامله گر نتوانسته باشد مقدار ضروری ای از حاشیه (مارجین) را برای پوزیشن اهرمی خود تأمین کند (از بودجه کافی برای باز نگه داشتن معامله خود برخوردار نبوده باشد).

لیکویید شدن در هر دو نوع از معاملات حاشیه ای (مارجین) و آتی (فیوچرز) رخ می دهد.

معامله با اهرم یک استراتژی پر خطر به شمار می رود و این به این معنی است که اگر بازار به اندازه ای خاص بر خلاف جهت پوزیشن شما حرکت کند، ممکن است تمام وثیقه یا مارجین اولیه خود را از دست بدهید.

جهت آشنایی با صرافی مناسب ایرانیان مقاله بهترین صرافی خارجی برای ایرانیان را مطالعه کنید.

در واقع این نوع از معامله آن قدر پر ریسک به شمار می رود، که برخی از کشورها مانند انگلستان، صرافی های ارز دیجیتال را از ارائه خدمات مربوط به معاملات اهرمی به مشتریان با سرمایه های محدود، منع کرده اند. آن ها ارزش لیکوییدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟ این ممنوعیت را در راستای جلوگیری از بین رفتن سرمایه معامله گران تازه کار اتخاذ کرده اند.

فرمول زیر درصدی به شما می دهد، که اگر بازار به آن اندازه بر خلاف جهت پیش بینی شما حرکت کند موجب لیکویید شدن شما و دارایی تان خواهد شد:

درصدی که در آن لیکویید می شوید = اهرم انتخابی شما / 100

به عنوان مثال، هنگامی که از اهرم 5 برابری استفاده می کنید، اگر قیمت دارایی مورد معامله 20 درصد در خلاف جهت پوزیشن شما حرکت کند، پوزیشن شما لیکویید می شود (5/100 = 20).

چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟

هنگام استفاده از اهرم، تدابیری وجود دارند که با استفاده از آن ها می توانید احتمال لیکویید شدن خود را کاهش دهید یا به صفر برسانید. یکی از این راه ها به عنوان "حد ضرر" شناخته می شود.

حد ضرر، که به نام های سفارش توقف (stop order) یا توقف با قیمت بازار (stop-market order) نیز شناخته می شود، یک نوع سفارش (Order) معاملاتی پیشرفته است که یک معامله گر در صرافی ارز دیجیتال قرار می دهد (Set) و به صرافی دستور می دهد که دارایی (Asset) را پس از رسیدن به نقطه قیمتی ای خاص بفروشد.

حد ضرر چیست؟ چگونه می توانم از حد ضرر استفاده کنم؟

هنگامی که قصد دارید یک سفارش حد ضرر ثبت کنید، باید موارد زیر را به پنل صرافی خود ارائه دهید:

قیمت توقف (Stop Price): قیمتی است که در آن دستور توقف ضرر بیشتر اجرا می شود و صرافی شما را از پوزیشن معاملاتی خارج می کند.

قیمت فروش (Sell Price): قیمتی است که در آن قصد فروش یک دارایی دیجیتال خاص را دارید.

اندازه (Size): مقداری از دارایی را که قصد دارید در مورد آن حد ضرر رعایت شود را وارد کنید.

اگر قیمت بازار به قیمت توقف (Stop Price) شما برسد، سفارش توقف ضرر (Stop Order) به طور خودکار اجرایی می شود و دارایی را به هر قیمت و مبلغی که ذکر شده (Sell Price) به فروش می رساند. اگر معامله گر احساس کند که بازار با سرعت بالایی در حال حرکت بر خلاف پیش بینی اش است، ممکن است قیمت فروش (Sell Price) را پایین تر از قیمت سفارش توقف (Stop Price) تعیین کند تا احتمال پر شدن آن (توسط معامله گران دیگر) بیشتر شود.

هدف اصلی حد ضرر (Stop Loss) کاهش دادن ضررهای احتمالی شما است. برای این که تعاریف بالا بهتر برای شما تداعی شود بیایید تا دو سناریو را با هم بررسی کنیم:

سناریو اول: یک معامله گر 5000 دلار در حساب صرافی خود دارد اما تصمیم می گیرد از یک مارجین اولیه به مقدار 100 دلار و اهرمی 10 برابری برای ایجاد پوزیشنی 1000 دلاری استفاده کند. او حد ضرر را در فاصله 2.5 درصدی از نقطه ورودی (Entry Price) خود قرار می دهد. در این سناریو، معامله گر ممکن است به طور بالقوه 25 دلار در این معامله از دست بدهد، که تنها 0.5 درصد از کل دارایی او به حساب می رود.

حالا اگر این معامله گر از حد ضرر (Stop Loss) استفاده نکند، با حرکت 10 درصدی قیمت آن دارایی بر خلاف جهت پیش بینی اش، پوزیشن او (100$) لیکویید می شود. فرمول درصد لیکویید شدن را که بالا تر توضیح دادیم به خاطر بیاورید.

سناریو دوم: یک معامله گر دیگر 5000 دلار در حساب تجاری خود دارد اما از مارجین یا حاشیه اولیه 2500 دلاری و یک اهرم سه برابری، برای ایجاد پوزیشنی 7500 دلاری استفاده می کند. با قرار دادن حد ضرر در فاصله 2.5 درصدی از نقطه ورود (Entry Price) خود، معامله گر ممکن است 187.5 دلار در این معامله از دست بدهد، که 3.75 درصد ضرر روی کل دارایی او به حساب می آید.

نکته مهم در دو سناریویی که مرور کردیم این است که معمولا فقط استفاده از اهرم بالا بسیار خطرناک تلقی می شود، در صورتی که همانطور که در سناریوی دوم مشاهده شد، حجم موقعیت (Position) شما نیز اهمیت دارد و نباید نسبت به کل دارایی شما بسیار زیاد باشد. به عنوان یک قاعده کلی، سعی کنید حد ضرر خود را در هر معامله کمتر از 1.5 درصد کل دارایی تان در نظر بگیرید.

چطور حد ضرر (Stop Loss) رو مشخص کنیم؟

وقتی صحبت از معاملات مارجین (حاشیه ای) می شود، مدیریت ریسک مسلماً مهمترین درسی است که باید فرا گرفته شود. هدف اصلی شما باید این باشد که ضررها را در حداقلی ترین سطح نگه دارید حتی قبل از اینکه به کسب سود فکر کنید.

هیچ مدل معاملاتی شکست ناپذیری در جهان وجود ندارد. بنابراین، شما باید مکانیزم هایی به کار ببندید، تا زمانی که بازار بر خلاف پیش بینی شما حرکت می کند به داد شما برسند.

تنظیم کردن صحیح یک سفارش (Order) حد ضرر (Stop Loss) از اهمیتی حیاتی برخوردار است. در حالی که هیچ قانون طلایی برای تعیین دقیق نقطه حد ضرر یا خروج وجود ندارد، اما مقداری 2 تا 5 درصدی از کل حجم موقعیت (Position) شما می تواند توصیه مناسبی باشد.

روش دیگر که برخی معامله گران ترجیح می دهند این است که، حد ضرر را دقیقاً در پایین ترین میزان نوسان اخیر قرار دهند (البته به شرطی که آنقدر پایین نباشد که قبل از لمس آن سطح لیکویید شوید).

در مرحله بعدی، شما باید اندازه و حجم معامله خود و ریسک مربوطه را مدیریت کنید. هرچه اهرم شما بیشتر باشد، احتمال لیکویید شدن شما نیز بیشتر است. استفاده از اهرم بیش از حد، در اصل به معنی قرار دادن کل سرمایه تان در خطر می باشد.

علاوه بر این، برخی از صرافی ها فرایند لیکویید کردن را به شکلی بسیار تهاجمی انجام می دهند. برای مثال، بیتمکس (BitMEX) برای مارجین اولیه فقط بیت کوین را به رسمیت می شناسد. این بدان معناست که در صورت کاهش قیمت بیت کوین، ممکن است لیکویید شدن شما سریع تر اتفاق بیافتد.

با توجه به ریسک مربوط به معامله با اهرم، برخی از صرافی ها سطح دسترسی به اهرم را محدود کرده اند. هر دو صرافی Binance و FTX به تازگی سقف اهرم را برای کاربران تازه کار، از 100 به 20 کاهش داده اند.

لیکویید شدن چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟

لیکویید شدن، کال مارجین شدن یا بسته شدن حساب معاملاتی شاید یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی باشد که برای یک معامله‌گر رخ می‌دهد. لیکوئید شدن (Liquidation) در بازارهای مارجین و فیوچرز و حساب‌های دارای لوریج اتفاق می‌افتد. برای پاسخ به سوال «لیکویید شدن چیست» نگاهی به ارزش لیکوییدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟ انواع بازارهای معاملاتی می‌اندازیم و درباره لوریج یا اهرم‌های معاملاتی توضیح می‌دهیم. در انتها نیز به راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن اشاره می‌کنیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

این مقاله در تاریخ ۱۱ فروردین ۱۴۰۱ به‌روزرسانی شده است.

لیکویید شدن چیست؟

یک معامله‌گر زمانی با لیکویید شدن مواجه می‌شود که سرمایه کافی برای باز نگه‌داشتن پوزیشن خود نداشته باشد. در این حالت آن پوزیشن از طرف صرافی بسته و معامله‌گر اصطلاحا لیکویید (Liquidation) می‌شود. لیکویید شدن به عواملی مانند سرمایه و میزان لوریج (Leverage) بستگی دارد؛ بنابراین عدد مشخص و یکسانی برای تمام تریدرها و حساب‌ها نمی‌توان بیان کرد.

در بازار فیوچرز لیکویید یا بسته شدن حساب معاملاتی به معنی صفر شدن سرمایه تریدر در یک معامله است. زمانی که ضرر یک معامله به‌اندازه سرمایه تریدر شود، صرافی پوزیشن را بسته و حساب را تسویه و صفر می‌کند. برای مثال فرض کنید یک معامله‌گر پوزیشنی را با لوریج ۱۰ باز می‌کند. این تریدر وارد معامله فیوچرز کوین اتر می‌شود. اگر قیمت ETH خلاف جهت پوزیشن حرکت کند و ۱۰ درصد تغییر کند، ضرر این پوزیشن به ۱۰۰ درصد می‌رسد و صرافی این پوزیشن را خواهد بست. البته برخی صرافی‌ها قبل از این‌که میزان ضرر به ۱۰۰ درصد برسد، پوزیشن را می‌بندند؛ این به دلیل سازوکار این نوع معاملات و استراتژی‌های صرافی رخ می‌دهد. سود و زیان معاملات زمانی که ار لوریج استفاده می‌کنید، به‌صورت زیر حساب می‌شود:

سود یا زیان = (لوریج × درصد تغییر قیمت) × سرمایه اولیه

در معاملات آتی، اکسچنج صرفا نقش یک واسطه را دارد و تنها از معامله‌گران کارمزد دریافت می‌کند. کسانی که در معاملات سود می‌کنند، سودشان از محل ضرر دیگران پرداخت می‌شود؛ بنابراین کسی که لیکویید می‌شود، سرمایه‌اش برای پرداخت سود فرد یا افراد دیگر استفاده می‌شود. برای مثال سازوکار لیکویید شدن در صرافی بایننس به این شکل است که از محل سرمایه لیکویید شده سرمایه‌گذاران، به کاربران لوریج داده می‌شود. به‌عبارت دیگر بایننس سرمایه لیکویید شده تریدرها را وارد یک صندوق می‌کند و سود سرمایه‌گذاران دیگر را از محل همان صندوق پرداخت می‌کند.

تریدرهایی را فرض کنید که پوزیشن لانگ (Long) یا خرید استقراضی باز می‌کنند و بازار نیز در جهت آنها حرکت می‌کند؛ بنابراین تریدرهایی که پوزیشن شورت (Short) یا فروش استقراضی باز کرده‌اند، دچار ضرر می‌شوند؛ زیرا بازار بر خلاف جهت آنها حرکت کرده است. صرافی از محل ضرر پوزیشن‌های شورت، سود پوزیشن‌های لانگ را پرداخت می‌کند.

برای این که بهتر بدانیم لیکویید شدن چیست و لوریج چه نقشی در آن دارد، بهتر است در ابتدا با انواع بازارهای مالی آشنا شویم.

انواع بازار و معاملات در بازارهای مالی

سه بازار اصلی در بازارهای مالی بازار اسپات (Spot)، مارجین (Margin) و آتی یا فیوچرز (Futures) هستند. در معاملات اسپات مالکیت یک دارایی بین دو تریدر جابه‌جا می‌شود. برای مثال اگر کسی یک بیت کوین بخرد، مالکیت آن از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. بازار مارجین، همان بازار اسپات است و معاملات آن در بازار اسپات انجام می‌شود. تنها تفاوت در اینجاست که تریدر بخشی از سرمایه معامله را از صرافی قرض گرفته یا اصطلاحا از Leverage استفاده کرده است.

بازار فیوچرز نیز به‌صورت قراردادی عمل می‌کند و چیز واقعی منتقل نمی‌شود. یعنی تریدرها روی تغییرات قیمت در آینده پیش‌بینی و معامله می‌کنند. تریدرهای فیوچرز نیز از اهرم استفاده می‌کنند و این نوع بازار، این امکان را برای تریدرها فراهم می‌کند که بدون داشتن سرمایه کافی، وارد معامله شوند.

هرچند بازار مارجین و بازار فیوچرز شباهت‌های زیادی دارند، اما این دو بازار کاملا متفاوت بوده و دو بازار مجزا هستند. زمانی که در بازار مارجین بیت کوین خریداری می‌کنید، این مقدار واقعا از یک فروشنده به حساب شما منتقل می‌شود؛ اما در بازار فیوچرز، این قراردادی است که میان شما و صرافی منعقد شده و در آن لحظه هیچ بیتکوینی منتقل نمی‌شود.

سرمایه شما در بازار اسپات زمانی از بین می‌رود که قیمت دارایی‌تان صفر شود؛ اما در معاملات مارجین و فیوچرز به‌دلیل اینکه شما علاوه بر سرمایه خودتان، با استفاده از لوریج یا قرض از سرمایه بیشتری در معاملات خود استفاده می‌کنید، صرافی‌ها به منظور مدیریت ریسک، از ابزار مختلفی مانند لیکوئید شدن استفاده می‌کنند. در صورتی که میزان زیان از مقدار سرمایه اصلی شما بیشتر شود، صرافی به صورت خودکار پوزیشن شما را خواهد بست و اصل سرمایه را به‌عنوان ضرر در نظر می‌گیرد؛ در نتیجه سرمایه تریدر صفر خواهد شد.

قدم بعدی برای پاسخ بهتر به سوال لیکویید شدن چیست، شناخت لوریج یا اهرم‌ها در قراردادهای آتی است؛ بنابراین در ادامه به توضیح مختصری درباره Leverage می‌پردازیم.

نقش لوریج در معاملات فیوچرز

لوریج یا اهرم معاملاتی، ابزاری برای چند برابر کردن سرمایه در معاملات آتی است که صرافی‌های مختلف، بر اساس میزان نقدینگی و سیاست‌های داخلی خود، مقادیر مختلفی از لوریج را ارائه می‌دهند.

استفاده لوریج برای بسیاری از افراد (با توجه به خصلت طمع در انسان) خوشایند است؛ زیرا با سرمایه کم و در زمان کوتاه، می‌توانند به سود بیشتری دست پیدا کنند. البته یک نکته را نباید فراموش کرد؛ هر چقدر میزان سود در استفاده از لوریج افزایش پیدا کند، در صورت اشتباه بودن تحلیل یا تغییر روند ناگهانی بازار، ضرر و زیانی ناشی از آن نیز چند برابر خواهد بود.

اگر فردی بخواهد یک BTC بخرد، باید برابر با ارزش یک بیت کوین در حساب کارگزاری یا صرافی خود سرمایه داشته باشد. اگر این فرد بخشی از آن را داشته باشد، نمی‌تواند در بازار اسپات یک بیت کوین بخرد؛ زیرا باید تمام قیمت بیت کوین را بپردازد؛ اما با ورود به بازار فیوچرز، می‌تواند بخشی از قیمت را از سرمایه خود بپردازد و مابقی را از طریق لوریج پرداخت کند. برای مثال قیمت بیت کوین را ۵۰ هزار دلار در نظر بگیریم. معامله‌گری تنها ۱۰ هزار دلار دارد. اگر با اهرم ۱:۱۰ (یک به ۱۰) حساب باز کند، می‌تواند به اندازه ۱۰۰ هزار دلار معامله کند. بدون لوریج او قادر نبود که حتی یک بیت کوین خریداری کند، اما با لوریج می‌تواند به ارزش ۲ بیت کوین معامله کند.
اکنون که با مفهوم لوریج و کاربرد آن در بازار معاملات فیوچرز آشنا شدیم، به سراغ مفهوم کال‌مارجین یا لیکوئید شدن می‌رویم.

چه زمانی لیکویید می‌شویم؟

قیمتی که باعث لیکویید شدن می‌شود، به نوع پوزیشن ما بستگی دارد. اگر پوزیشن خرید استقراضی یا لانگ باشد، زمانی که قیمت دارایی مورد معامله از قیمت ورودی کمتر شود، ابتدا وارد محدوده ضرر و سپس به قیمت تسویه نزدیک می‌شود. فرض کنید با تصور این که قیمت بیت کوین در آینده افزایش می‌یابد، در قیمت ۵۰ هزار دلار وارد پوزیشن Long این رمزارز شده‌اید و لوریج حساب شما نیز ۵ است؛ اگر به هر دلیلی روند قیمتی BTC برگردد و نزولی شود، در صورتی که قیمت این ارز دیجیتال ۲۰ درصد افت کند (یعنی به قیمت ۴۰ هزار دلار برسد) شما لیکویید خواهید شد.

برای پوزیشن فروش استقراضی یا شورت، عکس این قضیه رخ می‌دهد. اگر شما در قیمت گفته شده و با تصور افت قیمت بیت کوین وارد پوزیشن Short شوید، در صورت افزایش قیمت ۲۰ درصدی و رسیدن به ۶۰ هزار دلار، لیکویید خواهید شد.

نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که هرچه لوریجی که انتخاب می کنید بالاتر باشد، احتمال Liquidation شما بیشتر می‌شود و درصد کمتری از تغییر قیمت منجر به لیکوئید شدن حساب شما خواهد شد.

لیکوئید شدن در سیستم وام‌دهی (Lending) پروژه‌های دیفای

سیستم وام دهی یا همان لندینگ یکی از روش‌های کسب درآمد در پروژه‌های دیفای است. در پروتکل‌های Lending، افراد برای این که از هولد ارزهای دیجیتال خود علاوه بر افزایش قیمت توکن‌ها سود به‌دست آورند، آن‌ها را در پروتکل‌های وام‌دهی و وام‌گیری مانند آوه (Aave)، کامپوند (Compound)، و Maker سپرده‌گذاری می‌کنند و با قرض دادن دارایی‌شان، سود به‌دست می‌آورند؛ در طرف دیگر گروهی وجود دارد که نمی‌خواهند ارز دیجیتال خود را با تصور این که در آینده قیمت آن افزایش می‌یابد، بفروشند، اما نیاز به نقدینگی دارند. بنابراین از این پلتفرم‌ها وام دریافت می‌کنند.

افراد برای وام گرفتن، باید مقداری رمز ارز را به عنوان وثیقه در پلتفرم‌های Lending قرار دهند و تا سقف مشخصی (معمولا کمتر از وثیقه‌شان) وام بگیرند. لیکویید شدن در این بازار زمانی رخ می‌دهد که ارزش وام دریافتی از ارزش وثیقه بیشتر شود. در برخی از پلتفرم‌ها مانند Maker، بعد از لیکویید شدن حساب، دارایی‌های معامله‌گر با تخفیف به مزایده گذاشته می‌شوند.

در پلتفرم میکر می‌توانید تا دو سوم وثیقه‌تان را به‌عنوان وام دریافت کنید. برای مثال اگر ۱۰ اتر در این پلتفرم به‌عنوان وثیقه قرار دهید و قیمت هر اتر را ۲۰۰ دلار فرض کنیم، می‌توانید به اندازه ۱۳۳۳ توکن DAI وام بگیرید. اگر قیمت اتر به ۱۰۰ دلار کاهش یابد، در این حالت تنها می‌توانید ۶۶۶ دای وام بگیرید؛ اگر شما قبل از تغییر قیمت، ۱۰۰۰ دای وام گرفته باشید، میزان وام دریافتی شما از وثیقه‌تان بیشتر خواهد شد؛ بنابراین Maker حساب شما را لیکویید خواهد شد.

یک حالت دیگر در بازارهای وام‌دهی وجود دارد. زمانی که یک حساب نزدیک به لیکویید شدن است، نودهای شبکه با فرانت ران کردن تراکنش پس دادن وام یا افزایش وثیقه گیرنده وام یا تراکنش دیگر نقدسازها (Liquidators)، آن را لیکویید کرده و وثیقه وام را با تخفیف از پلتفرم خریداری کنند.

روش های جلوگیری از لیکویید شدن چیست؟

برای جلوگیری از Liquidation حساب، باید به نکاتی درباره مدیریت حساب و مدیریت سرمایه توجه کنیم. برخی از این نکات نیازمند تمرین و تکرار هستند و برخی دیگر، قبل از شروع هر معامله یا باز کردن پوزیشن مورد توجه قرار گیرد. در ادامه چند مورد از نکات مهم برای جلوگیری از کال مارجین شدن حساب معاملاتی را معرفی خواهیم کرد.

حساب‌هایی با لوریج کم باز کنید

هرچه میزان Leverage یا اهرم حساب معاملاتی شما بیشتر باشد، احتمال از دست دادن سرمایه یا لیکوئید شدن حساب شما بیشتر می‌شود. به‌فرض مثال اگر یک حساب با لوریج ۵ باز کنید، در صورت نوسان قیمت به‌میزان ۲۰ درصد، حساب شما لیکویید خواهد شد. حال اگر همان حساب را با لوریج ۱۰ باز کنید، تنها با ۱۰ درصد تغییر قیمت، حساب شما بسته و لیکویید خواهد شد. با توجه به پرنوسان بودن بازار ارزهای دیجیتال، انتخاب یک حساب معاملاتی با لوریج کم منطقی‌تر به‌نظر می‌آید.

استراتژی معاملاتی داشته باشید

یکی از نکات بسیار مهم، سنجیده و با برنامه عمل کردن است؛ استراتژی معاملاتی به ترید شما نظم و برنامه می‌دهد و باعث می‌شود شما در مسیر مشخص و معینی حرکت کنید. داشتن استراتژی یا سیستم معاملاتی به شما دید بهتری برای رصد بازار می‌دهد و باعث می‌شود نقاط بهینه ورود و خروج را بهتر شناسایی کنند.

علاوه بر این، معاملاتی که با استراتژی مشخص انجام شده‌اند، به‌راحتی قابل تجزیه‌وتحلیل هستند؛ بررسی روندهای گذشته، ایرادات معامله‌گری شما را مشخص می‌کند و می‌توانید با رفع آن‌ها، سرمایه خود را دربرابر ریسک‌های احتمالی حفظ کنید.

با سرمایه کم شروع کنید

در ابتدا اندکی از سرمایه خود را وارد معاملات کنید که با سازوکار این نوع از معاملات آشنا شوید، تا در صورت اشتباه بودن محاسبات و تحلیل‌ها، متحمل ضرر و زیان شدید نشوید؛ همچنین برای این که سرمایه‌تان از خطر لیکویید شدن در امان باشد، بهتر است قبل از هر معامله، مقدار سرمایه‌ای را که قصد دارید وارد آن پوزیشن کنید را مشخص کنید. همچنین با استفاده از لوریج و چند برابر شدن سرمایه قابل معامله، نیازی نیست تمام سرمایه‌تان را استفاده کنید؛ زیرا این کار ریسک بسیاری به همراه دارد.

حد سود و حد ضرر مشخص کنید

بهترین راه برای جلوگیری از لیکویید شدن، استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر (Stop loss) و حد سود (Take Profit) است. تعیین Take Profit و Stop Loss به مدیریت ریسک افراد بستگی دارد. حالتی که در بین اکثر تریدرها مرسوم است، تعیین نسبت ریسک به ریوارد یک به دو است؛ یعنی معامله‌گر حاضر است به‌ازای دو واحد سود، یک واحد ضرر کند. نکته‌ای که باید به آن دقت کرد تغییر ندادن مقدار حد سود و حد ضرر، بعد از تعیین آن است. در لینک زیر، می‌توانید با نکات مهم درباره نحوه مدیریت ریسک آشنا شوید.

بازار معاملاتی، جایی برای جبران نیست!

باید قبول کرد که ضرر بخشی از معامله است و نمی‌توان در تمام پوزیشن‌ها و تریدها با سود خارج شد. برخی از معامله‌گران پس از اینکه در یکی از تریدهای خود با زیان مواجه می‌شوند، به‌سرعت وارد پوزیشن بعدی می‌شوند و با افزایش سرمایه یا تغییر حد سود و ضرر، می‌خواهند ضرر وارد شده را جبران کنند؛ اما در بیشتر مواقع این کار به کاهش یافتن سرمایه و در نهایت، لیکوئید شدن منجر می‌شود. بهتر است در این مواقع، از ترید کردن خودداری کنید و معاملات خود را برای پیدا کردن مشکل بررسی کنید.

سراغ رمزارزهای ناشناس نروید

بازار ارزهای دیجیتال نوسان بیشتری نسبت به بازارهای مالی دیگر دارد. در این میان برخی از پروژه‌ها و رمزارزها ارزش واقعی ندارند و صرفا به‌صورت مقطعی ظهور و افول می‌کنند. ممکن است برخی از آن‌ها در یک بازه کم سود نجومی دهند، اما به‌یکباره روندشان تغییر می‌کند. نوسان این دسته از رمزارزها که بعضا میم‌کوین‌ها هم شامل آن‌ها می‌شوند، نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر بیشتر است؛ بنابراین می‌توانند باعث لیکویید شدن حساب معاملاتی شوند.

پرسش و پاسخ (FAQ)

لیکویید شدن یک معنای واحد در تمام بازارهای مالی دارد. زمانی که نسبت ضرر حساب معاملاتی شما به مارجین سرمایه‌تان بیشتر باشد، صرافی حساب شما را می‌بندد و به اصطلاح شما لیکویید می‌شوید. لیکویید شدن در بازار ارزهای دیجیتال به‌دلیل نوسان بیشتر این بازار نسبت به بازارهای مالی دیگر، ممکن است بیشتر رخ دهد.

• لیکویید شدن در بایننس چگونه اتفاق می‌افتد؟

هر صرافی سازوکار مشخصی برای لیکویید کردن حساب‌های معاملاتی دارد. مکانیسم لیکویید شدن در صرافی بایننس به این صورت است که لوریج کاربران از محل لیکویید شدن سرمایه‌گذاران متضرر تامین می‌شود؛ بنابراین حساب لیکویید شده یک کاربر، به داخل یک صندوق انتقال می‌یابد.

• چگونه از لیکویید شدن جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از لیکویید شدن، باید استراتژی معاملاتی داشت. علاوه‌بر این، نکاتی مانند تعیین حد سود و حد ضرر و انتخاب لوریج کم نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.

حساب‌هایی که از لوریج استفاده کنند و در بازارهای مارجین و فیوچرز معامله می‌کنند، با خطر لیکویید شدن روبه‌رو هستند.

جمع‌بندی

لیکوئید شدن حساب معاملاتی شاید یکی از تلخ‌ترین اتفاقاتی باشد که برای یک معامله‌گر رخ می‌دهد. Liquidation در بازارهای مارجین و فیوچرز و حساب‌های دارای لوریج اتفاق می‌افتد. در این مقاله درباره لیکوییدن شدن چیست، انواع بازارهای مالی، لوریج و راه‌های جلوگیری از لیکویید شدن صحبت کردیم. شما برای جلوگیری از لیکویید شدن از چه روشی استفاده می‌کنید؟

لیکویید شدن ارز دیجیتال چیست؟و روش های جلوگیری از لیکویید شدن

امروز از سلسله مقالات زرین پال به موضوع لیکویید شدن ارز دیجیتال می پردازیم. اگر در بازار ارز های دیجیتال کار کرده باشید یقینا برای شما هم پیش آمده که این کلمه را شنیده باشید و معنی آن را ندانید. یا ممکن است حتی خودتان لیکویید شده باشید. در واقع لیکویید شدن یا liquidation مبحث گسترده ای است که در این مقاله به تمام آن می پردازیم. ولی در ابتدا می توانیم بگوییم که تنها افراد غیر حرفه ای و کسانی که توانایی کنترل احساساتشان را ندارند لیکویید می شوند.

همانطور که می دانید بازار ارز های دیجیتال نوسانات بسیار بالایی دارد. همچنین افراد مبتدی زیادی هرروزه به این بازار ورود می کنند. این موضوع به این معناست که لیکویید شدن اتفاقی رایج در این بازار است. هر روز مردم بسیاری در آن پول خود را از دست می دهند که موجب می شود به این بازار لقب کلاهبرداری بزرگ را نسبت دهند. ارز های دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم به دلیل سرمایه گذاری های پر ریسک و پر نوسان معروف هستند که از طرفی باعث سود های بسیار زیادی برای افراد حرفه ای می شود. اما برای شروع بیایید به معنی و تعریف لیکویید شدن و اینکه در کل به چه معناست بپردازیم.

منظور از لیکویید شدن چیست؟

لیکویید شدن در لغت به معنای انحلال است اما در واقع اصطلاح تلخی به معنای تمام شدن پول شماست که هیچ معامله گری علاقه ای به تجربه ی آن ندارد. در واقع لیکویید شدن هنگامی اتفاق خواهد افتاد که معامله گر سرمایه کافی برای باز نگه داشتن معامله نداشته باشد. یعنی اینکه پول بیشتری برای تحمل ضرر در معامله را ندارد . همانگونه که گفتیم بازار ارز های دیجیتال نوسانات سنگینی دارد که سبب پولدار شدن یک سری و ورشکسته شدن افراد مبتدی می شود. اگر در این بازار حرفه ای رفتار کنید ممکن است جزو دسته اول نباشید اما مطمئنا در دسته دوم قرار نمی گیرید. جالب است بدانید از زمان شیوع ویروس کرونا در سال 2020 بیت کوین 160 درصد نسبت به طلا با 22 درصد و S&P 500 با 14 درصد افزایش یافته است. چیزی که نوسانات این بازار را بیشتر می کند داشتن ویژگی هایی همچون معاملات مارجین، قابلیت سوآپ کردن و معاملات آتی است که در ادامه به معنی آن ها می پردازیم.

معاملات مارجین (margin trading)

در واقع تصور کنید از شخصی پول برای معامله کردن قرض می گیرید و آن شخص می گوید بعد از مثلا ده روز باید پول را به او برگردانید در غیر اینصورت خودش می گیرد. همچنین قید می کند که اگر بیشتر از مثلا بیست درصد ضرر کنید هم پول خودش را می گیرد و هم پول شما را. از طرفی معاملات مارجین قابلیت اهرم دار کردن معامله را به شما می دهند. به این صورت که تا پنج برابر پولتان را می توانید قرض بگیرید و معامله کنید که به همان نسبت سود و یا ضرر بیشتری خواهید کرد. شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که اگر پول را به صرافی بر نگردانیم چه؟ طبیعتا در زندگی عادی هیچ غریبه ای به شما رایگان پول قرض نمی دهد.

در بازار ارز های دیجیتال هم به همین صورت است و صرافی از شما مبلغی را به عنوان وثیقه می خواهد که بعنوان مارجین اولیه شناخته می شود. هر معامله ای بسته به اندازه اهرم، پتانسیل سود یا ضرر بیشتری دارد. بطور مثال با اهرم پنج روی سرمایه صد دلاری، اگر 10 درصد سود کنید در واقع ده درصد روی پانصد دلار سود کرده اید. یعنی پنجاه دلار سود روی سرمایه سرمایه اولیه ی 100 دلاری . بعد از معامله 400 دلار به صرافی برمی گردانید و 150 دلار نزد خود نگه می دارید(100 دلار سرمایه اولیه + 50 دلار سود). در حالی که اگر از مارجین استفاده نمی کردید تنها ده دلار سود کرده بودید.

البته در آن طرف قضیه اگر فقط بیست درصد ضرر می کردید هم 400 دلار را از دست می دادید و هم 100 دلار خودتان را زیرا 20 درصد ضرر ضربدر 5 اهرم می شود که یعنی 100 درصد ضرر. در واقع لیکویید شدن ارز دیجیتال یعنی همین!

سوآپ کردن (swap)

سوآپ کردن برعکس مارجین است. به این صورت که شما ارز مورد نظرتان را (اگر قابلیت سوآپ داشته باشد) انتخاب می کنید و در ازای سود سالیانه یا ماهانه مشخصی آن ارز را می خرید و نزد صرافی نگه می دارید. طبق مدت تعیین شده شما نمی توانید به آن ارز دست بزنید و اصطلاحا قفل شده است و در واقع شما آن ارز را در ازای سود مشخصی برای مدت معینی به صرافی قرض می دهید.

معاملات آتی (futures)

در معاملات آتی شما ارز مورد نظر را نمی خرید بلکه بر روی نوسانات قیمتی آن معامله ی دو طرفه (یا در جهت خرید یا در جهت فروش) باز می کنید. در واقع در معاملات فیوچرز شما مالکیتی بر دارایی ندارید و فقط نوساناتش را معامله می کنید. معاملات آتی در ارز های دیجیتال بسیار پر ریسک هستند زیرا همانطور که گفته شد نوسانات بسیاری دارد. در این نوع معامله شما می توانید تا سقف 75 یا 125 برابر پول خود را معامله کنید. این یعنی اگر با اهرم 100 معامله ای را باز کنید با یک درصد سود صد درصد سود می کنید و با یک درصد ضرر صددرصد ضرر خواهید کرد و در معامله ارز دیجیتالتان لیکویید خواهید شد.

این ویژگی ها در سال 2011 به بازار جهان ورود پیدا کردند و در سال های اخیر وارد بازار ارز های دیجیتال شدند. معاملات مارجین و فیوچرز را به واسطه ی سود و ضرر بزرگی که می توانند بدهند شمشیر دو لبه می دانند. که یک طرف آن سود بزرگ و لبه ی دیگر ضرری عظیم را دارد.

لیکویید شدن ارز دیجیتال چگونه اتفاق می افتد؟

اما در کل لیکویید شدن چگونه اتفاق می افتد؟ در این بازار لیکویید شدن ارز دیجیتال زمانی اتفاق می افتد که یک صرافی بدلیل از دست دادن جزیی یا کلی سرمایه اولیه پوزیشن معاملاتی معامله گر را به اجبار می بندد. در واقع یعنی وقتی که معامله گر نتواند الزامات مارجین را برای یک پوزیشن اهرمی برآورده کند و سرمایه کافی را برای باز نگه داشتن معامله آتی یا مارجین نداشته باشد لیکویید می شود.

معامله با اهرم بسیار پر ریسک است و اگر بازار حرکتی در خلاف جهت معامله انجام دهد ممکن است به راحتی تمام پول از دست برود و ارز دیجیتال لیکویید شود. همچنین برخی کشور های اروپایی مانند انگلیس صرافی های ارز دیجیتال را از ارا ئه معاملات اهرمی به کاربران مبتدی برای محافظت از سرمایه آنها محروم کرده اند.

چرا معاملات لیکویید می شوند؟

خب تا اینجا تعریف لیکویید شدن و چگونه اتفاق افتادنش را گفتیم حالا بیایید بگوییم که به کلی چرا معاملات لیکویید می شوند. در واقع زمانی که شما با توجه به فرمول لیکویید شدن حد ضرر خود را خارج از محدوده بگذارید یا اصلا نگذارید لیکویید خواهید شد. به این معنی که مثلا شما با طبق فرمول با بیست درصد ضرر لیکویید می شوید اما حد ضرر خود را به اشتباه روی 30% ضرر می گذارید و این باعث از دست رفتن پولتان می شود.

در حالت دوم شما به دلیل بی تجربگی یا نداشتن کنترل روی احساسات حد ضرر را به کلی نمی گذارید. این یعنی که شما روانشناسی معاملات و مدیریت ریسک را بلد نیستید و اگر بلدید به آن عمل نکرده اید. دلیل سوم حرکت سریع قیمت است. در این حالت شما حد ضرر خود را در جای مناسب گذاشته اید اما قیمت در یک حرکت بشدت سریع از آن قیمت می گذرد و معامله شما پر نمی شود و در واقع حد ضررتان عمل نمی کند.

چگونه می توان از لیکویید شدن ارز دیجیتال جلوگیری کرد؟

حال وقت آن است که بگوییم چگونه می توان از لیکویید شدن جلوگیری کرد. در واقع دلیل اصلی لیکویید شدن نداشتن حد ضرر است. در قسمت بالایی توضیح دادیم که چرا معاملات لیکویید می شوند. خب برای جلوگیری از لیکویید شدن ارز دیجیتال در قدم اول باید دقیقا محاسبه کنید که در چه قیمتی لیکویید خواهید شد. بعد از اینکه محاسبه را انجام دادید در جای درست حد ضرر خود را می گذارید.

اما گفتیم که در مواقعی که قیمت سریع حرکت می کند حد ضرر عمل نمی کند. برای جلوگیری از این اتفاق شما بجای تعیین یک قیمت برای حد ضرر باید یک محدوده را بعنوان حد ضرر انتخاب کنید. مثالی میزنیم تا بهتر متوجه این مطلب شوید: فرض کنید شما روی قیمت صد دلار خرید کرده اید و حساب کرده اید که اگر قیمت به شصت دلار برسد لیکویید خواهید شد. در اینجا برای اینکه حرکت سریع قیمت باعث عمل نکردن حد ضرر شما نشود حد ضرر خود را بجای تعیین کردن روی قیمت 80 دلار روی محدوده قیمتی 82 تا 76 دلار تعیین می کنید. یعنی اینکه به معامله خود در صرافی این دستور را می دهید که از قیمت 82 دلار تا قیمت 76 دلار هر معامله خریدی وجود داشت با معامله من set شود.

هرچقدر این محدوده کوچک تر باشد ریسک بیشتر و هرچقدر بزرگ تر باشد ریسک کمتری خواهد داشت. همچنین راه دیگر برای جلوگیری از لیکویید شدن معامله نکردن در ارز های کم حجم است. ارز های دیجیتالی هستند که حجم معاملاتی آنها بسیار کم است و خود این مسئله باعث درست عمل نکردن حد ضرر خواهد شد. سعی کنید در ارزهای دیجیتالی معامله کنید که حجم معاملات بالایی دارند.

ارزش لیکویید شدن چگونه محاسبه می شود؟

منظور از ارزش لیکویید شدن این است که در چه قیمتی و کجا با چه درصدی معامله ما لیکویید می شود. ارزش لیکویید شدن تقریبا در تمام صرافی ها بطور اتوماتیک محاسبه و نمایش داده می شود. اگر قیمت آن ارز دیجیتال از آن محدوده عبور کند معامله ما لیکویید می شود و پولمان از دست می رود. قیمت لیکویید شدن در صرافی به دو مورد خیلی مهم وابسته است:

1)میزان پول در حساب

2)میزان اهرم

هرچقدر میزان پول در حساب بیشتر باشد قیمت لیکویید شدن شما دورتر است و توانایی تحمل ضرر بیشتری را دارید. از طرفی هر چقدر میزان اهرم بیشتر باشد زودتر لیکویید می شوید. فرض کنید قیمت لیکویید شدن شما با اهرم پنج روی بیست درصد است. خب اگر از اهرم پنجاه استفاده کنید با تنها دو درصد ضرر لیکویید خواهید شد. همانطور که گفته شد صرافی خودش قیمت لیکوییدیشن را محاسبه می کند و به شما نمایش می دهد. اما شما خودتان هم می توانید با استفاده از فرمولی به درصد لیکویید شدنتان برسید. در صرافی های ارز دیجیتال معمولا ماشین حساب وجود دارد که می توانید در آن محاسبه کنید اما به کلی فرمول آن به شرح زیر است:

درصد لیکویید شدن = 100 / اهرم

برای نمونه اگر شما در معامله خود از اهرم 3 استفاده کنید حدودا 33 درصد تحمل ضرر دارید و اگر به 33.3 برسد لیکویید خواهید شد. ( 33.3 = 100 / 3 )

محاسبه لیکویید شدن ارز دیجیتال در صرافی

لیکویید شدن در صرافی چگونه محاسبه می شود؟ در واقع دو حالت در صرافی ارز دیجیتال وجود دارد که در هر دو حالت می توانید لیکویید شوید اما با هم تفاوت دارند. این دو حالت به شرح زیر هستند :

1)کراس (Cross)

اگر در پوزیشن معاملاتی خود حالت کراس (cross) را انتخاب کرده باشید یعنی کل دارایی تان را در آن صرافی درگیر کرده اید. در واقع اگر در ضرر بروید و لیکویید شوید نه تنها سرمایه درگیر در آن معامله بلکه تمام دارایی تان در آن صرافی را از دست خواهید داد. این حالت ریسک بسیار بالایی دارد اما مزایای آن این است که شانس لیکویید شدنتان پایین تر می آید. همانگونه که در قسمت ارزش لیکویید شدن گفتیم میزان اهرم و میزان پول در حساب دو عامل مهم در لیکویید شدن هستند و هرچقدر سرمایه بیشتری داشته باشید تحمل ضرر بیشتری دارید. در حالت کراس وقتی کل دارایی شما درگیر باشد طبیعتا سرمایه بیشتری دارید و تحمل ضررتان بالاتر است. اما خب اگر لیکویید شوید تمام پولتان را از دست خواهید داد که ریسک بالایی است.

2)ایزوله (Isolated)

در حالت ایزوله (Isolated) یا ایزولیت دقیقا برعکس حالت کراس فقط دارایی ای درگیر است که معامله کرده اید. یعنی اگر حالت ایزوله را برای معامله خود انتخاب کنید تنها آن مبلغی را که در معامله وارد کرده اید محاسبه می شود. در این حالت ریسک شما پایین می آید و مدیریت ریسک را بهتر رعایت کرده اید اما شانس لیکویید شدن معامله شما بیشتر خواهد شد.

سخن پایانی

به کلی لیکویید شدن در بازار ارز دیجیتال به علت نوسانات شدید بسیار شایع است که این بازار ارزش لیکوییدیشن چگونه محاسبه می‌شود؟ را پر خظر و پر ریسک می کند. در واقع هنگامی که شما روی نوسانات یک دارایی معامله می کنید که به معاملات آتی و مارجین اطلاق می شود امکان لیکویید شدن شما پدیدار می شود و این مبحث پیش می آید. هنگامی که شما معاملات فیوچرز یا آتی باز می کنید یک آستانه تحمل ضرر را دارا می شوید که اگر از آن حد بیشتر شود تمام پول خود را از دست می دهید و اصطلاحا لیکویید می شوید.

در این زمان شما برای جلوگیری از ضرر کار های زیادی را می توانید انجام دهید که عبارتند از: گذاشتن حد ضرر- مشخص کردن یک محدوده حد ضرر بجای یک قیمت. همچنین گفتیم که زمانی لیکویید می شوید که دیگر شما بودجه ای برای تحمل ضرر نداشته باشید و صرافی به اجبار معامله شما را می بندد. در ادامه فرمول محاسبه درصد لیکویید شدن را بیان کردیم و گفتیم که نیازی به محاسبه آن نیست چون خود صرافی اینکار را می کند و عدد محاسبه شده را به شما می دهد. همچنین می توانید از ماشین حسابی که در اکثر صرافی های ارز دیجیتال وجود دارد برای محاسبه درصد لیکویید شدن استفاده کنید. یکی از مسائل مهمی که باید در نظر بگیرید انتخاب حالت کراس یا ایزوله در معاملات اهرمی است.

در حالت کراس شانس لیکویید شدن نسبت به حالت ایزوله پایین می آید اما ریسک معامله بالاتر می رود. در کل اگر مبتدی و تازه کار هستید بهتر است سمت معاملات اهرمی نروید و اگر می روید حتما روانشناسی معامله و مدیریت ریسک را به خوبی فرا بگیرید و به آن عمل کنید.